Dobre zapylenie – wysokie plony

Spotkanie dotyczące wykorzystania trzmieli do zapylania upraw sadowniczych, a przede wszystkim borówki zorganizowała 26 lutego w Chynowie firma Koppert. Owady te okazują się być bardzo dobrymi zapylaczami kwiatów borówki, ze względu na specyficzną budowę ich kwiatów.

Dlaczego trzmiele?

Na to pytanie próbował odpowiedzieć Grzegorz Hoffman odpowiedzialny w firmie Koppert za uprawy prowadzone w otwartym terenie.

Trzmiele, które zdobyły sobie popularność w uprawach pod osłonami, okazują się być coraz powszechniej wykorzystywane również w uprawach polowych. Składa się na to kilka istotnych faktów:

• Są aktywne już przy temperaturze powyżej 8C
• Latają nawet w pochmurne i wietrzne dni (przy wietrze do 70 km/godz.)
• Szukają pożywienia w pobliżu ula (do 100-150 m)
• W kwiatach poszukują przede wszystkim pyłku, a nie nektaru
• Nie komunikują się między sobą i przelatują na atrakcyjniejsze uprawy
• W ciągu dnia pracują dłużej niż pszczoły, i w trudniejszych warunkach pogodowych
• W tym samym czasie odwiedzają więcej kwiatów niż pszczoły i przenoszą więcej pyłku
• Łatwo mogą być wprowadzone na plantacje w postaci gotowych uli, a jeśli potrzeba przenoszone w inne miejsca

Trzmiele tworzą mniejsze kolonie niż pszczoły, ale pracują bardziej efektywnie. Trzmiele wylatując z ula na odległość do 150 m, a dopiero w drodze powrotnej odwiedza kwiaty w sposób chaotyczny. Zwykle za każdym razem wylatuje z ula w innym kierunku, co sprawia że oblatują teren wokół ula dość równomiernie.

Dlaczego dla borówki?

Kwiaty borówki, mają specyficzną dzwoneczkowatą budowę, a znamię słupka wyniesione jest ponad okwiat i znajduje się zdecydowanie wyżej niż pręciki – ma to ograniczać zapylenie własnym pyłkiem. Trzmiele odwiedzają kwiaty w poszukiwaniu pyłku (pozyskują go jako pokarm dla larw), mniej są zainteresowane zbieraniem nektaru, którego z kolei poszukują pszczoły. Kwiaty borówki są gotowe do zapylenia przez okres około 3 dni. Dobre zapylenie to większa ilość nasion, pojedyncza jagoda zawiera ich około 65 – im będzie ich więcej tym owoce bardziej dorodne. Zapylenie krzyżowe, sprzyja lepszemu zapłodnieniu i wytwarzaniu większej liczby nasion w owocach. To z kolei pozwala uzyskać duże owoce, lepiej wykształcone i dobrze zaopatrzone w wapń, dobrze zapylone kwiaty to również wcześniejsze dojrzewanie owoców.

Podstawowym warunkiem dobrej skuteczności trzmieli na plantacji jest ich odpowiednie wczesne wprowadzenie na plantacji, tak by na okres kwitnienia miały już zbudowaną silną kolonię.

Ule powinny być ustawione na podwyższeniu, tak by do jego wnętrza nie miały dostępu mrówki – wtedy trzmiele nie opuszczają ula,

ale pilnują larw. Można zabezpieczyć ule ustawiając je na podstawce umieszczonej w wodzie, lub podpory na których stoi ul zawinąć taśmą lepową. Standardowo na 1 ha trzeba wprowadzić 3-4 Tripole, a przy dużych krzewach nawet do 10 uli/ha. Dla ułatwienia firma Koppert oferuje również gotowe domki, przystosowane do umieszczania w nich uli Tripol. Domek łatwo jest zmontować na plantacji a później szybko złożyć i przechować do kolejnego sezonu. Posiada od daszek zabezpieczający ul przed promieniami słonecznymi.

W tunelach lepiej jest z kolei stosować pojedyncze ule Natupol – 1 powinien przypadać na około 1000 m² powierzchni uprawnej. Tu również trzeba pamiętając o osłonięciu uli przed bezpośrednim promieniowaniem słonecznym.

Więcej o wykorzytaniu owadów zapylających w najbliższym numerze czasopisma Jagodnik.