Sezon produkcji owoców jagodowych powoli dobiega końca. Produkcja owoców deserowych nadal jest segmentem, który dynamicznie się rozwija i to ze sporymi sukcesami. Mijający sezon zachęca do jej dalszego rozwoju. Tak się zresztą dzieje, bo z roku na rok zwiększa się powierzchnia tunelowych upraw truskawek i malin. Z informacji, jakie otrzymujemy od firm budujących konstrukcje tunelowe, wynika, że rocznie przybywa w Polsce ok. 300-350 ha obiektów przeznaczonych pod uprawę tych gatunków. Widać też, że rynek owoców jagodowych wciąż się rozwija i nadal nie jest w pełni nasycony – dotyczy to zarówno tego krajowego, jak i rosnących możliwości eksportowych.
Kurier Jagodowy
Ministerialny wyjazd studyjny
Przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, dyrekcji KOW oraz posłowie z Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniach 18 i 19 września odwiedzili czołowe w Polsce gospodarstwa jagodowe. Wyjazd studyjny został zorganizowany przez Klaster Ogrodnictwo Przyszłości, Parlamentarny Zespół ds. Ochrony i Rozwoju Polskiej Produkcji Rolnej oraz przewodniczącego Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Celem wizyt było nie tylko poznanie nowoczesnych technologii produkcji owoców jagodowych, ale przede wszystkim także bezpośrednia rozmowa z plantatorami o wyzwaniach i problemach, z którymi zmaga się branża.
Ważne sprawy
Jagodowe podczas Asia Fruit Logistica
Co roku w Hongkongu odbywają się międzynarodowe targi owocowo-warzywne pod nazwą Asia Fruit Logistica. To największa tego typu impreza w regionie, będąca niejako azjatycką wersją odbywających się w Berlinie targów Fruit Logistica. Uczestnikami są producenci zarówno owoców i warzyw, jak i technologii, którzy mają ambicję biznesowego istnienia w tej części globu. Warto również wiedzieć, że region ten zamieszkuje blisko 60% populacji kuli ziemskiej. Nie mogło więc zabraknąć oferty z Polski, stąd Związek Sadowników RP od czterech lat organizuje na tych targach Polskie Narodowe Stoisko.
Truskawka
Uprawa na owocowanie w nietypowych terminach
Marcowe szkolenie zorganizowane w stacji doświadczalnej firmy Delphy w Horst w Holandii było świetną okazją do zapoznania się z prowadzonymi tam doświadczeniami. W przygotowanym materiale przedstawiam wybrane informacje dotyczące nowych modeli uprawy odmian truskawki powtarzających owocowanie oraz nowej generacji odmian typu low-chill. Wyniki, co prawda, dotyczą upraw szklarniowych, których w Polsce cały czas jest niewiele, ale dane te mogą dać cenne wskazówki do wykorzystania w tunelowej produkcji truskawek na rynnach.
Rozwój kluczem do sukcesu
Patryk Ogieniewski wspólnie z rodzicami prowadzi gospodarstwo „Ognisty Owoc” w miejscowości Stryków niedaleko Nowego Miasta nad Pilicą. Ważną część produkcji stanowią w nim truskawki. Dwa lata temu zdecydował się na budowę tuneli, a po ubiegłym sezonie postanowił przejść z produkcji tunelowej w gruncie na uprawę na rynnach w substracie kokosowym. Historia gospodarstwa stanowi ciekawy i cenny przykład dla plantatorów, którzy rozważają tego typu inwestycję. Znakomicie pokazuje, że choć taki system umożliwia produkcję owoców najwyższej jakości i maksymalizację zysków, to jednocześnie wymaga wiedzy, doświadczenia i uwagi, żeby prawidłowo poprowadzić plantację.
Koszty i opłacalność truskawek przemysłowych Czy ostatnie lepsze lata uratują tę branżę
Najważniejszym czynnikiem decydującym o wyborze kierunku produkcji jest co do zasady cena zbytu, jaką za truskawki może uzyskać producent. Kształtowanie się cen truskawek do przetwórstwa w ciągu ostatnich 10 lat raczej bez wątpliwości pokazuje, przy jakim rodzaju technologii uprawy mamy szansę na najwyższe ceny tych owoców.
Truskawkowy marketing Jak media społecznościowe pomagają rozwinąć plantację
Karolina Pyda jest osobą świetnie znaną w mediach społecznościowych jako Mrs. Rolnikowa. Jej profile w serwisach TikTok, Instagram i Facebook śledzone są przez dziesiątki tysięcy osób, a nagrania i zdjęcia osiągają milionowe zasięgi. Dlatego panią Karoliną rozmawiałem nie tylko o samej uprawie truskawek, ale także o kreowaniu wizerunku w sieci, jako o ważnym i niezwykle pomocnym sposobie na zdobycie stałych klientów, zwiększenie dochodów i w efekcie – na rozwój gospodarstwa.
Zwalczanie mączniaka prawdziwego – nowe możliwości
Mączniak prawdziwy to jedna z najgroźniejszych chorób truskawek w uprawach towarowych. Postępujące zmiany klimatyczne, w tym wzrost temperatury, oraz intensyfikacja produkcji w systemach pod osłonami powodują, że choroba ta staje się coraz bardziej uciążliwa dla plantatorów. Poniżej przedstawiam przegląd aktualnej wiedzy na temat objawów tej choroby oraz biologii patogenu, który ją wywołuje, a także nowoczesne metody jej zwalczania, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania promieniowania UV-C jako elementu zintegrowanej ochrony roślin.
Nawożenie, stymulacja i ochrona w trudnym sezonie
Tegoroczny sezon truskawkowy był dla plantatorów bardzo wymagający, ale – jak pokazał przykład gospodarstwa Magdaleny i Mateusza Włodarczyków w Hornigach, gospodarzy projektu Truskawkowe Inspiracje – prawidłowo zaplanowane nawożenie i ochrona plantacji oraz zabiegi stymulujące rośliny w najtrudniejszych okresach przełożyły się na dobry plon o wysokiej jakości, a za owoce można było uzyskać satysfakcjonującą cenę. Podczas finałowego spotkania projektu omówiono całą technologię wdrożoną w tym roku na plantacji.
Malina
Zakładamy nową plantację. Gleba to podstawa
Problemy dotyczące zmęczenia gleby, wynikające z uprawy monokulturowej dotykają wielu plantatorów wyspecjalizowanych w produkcji malin. W tym roku ta tematyka miała szczególne znaczenie podczas 11. edycji projektu Malinowe Factory. Jego gospodarz dr Paweł Krawiec (fot. 1) omówił to zagadnienie, w związku z założeniem nowej kwatery malin na stanowisku, na którym od wielu lat uprawiany był ten gatunek. Zaproszeni specjaliści podzielili się wiedzą pozwalającą lepiej radzić sobie z tzw. chorobą replantacji i zadbać o mikrobiom gleby.
Groźne choroby w tunelach
Z roku na rok przybywa plantacji malin prowadzonych w zblokowanych tunelach. Oprócz wyzwań związanych z aspektami technologicznymi i agrotechnicznymi, ważnym zagadnieniem są choroby, które również występują w tych obiektach. Ochrona w uprawach pod osłonami ma nieco inny charakter niż w otwartym gruncie, co związane jest m.in. z chorobami, jakie w sezonie mogą wystąpić i które stanowią istotne zagrożenie. Wśród najgroźniejszych i najbardziej niebezpiecznych można wymienić szarą pleśń i kompleks zamierania pędów, za który odpowiada zespół patogenów, oraz choroby odglebowe, a także zasiedlanie owoców przez grzyby sadzakowe..
Malinowe Szkoły – narodowy program jagodowej edukacji
Maliny od lat zajmują wyjątkowe miejsce w polskim ogrodnictwie. Z jednej strony trwale wpisały się w krajobraz i tradycję wielu regionów naszego kraju, w tym m.in. Lubelszczyzny (największe „zagłębie” ich produkcji w Polsce), a z drugiej – dzięki pracy hodowców z Sądecczyzny – stały się symbolem polskiej innowacyjności i globalnego sukcesu.
Borówka
Polskie Jagody w Olchowcu. Nowoczesna plantacja wobec wyzwań i rynku premium
W malowniczym Olchowcu w województwie lubelskim działa Grupa „Polskie Jagody” – producent owoców jagodowych, głównie borówek, który w ciągu kolejnych lat przekształcił swoje uprawy w nowoczesny kompleks produkcyjny. W skład grupy wchodzi sześć plantacji, które obejmują łącznie około 180 hektarów gruntów. To jeden z największych producentów w tej branży w Polsce.
Formowanie pąków kwiatowych i prawidłowe zimowanie borówki
Uprawa borówek stanowi swego rodzaju obieg zamknięty, w którym każdy sezon przygotowuje podstawy do plonowania w następnym. Już pod koniec lata decyduje się, ile owoców plantator zbierze w kolejnym roku. Proces formowania pąków kwiatowych, a potem ich prawidłowe przezimowanie są najważniejszymi etapami budowania plonu. Wymagają precyzyjnego zarządzania nawożeniem, nawadnianiem, cięciem i ochroną, a także znajomości specyfiki odmian.
Trudny sezon, trudne pytania
Sprzedaż borówek oraz ceny uzyskiwane za owoce wywołują wśród plantatorów wiele kontrowersji, zwłaszcza w realiach tak trudnego sezonu, jak tegoroczny. Podczas finału Borówkowego Factory 2025 (5 września) była okazja, żeby ten temat przedyskutować z przedstawicielami firm handlowych, którzy podczas debaty poprowadzonej przez Mirosława Garlińskiego, plantatora z Dolecka omówili czynniki wpływające na kształtowanie cen rynkowych i realia współpracy producentów z odbiorcami krajowymi i zagranicznymi.
Nowe odmiany borówki wysokiej z IO – PIB w Skierniewicach
Wśród działań prowadzonych przez Instytut Ogrodnictwa – Państwowy Instytut Badawczy w Skierniewicach ważne są te związane z hodowlą nowych odmian gatunków roślin sadowniczych. Od kilkunastu lat prace są ukierunkowane także na nowe odmiany borówki wysokiej (typu północnego). Działania hodowlane w tym zakresie koordynuje doświadczony genetyk i hodowca – profesor dr hab. Stanisław Pluta. Odwiedzając Go w tym roku w okresie dojrzewania borówek, mogłem się przekonać, jakie są efekty tych prac oraz dowiedzieć się, kiedy możemy oczekiwać nowych odmian tego gatunku, przeznaczonych na plantacje towarowe w Polsce.
Porzeczka
Porzeczka czarna – czy kolejny dobry sezon zrekompensuje wcześniejsze straty
Kolejny już sezon był dość łaskawy dla producentów porzeczki czarnej, jeśli chodzi o ceny zbytu. Niestety, podobnie jak w poprzednich latach, głównym sprawcą była pogoda, a nie wyraźne zmiany strukturalne w branży czy wzrost spożycia tych owoców w kraju czy na świecie. Wprawdzie w tym roku owoce czarnej porzeczki szybko się skończyły, ale było to skutkiem niskich zbiorów i szybkiego kurczenia się zapasów z poprzedniego roku.
Winiarstwo
Zbiór winogron i ostatnie prace w winnicy przed zimą
Zwieńczeniem całorocznych prac polowych w winnicy jest zbiór winogron. Większość polskich winnic dostarcza surowiec do wyrobu wina. Dzień zbioru staje się więc początkiem kampanii winiarskiej. Niemniej jednak jesienią i w okresie tzw. przedzimia warto wykonać w polu pewne czynności, których część związana jest z prawidłowym przygotowaniem winnicy do zimowania. Wykonanie innych odciąży winiarza w przyszłym sezonie i ograniczy natłok prac polowych u schyłku zimy i wiosną.
Tylko u nas
Mangan w nawożeniu roślin jagodowych
Mangan jest składnikiem, którego niedobory spotyka się częściej w uprawach pod osłonami niż w produkcji polowej. Zwłaszcza podczas wczesnej uprawy truskawek w szklarniach i tunelach przy deficycie światła i podczas intensywnego wzrostu mogą jednak wystąpić przejściowe jego deficyty. Do podobnych sytuacji może dochodzić po koniec produkcji jesienią, gdy temperatura jest niższa od optymalnej, panuje wysoka wilgotność podłoża i powietrza oraz zmniejsza się intensywność światła.
Ochrona
Szara pleśń – niewidzialne czynniki ryzyka
W uprawach jagodowych szara pleśń wciąż bywa błędnie postrzegana jako problem związany z pogodą, aktywujący się dopiero przy długotrwałych opadach i chłodzie. Tymczasem Botrytis cinerea to patogen obecny na plantacji przez cały rok. Niewidoczny, lecz stale aktywny, zdolny do przetrwania w zmiennych warunkach. Zarodników nie da się wyeliminować, ale można skutecznie ograniczyć ich aktywację poprzez precyzyjne zarządzanie środowiskiem.
Inne gatunki
W poszukiwaniu idealnych odmian jagody kamczackiej
Plantacja jagody kamczackiej firmy Plantin znajdująca się w Muniakowicach, w gminie Słomniki koło Krakowa, obejmuje obecnie siedem różnych odmian tego gatunku. Krzewy rosną na mniej więcej 10 hektarach. Uprawa pełni funkcję nie tylko plantacji towarowej, ale także miejsca, w którym zainteresowani uprawą wiciokrzewu sinego (haskapu, jagody kamczackiej) mogą obejrzeć poszczególne odmiany, zapoznać się z ich cechami, usłyszeć opinię na ich temat, spróbować owoców i nabyć materiał szkółkarski. Z kolei poprzez samozbiory, które każdego roku przyciągają tysiące osób, firma promuje owoce haskapu będące prawdziwym superfood.
Targi/konferencje
Na przymrozki, grad, ulewy
Przebieg tegorocznego sezonu w produkcji owoców jagodowych postawił przed wieloma plantatorami pytania dotyczące zabezpieczania upraw przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Wiosną i latem „przerobiliśmy” właściwie wszystko co złe – długotrwałe przymrozki i chłody, nawalne deszcze, intensywne gradobicia, porywisty wiatr i krótkie okresy bardzo dużych upałów. Podczas targów Macfrut 2025 w Rimini (czyt. też „Jagodnik” 6/2025) wielu wystawców przedstawiło rozwiązania do ochrony upraw, czasem połączone z dodatkowymi korzyściami, np. produkcją energii.
