Ekologia szansą dla jagodowych

Konferencja pod tytułem „Ekologiczna uprawa roślin jagodowych szansą na stabilne dochody małych i średnich gospodarstw” odbywała się 16 stycznia w Centrum Kształcenia Rolniczego w Różańcu I. W spotkaniu uczestniczyło około 250 ogrodników, a swoją ofertę prezentowały 24 firmy. Oficjalnego otwarcia konferencji w imieniu organizatorów dokonał Piotr Puchalski, prezes Grupy Producentów Bio Food Roztocze Sp. z o.o.

Wyzwania w uprawie malin

Dr Paweł Krawiec z Katedry Sadownictwa UP w Lublinie omówił zasady przygotowywania plantacji i zastosowania osłon w okresie wiosennym. Rekomendował zastosowanie agrowłókniny o gramaturze powyżej 17 g/m2. Nieco uwagi poświęcił biologicznej walce ze szkodnikami. Wykorzystanie różnych gatunków nicieni entomopatogenicznych prowadzi do ograniczenia populacji opuchlaków i pędraków. Są one wprowadzone do gleby za pomocą opryskiwania grubokroplistego. Nicieni nie należy poddawać przez linie kroplujące. Dr P. Krawiec skomentował także warunki atmosferyczne panujące na plantacjach malin w 2015 roku. W minionym sezonie powszechne były przypadki poparzenia owoców i liści. Temperatura przez wiele dni utrzymywała się na poziomie powyżej 30 stopni C. Zniszczenia potęgował gorący wiatr. Suma opadów atmosferycznych na Lubelszczyźnie w 2015 roku przekroczyła 600 mm, ale cóż z tego, skoro deszczu zabrakło w okresach, gdy malinowe krzewy potrzebowały go najmocniej – mówił prelegent. W dalszej części omówił wyniki doświadczenia prowadzonego w ramach projektu Malinowe Factory II. Testowane w nim było kilkanaście odmian malin. Bardzo dobre rezultaty dały odmiany ‘Imara’, ‘Kweli’ czy ‘Erica’. Trzeba jednak przyznać, że całkiem nieźle poradziła sobie powszechnie uprawiana ‘Polka’, która posadzona w  rozstawie 2 x 0,4 m dała plon prawie 10 t/ha w pierwszym roku po posadzeniu w tunelu foliowym. Ze względu na podatność tej odmiany na wirusy będzie jednak prawdopodobnie zastępowana innymi odmianami o porównywalnych lub lepszych parametrach i większej niż ona odporności na wirusy. Być może nowe odmiany polskiego pochodzenia, takie jak ‘Poemat’ czy ‘Polonez’ maja szanse przejąć prym pod względem nasadzeń już w nieodległej przyszłości.

O doświadczeniach w uprawie malin mówiła także dr Agnieszka Orzeł z firmy NIWA z Brzeznej. Plantatorom malin jesiennych zmartwień przysparza niszczycielskie oddziaływanie wirusów maliny, zwłaszcza RBDV. Jedyną odmianą spośród malin powtarzających owocowanie odporną na jego występowanie jest obecnie ‘Heritage’.

Inne gatunki roślin jagodowych do ekologicznej uprawy

O uprawie porzeczki czarnej, czerwonej i agrestu mówił dr hab. Stanisław Pluta z IO w Skierniewicach. Podkreślił wyjątkową pozycję Polski w tym względzie, co potwierdzają statystyki. W ostatnich latach produkujemy około 57% porzeczek czarnych w Europie i 53% produkcji światowej. Znaczący postęp w produkcji i uzyskiwanych plonach osiągnięto dzięki wdrażaniu do uprawy nowych odmian takich jak ‘Tisel’, ‘Ruben’, ‘Tiben’ czy ‘Gofert’, a w ostatnim czasie ‘Tihope’ i ‘Polares’. Począwszy od 2002 roku w SD w Dąbrowicach prowadzono doświadczenie odmianowo-porównawcze. Najlepsze uśrednione wyniki pod względem plonowania w latach 2004-2010 osiągnęły odmiany ‘Ruben’, ‘Tisel’ i ‘Gagatiai’. Odmiana ‘Polares’ w doświadczeniu nie wydała zadowalającego plonu. Powinna być bezwzględnie sadzona na dobrych, żyznych stanowiskach i w większym zagęszczeniu. Wówczas możliwe staną się obfite zbiory. Jej owoce są doskonałe do produkcji koncentratów i soków. Zawierają dużo barwników antocyjanowych i kwasu askorbinowego – mówił z uznaniem dr hab. Pluta. Największą zaletą tej odmiany jest jednak jej genetyczna odporność na wielkopąkowca porzeczkowego, wysoka mrozoodporność i polowa odporność na amerykańskiego mączniaka agrestu. Rośliny odmiany ‘Polares’ są średnio wrażliwe na antraknozę liści i rdzę wejmutkowo-porzeczkową, co sprawia, że porzeczka ta jest godna polecenia do uprawy ekologicznej.

Spośród porzeczek czerwonych na uwagę za względu na dobrą zdrowotność zasługują holenderska odmiana ‘Rolan’ i angielskie ‘Redwing’ oraz ‘Redpoll’.

Z odmian agrestu białego ‘Resika’, a z czerwonych ‘Hinsel’ – ich pędy wykazują wysoką odporność na amerykańskiego mączniaka agrestu.

Przygotowanie pola, nawożenie i ochrona

Bardzo ważne jest zadbanie o odpowiednie przygotowanie pola pod nasadzenia ekologiczne – informował Stanisław Jamrozik, doradzający producentom zrzeszonym w grupie Bio Food Roztocze. Okazuje się, że dobre rezultaty daje biofumigacja, czyli trzy-czterokrotny wysiew w sezonie roślin z rodziny krzyżowych, na przykład gorczycy białej. Populację nicieni skutecznie ograniczają także uprawy aksamitki rozpierzchłej i gryki zwyczajnej. Ta druga roślina lepiej radzi sobie z zachwaszczeniem, a pamiętać należy że w uprawie ekologicznej nie można stosować oprysku z wykorzystaniem Afalonu 450 SC.

Przedstawiciel firmy Yara Poland, dr Andrzej Grenda mówił o zasadach poprawnego nawożenia upraw jagodowych. Za podstawowe należy uznać nawożenie posypowe. Przy nawożeniu azotowym unikać należy nawozów o wysokiej zawartości formy amonowej czy amidowej. Ciekawą alternatywa są więc produkty z grupy saletry wapniowej i wapniowo-potasowej. Plantatorzy powinni także pamiętać, że bardzo dobre efekty daje fertygacji i dokarmianie dolistne. W warunkach naszego klimatu, dokarmianie dolistne może jednak pełnić wyłącznie rolę uzupełniająca.

Część rozważań dotyczyła także zagadnień związanych z ochroną upraw przed chorobami i szkodnikami o których informował dr Michał Pniak z UR w Krakowie. Okazuje się, że jest cała gama zaleceń, których przestrzeganie uchroni nas przed niepowodzeniem w uprawie ekologicznej. Chodzi tu o wybór odpowiedniej kwatery pod kątem zawartości wody, lub uprawy na wzniesionych zagonach, które szybciej wytracają wilgoć, unikanie nadmiernego zagęszczenia roślin, wybór miejsca przewiewnego i odsłoniętego oraz eliminowanie chwastów, które mogą być siedliskiem patogenów i szkodników.

Najlepsi z najlepszych

Bardzo przyjemnym akcentem konferencji w Różańcu I było wręczenie nagród wyróżniającym się sadownikom. Nagrodą był nawóz Condit o łącznej wartości 10 000 zł. Trzecie miejsce zdobyła Alicja Brudzińska, drugie Sylwester Wójcik, a pierwsze gospodarstwo rodzinne Ordowskich. Piotr Ordowski, który odbierał nagrodę, za główne przyczyny powodzenia uznał odpowiednie nawożenie i nawadnianie, które sprawia, że uprawy na słabszych glebach udają się bardzo dobrze. Zaczęliśmy w 2003 roku od 20 arów truskawki a w tym momencie mamy już kilkanaście hektarów upraw w pełni owocowania. Z malin uprawiamy obecnie ‘Polanę’ i ‘Polkę’ na 15 ha – mówił zwycięzca. Mariusz Kuśmierek, wice-prezes firmy Bio Concept gratulując liderowi podkreślał determinację i rozsądek który w gospodarstwie Ordakowskich towarzyszy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.

Organizatorzy już teraz zapraszają wszystkich na kolejną edycję wydarzenia, które odbędzie się w tym samym miejscu w styczniu 2017 roku.