Jednym z tematów II Ogólnopolskiego Święta Kwitnącej Truskawki, zorganizowane przez Polski Instytutu Truskawki (PIT) były zagadnienia dotyczące fertygacji truskawek odmian powtarzających owocowanie. Jest ona czasami wspomagana przez nawożenie dolistne.
O tym, jak prawidłowo prowadzić fertygację w uprawie truskawek w ograniczonej objętości podłoża, mówiła dr hab. Iwona Kowalska z UP w Krakowie. Truskawki powtarzające owocowanie to grupa roślin zawiązująca pąki kwiatowe przy długim dniu i bardzo silnie plonująca, dlatego też wymagają odpowiedniego nawożenia. W produkcji bezglebowej prowadzonej w ramach PIT truskawki uprawiane są podłożu będącym mieszanką perlitu z „kokosem” lub perlitu z torfem wysokim. W praktyce produkcyjnej powszechnie stosowanym podłożem jest jednak substrat kokosowy, a prowadzone doświadczenia mają dać m.in. odpowiedź na pytanie, czy mieszanki z perlitem spełnią pokładane w nich nadzieje.
Jak informowała dr I. Kowalska, pożywkę dla truskawek dostosowuje się do trzech faz, w ramach których wyróżnia się jeszcze podfazy, rozwoju roślin: wegetatywnej (rozbudowa systemu korzeniowego, trwa około 3 tygodni), liściowej (dalsza rozbudowa systemu korzeniowego oraz czas wykształcania liści, zaczynają się wtedy również pojawiać pędy kwiatostanowe) i generatywnej (kwitnienie i owocowanie). Przebiegiem każdej z tych faz można sterować poprzez odpowiednie żywienie oraz utrzymywanie różnej wilgotności podłoża.
Na początkowym etapie uprawy należy utrzymywać niską wilgotność podłoża, co stymuluje system korzeniowy do rozbudowy. W tym czasie rośliny nawadnia się rzadziej, ale większymi dawkami pożywki. W kolejnej fazie optymalizuje się wilgotność maty, aby utrzymać roślinę w fazie wegetatywnej, bez wprowadzania warunków stresu, które stymulują kwitnienie. W okresie budowy systemu korzeniowego niezbędnym składnikiem pożywki jest fosfor, z kolei w fazie liściowej – azot i wapń oraz także fosfor, trwa wówczas rozbudowa systemu korzeniowego, wykształca się aparat asymilacyjny, pojawiają się pędy kwiatostanowe.
W fazie generatywnej celowe jest stworzenie roślinom warunków lekkiego stresu – cykle nawodnieniowe są dłuższe, ale rzadsze. Powoduje to, że podłoże jest nieco przesuszane, co stymuluje rośliny do wykształcania kwiatów. W tym czasie w pożywce nie powinno zabraknąć potasu, wapnia, fosforu i azotu.
W momencie pojawiania się zawiązków należy ponownie zoptymalizować wilgotności mat, gdyż zapotrzebowanie na wodę oraz składniki odżywcze jest wtedy bardzo duże. W okresie owocowania trzeba bezwzględnie pamiętać o wapniu, który odgrywa ważną rolę w stabilizacji ścian komórkowych owoców truskawki, co przekłada się na zwiększenie zarówno ich jędrności, jak i wytrzymałości na uszkodzenia zewnętrzne, a tym samym poprawia trwałość w obrocie. Problemy z pobieraniem wapnia pojawiają się w uprawie przy zbyt niskim pH podłoża oraz w przypadku suszy lub nadmiernej wilgotności podłoża, kiedy dochodzi do uszkodzenia systemu korzeniowego, a zwłaszcza włośników odpowiadających za pobieranie składników odżywczych. Warto również pamiętać, że pobieranie wapnia odbywa się głównie przez najmłodszą część systemu korzeniowego, a „siłą napędową” tego procesu jest transpiracja, za którą w największym stopniu odpowiadają liście, dlatego do nich trafia najwięcej wapnia. Z tego powodu, na przykład w okresie bardzo wysokich temperatur wapń trafia przede wszystkim do liści, a nie do owoców. Zatem, aby zapobiec niedoborom wapnia w owocach, stosuje się różne metody profilaktyczne, m.in. dokarmianie dolistne tym składnikiem.
Ważny jest również czas rozpoczęcia i zakończenie fertygacji w ciągu doby – dopasowuje się go do fazy, w jakiej znajdują się rośliny oraz do pogody. Na początkowym etapie wzrostu rozpoczyna się podawanie pożywki rano około godz. 9, a kończy mniej więcej o godz. 15. Gdy rośliny są już zaawansowane we wzroście, pierwszy cykl można przesunąć na mniej więcej godz. 7.30, ale zależy to jednak głównie od aktualnie panujących warunków pogodowych.
Bardzo ważne jest regularne kontrolowanie w trakcie uprawy stężenia pożywki, czyli jej EC – należy robić to codziennie, poprzez pomiar tego parametru na kroplospływie oraz w wycieku z maty. Różnica pomiędzy wynikami w tych dwóch punktach wynosząca 0,5-0,7 mS/cm oznacza, że fertygacja jest właściwie prowadzona. Jeśli różnica ta wynosi poniżej 0,5 mS/cm, podlewanie jest nieprawidłowe, czyli podajemy jednorazowo zbyt dużo pożywki lub cykle nawodnieniowe są zbyt częste, co prowadzi do nadmiernego przepłukiwania mat. Czasami taki wynik uzyskuje się, gdy fertygacja jest kończona zbyt późno. Jeśli różnica w wynikach pomiaru wynosi powyżej 1 mS/cm, podlewanie jest za małe, np. zbyt późno rozpoczynamy fertygację lub zbyt wcześnie ją kończymy. Taki wynik występuje również wtedy, gdy cykli nawodnieniowych w ciągu dnia jest za mało lub jednorazowo podajemy zbyt mało pożywki.
Produkty do fertygacji i dokarmiania dolistnego truskawek uprawianych w doświadczeniach realizowanych przez PIT dostarcza firma Intermag. Nasza firma stara się przygotowywać indywidualne programy nawożenia. Świetnym przykładem są uprawy prowadzone w ramach PIT, gdzie wykorzystuje się wodę o znacznej zawartości wapnia, a to przekłada się na konieczność dodawania do pożywki dużej ilości kwasu azotowego i uwzględnienia zawartego w nim azotu przy dobieraniu innych nawozów – informował Piotr Lubaszka z tej firmy. Do fertygacji truskawek proponuje ona krystaliczne, wieloskładnikowe nawozy z serii Hydropon, które zawierają m.in. komplet mikroelementów niezbędnych w danej fazie uprawowej. W produktach tych znajduje się również tytan, co – jak powiedział P. Lubaszka – jest unikatowym rozwiązaniem w dostępnych na rynku nawozach do fertygacji.
Dla osób, które przy sporządzaniu pożywek fertygacyjnych korzystają z nawozów pojedynczych, propozycją jest płynny nawóz zawierający wyłącznie mikroelementy – Hydropon Mikro Plus. Prelegent zwracał również uwagę na nową serię chelatów (Fe, Cu, Mn i Zn), które od tego sezonu oferowane są postaci mikrogranul, co sprawia, że są bardzo dobre rozpuszczanie, a dodatkowo nie pylą i są wygodne w użyciu.
Do dokarmiania dolistnego rekomendujemy bor, z którego pobieraniem z pożywki występują problemy, mimo iż znajduje się w nawozach używanych do fertygacji. Składnik ten wpływa na poprawę odporności kwiatów na niekorzystne warunki termiczne – informował P. Lubaszka. Kolejnym ważnym do składnikiem do podawania dolistnie jest wapń, a sprawdzone do wielu lat rozwiązanie stanowi Wapnovit. Dodatkowo, Intermag trzy lat temu wprowadził do swojej oferty nawóz wapniowy o nazwie Optycal, który nie tylko dostarcza wapń, ale ma również dodatkowe składniki usprawniające pobieranie tego pierwiastka przez roślinę. Produkt ten rekomendowany jest do stosowania 2 lub 3 razy przed kwitnieniem.
P. Lubaszka zwracał też uwagę na nawozy z serii Alkalinów, które podnosząc pH na powierzchni liści, ograniczają rozwój patogenów na roślinach.
Warty uwagi jest także Tytanit – pierwszy zarejestrowany polski stymulator wzrostu roślin. Produkt ten bardzo korzystnie wpływa na jakość pyłku, co jest szczególnie ważne wobec coraz częściej występujących w naszym kraju zbyt wysokich lub za niskich temperatur w okresie kwitnienia truskawek.
Krzem to kolejny ważny dla truskawek pierwiastek. Firma Intermag oferuje go w nawozie Optysil, który w l litrze zawiera 200 gramów tego składnika. Zastosowanie tego produktu pozytywnie wpływa na odporność roślin na niekorzystne temperatury – zbyt niskie lub za wysokie. Polecany jest do podawania zarówno przez systemy fertygacyjne, jak i dolistnie. P. Lubaszka zwracał również uwagę na nowy w ofercie firmy nawóz aminokwasowy Microfert, który – jak mówił – zawiera 19 różnych aminokwasów, które są niezbędne dla roślin na poszczególnych etapach wzrostu.
