Porzeczki w statystykach

Na początku grudnia 2012 roku z inicjatywy prof. Makosza (TRSK) doszło do spotkania w siedzibie GUS przedstawicieli plantatorów, przetwórców owoców i świata nauki. Powodem tego były niepokojące sygnały dotyczące rozbieżnych informacji o produkcji czarnej porzeczki (Polska jest największym na świecie producentem owoców tego gatunku około 70–78% produkcji w skali Europy i około 30% w świecie) podawane przez organizacje rządowe (GUS), firmy przetwarzające owoce (KUPS) oraz plantatorów (KSPCP). Takie rozbieżności powodowały duże zamieszanie na rynku.

Zdaniem wielu osób związanych z branżą, nieprecyzyjne dane niekorzystnie wpływają na rynek owoców, co skutkuje dużymi wahaniami cen czarnej porzeczki na rynku krajowym, jak i zagranicznym rynku. O konieczności zweryfikowania danych podawanych do publicznej wiadomości apelowali w swoich wypowiedziach przedstawiciele zakładów przetwórczych (Adam Miłoszowski z firmy Binder International – „Jagodnik” 6/2012): Sam się zastanawiam, skąd się biorą informacje o wielkości zbiorów podawane przez GUS. Moim zdaniem, w przypadku owoców większości gatunków, a już na pewno jagodowych, wartości te są znacznie zawyżane od kilku lat. Te opinie podziela większość uczestników rynku owocowo-warzywnego. Podawanie mocno przeszacowanych zbiorów malin, wiśni czy truskawek stanowiących strategiczne produkty w polskim przetwórstwie, negatywnie wpływa na cała branże. Jeżeli dane GUS-u byłyby prawdziwe i produkcja utrzymywałaby się na niezmiennym od lat poziomie nie odnotowalibyśmy w skupie w ostatnich dwóch sezonach tak wysokich cen truskawek, porzeczek, wiśni czy malin, zwłaszcza w końcówce tegorocznego sezonu. Również przedstawiciele organizacji międzynarodowych związanych z czarnych porzeczką wypowiadali się w tej sprawie (Svend Jensen prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Porzeczki Czarnej IBA -http://www.jagodnik.pl/aktualnosci/polska/741-o-swiatowym-i-krajowym-rynku-czarnych-porzeczek-). Dane podawane przez GUS są mocno zawyżone w stosunku to tych jakie podają producenci, a od tego roku m.in. KSPCP. Budzi to pewien niepokój i może powodować spore zamieszanie na rynku. Doskonałym tego przykładem był miniony sezon, kiedy to szacunki GUS-owsie z maja mówiły o zbiorach czarnych porzeczek na poziomie 130 tys. ton, podczas gdy producenci oceniali wielkości zbiorów na 90 tys. ton. Dla przedsiębiorców z Zachodniej Europy, właścicieli dużych międzynarodowych zakładów zajmujących się przetwórstwem owocowym, był to sygnał mówiący o tym, że porzeczki w Polsce będzie w tym roku dużo i nie powinno być problemów z zakupem surowca – mówił S. Jensen na spotkaniu z członkami KSPCP w październiku 2012 roku.

Podczas grudniowego spotkania w GUS zaprezentowano metodologię szacowania zbioru owoców, przedstawiono skalę prac wykonywanych w tym zakresie przez pracowników GUS oraz pracujących na jego zlecenie przeszło 2400 rzeczoznawców terenowych. Podano również informację dotyczącą szacunków plonów, z których wynika, że GUS do dej pory podając dane dla porzeczki nie publikował oddzielnie szacunków dotyczących wielkości plonów porzeczki czarnej i czerwonej. Ponadto przy obliczaniu wielkości plonów łączone były zbiory z upraw towarowych oraz z upraw przydomowych i ogródków działkowych.

Po tym spotkaniu Zarząd Krajowego Stowarzyszenia Plantatorów Czarnych Porzeczek (KSPCP) wystosował do GUS pismo następującej treści:

… Mając na względzie konieczność posługiwania się w Polsce, Europie i świecie w miarę rzeczywistymi wielkościami dotyczącymi szacowania zbiorów owoców porzeczki czarnej, jak i ostatecznych ich zbiorów prosimy o zmianę dotychczasowych metod szacowania i publikowania, a w szczególności:

1. Oddzielnego szacowania prognoz dotyczących plonów tego gatunku z plantacji towarowych, jak i plantacji przydomowych.

2. Rozgraniczanie informacji podawanych w prognozach dotyczących plonowania czarnych oraz czerwonych porzeczek. Za dopuszczalne uważamy podawanie łącznego plonowania czerwonych i białych porzeczek.

Sądzimy, że posługiwanie się szacunkami określającymi wielkości plonów porzeczki czarnej oddzielnie z plantacji towarowych i ogródków przydomowych będzie jednym z elementów pozwalających na ustabilizowanie współpracy plantatorów z zakładami przetwarzającymi te owoce.

Posiadając dane dotyczące prognoz plonów oraz ich faktycznej wielkości będziemy wiedzieć ile ton porzeczki czarnej możemy realnie zaoferować zakładom przetwórczym. Z kolei zakłady będą mogły w oparciu o te dane precyzyjnie przygotować się do sezonu skupowego i w powiązaniu o analizę rzeczywistej możliwości sprzedaży surowca wyprodukowanego z danego gatunku owoców przystępować do podpisywania kontraktów handlowych. W dalszej konsekwencji powinny się ustabilizować ceny surowca oraz przetworów tego gatunku w Polsce, Europie i świecie …

Poniżej przedstawiamy stanowisko GUS :

Krajowe Stowarzyszenie Plantatorów Czarnych Porzeczek (KSPCP) z zadowoleniem przyjęło stanowisko GUS. Uważamy, że jest to duży sukces i krok w dobrym kierunku, przy ustalaniu rzeczywistych danych dotyczących prognoz, i wielkości produkcji owoców porzeczki oraz dalszej współpracy.