Kolejne spotkanie KSPCP w Skierniewicach

Kolejne w tym roku spotkanie Zarządu oraz Członków KSPCP odbyło się w Skierniewicach 20 września. Jego głównym celem było omówienie dramatycznej sytuacji, w jakiej znaleźli się producenci porzeczki czarnej (i nie tylko) związanej z bardzo niskimi cenami skupu tych owoców oraz poszukiwanie możliwości rozwiązania tych problemów.

W spotkaniu aktywny udział brał m.in. Dirk Herdieckerhoff z Niemiec, prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Porzeczkowego (ang. International Blackcurrant Association – IBA). Rafał Sek z MRiRW przestawił aktualną sytuację dotyczących możliwości i warunków skorzystania z dopłat krajowych i unijnych do porzeczki czarnej i wiśni tzw. Pomoc de minimis oraz prac resortowych dotyczących tego sektora produkcji ogrodniczej. Na spotkanie zaproszono także przedstawicieli przemysłu przetwórczego z czterech rożnych firm. Przybyli i aktywnie uczestniczyli w tym spotkaniu Jarosław Dybus i Elżbieta Furmaniak (Austria Juice, poprzednio Agrana Polska). Gościem specjalnym sobotniego zebrania był Vigriliusz Zika (Litwa) reprezentujący komitet organizacyjny, kolejnej Międzynarodowej Konferencji Porzeczkowej IBA, która odbędzie w tym kraju, w drugim tygodniu czerwca 2015 roku.

Jako pierwszy głos zabrał Stanisław Trzonkowski (przedstawiciel Zarządu KSPCP oraz duży producent owoców jagodowych z województwa podlaskiego), który zdał krótką relację ze spotkania w Ministerstwie Rolnictwa w dniu 22 lipca br. dotyczącą dopłat do porzeczek czarnych i wiśni (program był uzgodniony i zatwierdzony wcześniej, a szczegóły nagłaśniane w środkach masowego przekazu i mediach branżowych). Druga kwestia dotyczyła wniosków rekompensat za niezbierane owoce, czy likwidacji krzewów na plantacji porzeczki czarnej składanych do Agencji Rynku Rolnego. Z tym ściśle związane były kontrole komisji z tej Agencji u niektórych plantatorów (w tym Pana S. Trzonkowskiego) oraz problemy interpretacji przepisów dot. „jakości handlowej owoców”. Następnie mówca wspomniał o trwającej w Polsce akcji promocyjne „Niezwykłe właściwości zwykłych owoców” prowadzonej w kilku dużych miastach naszego kraju, min. Białymstoku. Pokreślił, że zmieniają się preferencje konsumentów i rośnie zainteresowanie porzeczką czarną, ponieważ w okresie zbiorów, jak nigdy dotąd przyjeżdżało mnóstwo ludzi bezpośrednio na plantację, aby zakupić 10, 20 a nawet 60 kg świeżych owoców do domowego przetwórstwa. Czwarta, ważna sprawa dotyczyła „Wschodniego Kongresu Gospodarczego – Partnerstwo dla rozwoju”, który 18-19 września odbywał się w Białymstoku. Był to cykl debat, sesje tematyczne, panele dyskusyjne i spotkania poświęcone najważniejszym dla gospodarki Polski Wschodniej kwestiom. W Kongresie brało udział wielu prelegentów i specjalistów, około tysiąc uczestników z Polski, a także z Białorusi, Litwy, Łotwy, Ukrainy, Gruzji, Mołdawii i innych krajów Europy – polityków, przedstawicieli biznesu, ekspertów. Dwóch przedstawicieli z Zarządu KSPCP: dr Piotr Baryła i Stanisław Trzonkowski, uczestniczyło w 4 panelach dyskusyjnych:

1. Klastry w UE i w Polsce. Ich rozwój w obszarze Polski (PARP).

2. Eksport i ekspansja polskich firm na obszarze państw Europy Wschodniej i pogranicza europejsko-azjatyckiego. Ekspansja polskich firm na rynki odległe.

3. Ekspansja zagraniczna polskiego sektora spożywczego. Dywersyfikacja rynków zbytu.

4. Mały ruch graniczny poligonem współpracy gospodarczej.

5. Nowoczesna granica – wsparcie dla wymiany handlowej ze Wschodem.

Następnie Rafał Sęk (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi) przestawił główne założenia polityki resortu dotyczące aktualnej sytuacji w branży owocowo-warzywnej (tutaj porzeczki czarnej), dopłat i rekompensat po wprowadzeniu embarga od 7.08.2014 br. przez Rosję na wszystkie kraje członkowskie UE. Prelegent zwrócił szczególną uwagę na prace tego resortu w zakresie:

1. Zmiany rozporządzenia Ministra Rolnictwa nt. „Pomoc de minimis”.

2. Zawieszenie spłat kredytów preferencyjnych na 2 lata.

3. Projektu ustawy o wzajemnej pomocy – obecnie jest na etapie dyskusji i uzgodnień, a dotyczy stworzenia funduszu stabilizacyjnego w Agencji Rynku Rolnego, który funkcjonowałby w oparciu o wpłaty w wysokości 0,2% od wartości sprzedanej produkcji przez producentów owoców dla wsparcia ich w sytuacjach klęskowych. 

4. Projekty ustawy dotyczącej wdrażania rozporządzenia Parlamentu i Rady Europy nr 1308 z 13 grudnia 2013r. w sprawie wspólnej organizacji rynków rolnych – wstępne ustalenia dotyczące przede wszystkim możliwości wprowadzania umów kontraktacyjnych dla producentów porzeczki czarnej i wiśni w zakresie okresu trwania, cen, tonażu i jakości owoców.

5. Rola stabilizacyjna dla nowych producentów, grup i organizacji producenckich – wsparcie finansowe dla owoców i warzyw (w tym porzeczki czarnej), jako efekt ich wycofania z rynku, niezbieranie itp.

Drik Herdieckerhoff, prezes IBA, ustosunkowując się do tych wszystkich zagadnień i problemów poruszanych przez naszych plantatorów oraz zaproszonych gości, stwierdził, że sytuacja plantatorów porzeczek w Niemczech też była w tym sezonie bardzo trudna, ze względu na bardzo niskie ceny skupu tych owoców. Dużo mniej liczna grupa plantatorów w Niemczech jest dosyć dobrze zorganizowana, mają oni dobrą współpracę z przetwórcami i organizację transportu. W tym kryzysowym sezonie owoce zebrane były tylko z „lepszych” plantacji (biorąc pod uwagę wielkość i jakość plonu) i uzyskali nieco wyższe ceny skupu (o kilka euro centów/kg) w porównaniu do naszych producentów. Kwestia dopłat z UE dla niemieckich plantatorów – przepisy są niespójne i nie przewidują porzeczek czarnych jako wsparcie finansowe do tej produkcji. Aktualna sytuacja plantatorów w Niemczech, Polsce i w innych krajach uprawiających porzeczkę czarną („superowoc”) jest bardzo trudna i należy wspólnie szukać rozwiązań tych problemów poprzez:

– nawiązanie dobrej współpracy producentów z przemysłem przetwórczym,

– zmniejszenie nadprodukcji owoców poprzez zwiększenie spożycia tych wartościowych przetworów poprzez promocje i szeroko zakrojoną reklamę,

– prowadzenie akcji promocyjnych naturalnych przetworów (soków, napojów, dżemów itp.) jako zdrowych i przyszłościowych dla konsumentów w porównaniu do sztucznie wyprodukowanych i wzbogacanych o aromaty i konserwanty,

– poszukiwanie nowych, innowacyjnych możliwości zagospodarowania owoców porzeczki czarnej, jak suszone, owoce, żywność funkcjonalna, likiery, wina, olej z nasion itp.

Nadprodukcja porzeczek jest silnie związana ze spadkiem spożycia soków i napojów, nie tylko w Niemczech, ale także innych krajach. „Oczywiście rynek będzie regulował tę sytuację, mając nadzieję, że w roku 2015 będziemy mieli mniej wyprodukowanych owoców” – stwierdził D. Herdieckerhoff. Następnie dodał, że jako plantatorowi oraz prezesowi IBA jest mu trudno mówić, czy owoców jest/będzie dużo. Chciałby jednak pomóc w tej trudnej sytuacji poprzez promocję i reklamę porzeczek czarnych i wytworzonych produktów na różnych wystawach, jak np. Fruit Logistica w Berlinie, czy Expo w Mediolanie organizowane w 2015 roku.

Jedyny z przybyły na spotkanie przedstawiciel przemysłu przetwórczego, Jarosław Dybus w swoim wystąpieniu przedstawił swoje uwagi oraz komentarz do tegorocznej sytuacji i niskich cen skupu porzeczek czarnych. Często nawiązywał do swojego wystąpienia i prezentacji na Konferencji Porzeczkowej IBA w Białowieży (4-6.06. 2014 r.), które dotyczyły ważnych zagadnień, jak:

– brak rzeczywistych i wiarygodnych danych dot. poziomu produkcji porzeczek w poszczególnych latach,

– powszechnie znane „dołki i górki” cenowe,

– niekontrolowane nasadzenia, szczególnie w latach o wysokich cenach skupu i dobrej opłacalności produkcji,

– zapas koncentratu (lub mrożonek) związany z brakiem zainteresowania odbiorców lub/i konkurencja ze strony innych firm przetwórczych oferujących niższe ceny,

– spadek konsumpcji soków, napojów i nektarów,

– skoncentrowane dostawy owoców z wcześnie dojrzewających odmian, jak ‘Tisel’,

– regulacja poziomu produkcji porzeczek czarnych,

– kontrolowana produkcja koncentratu porzeczkowego, gdyż tylko określony poziom da się wyprodukować i sprzedać,

– możliwość nawiązania współpracy z plantatorami, głównie z większymi producentami,

W podsumowaniu odniósł się do zarzutów ze strony plantatorów – uczestników tego spotkania dotyczące słabej współpracy i niskich cen porzeczki czarnej w tym sezonie. Stwierdził, że umowy kontraktacyjne były podpisywane z uzgodnioną ceną i okresem ich trwania. Firma zawsze jest otwarta na rozmowy i współpracę w tym zakresie, ale przy tym zaznaczał, że nie zawsze zależy to od firmy którą reprezentuje, ale od wielu czynników zewnętrznych, od których jest uzależniona.

Więcej informacji i szczegółów ze spotkania będzie można uzyskać z czasopisma „Jagodnik” 6/2014.

Korzystając z okazji Zarząd Stowarzyszenia KSPCP zaprasza wszystkich chętnych plantatorów porzeczki czarnej do wstąpienia i aktywnego działania w Stowrzyszeniu. Wszystkie dane i informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej: www.kspcp.pl