Z różnych regionów Polski docierają do nas informacje o rosnącym problemie ze szkodnikiem o którym mówimy i piszemy od kilku lat. Dotychczas nie sprawiał on tak dużego problemu. Mowa tu o muszce plamoskrzydłej – Drosophila suzukii. Od wielu już lat walczą z nim producenci owoców jagodowych (i nie tylko) w krajach południowej i zachodniej Europy. W tym sezonie nasilenie tego szkodnika również w Polsce okazuje się tak duże, że w wielu przypadkach owoce nie nadają się do sprzedaży. Co robić w takiej sytuacji?
Co warto wiedzieć o Drosophila suzukii?
Po raz pierwszy w Europie wykryto ją w 2008 roku (Hiszpania i Włochy). Szkodnik bardzo szybko się rozprzestrzenia (obecnie występuje w 10 krajach UE) i powoduje poważne straty w produkcji owoców miękkich. W uprawie borówki wysokiej w wyniku żerowania szkodnika stwierdza się straty w plonie na poziomie 40%. Często z plantacji opanowanej przez szkodnika owoców w ogóle się nie zbiera.
Szkodliwe są zarówno stadia larwalne, jak i osobniki dorosłe. Samice uszkadzają skórkę owocu, którą nacinają ząbkowanym pokładełkiem w celu złożenia jaj. W miejscu tym widoczne są drobne blizny, z których wycieka sok. Larwy żerują wewnątrz owoców, wyjadając miękisz oraz wygryzają małe otwory w skórce, które umożliwiają im oddychanie. Na owocach obserwuje się miękkie plamy oraz załamanie struktury jagody. Następnie może dojść do wtórnego zakażenia chorobami grzybowymi lub bakteryjnymi i gnicia owoców Żerowanie szkodnika wywołuje wysokie straty w plonie. W Hiszpanii w 2011 roku wskutek jego żerowania odnotowano straty sięgające 100% owoców w uprawie wiśni i czereśni, 10-40% w uprawie brzoskwini, 20% w uprawie truskawek i śliw. Producenci w południowej Francji notują straty sięgające 80% plonu truskawki oraz 90-100% strat owoców w uprawie czereśni i wiśni. We Włoszech producenci borówki wysokiej, jeżyny, truskawki oraz maliny notowali straty w plonie rzędu 30-40%. W Stanach Zjednoczonych obserwuje się duże szkody powstałe wskutek żerowania D. suzukii na uprawach, takich jak: truskawka (83%), malina i jeżyna (50-84%), borówka wysoka (26-40%), czereśnia i wiśnia (33-84%). Wyczerpujące informacje o gatunku Drosophila suzukii, dotyczące monitoringu, zwalczania, samodzielnego przygotowania pułapek w celu odłowu muszki na plantacji, a także metod ekstrakcji larw z owoców borówki znajdują się w specjalnej publikacji
Jak z problemem radzą sobie w innych krajach?
Przed wszystkim ważny jest monitoring. Należy go rozpocząć wywieszając pułapki w otoczeniu plantacji, wywieszając je na ogrodzeniach lub zadrzewieniach. Można skorzystać z gotowych pułapek lub przygotować je samodzielnie. Pułapki takie należy regularnie monitorować sprawdzając czy pojawiają się w nich dorosłe osobniki.
W chwili obecnej wielu plantatorów zwłaszcza jeżyny i malin wykrywa larwy w owocach. W takiej sytuacji konieczne jak najszybsze wykonanie zabiegów interwencyjnych. W Polsce w ochronie większości gatunków jagodowych do dyspozycji mamy już kilka preparatów jak Calypso 480 SC (tiachlopryd) i SpinTor 240 SC (spinosad) oraz kilka produktów opartych na deltametrynie w tym Patriot 100 SC i Decis Mega 50 EW. W przypadku truskawek zarejestrowany jest też biologiczny preparat Benevia 100 OD. W krajach gdzie Drosophila suzukii jest poważnym problemem zabiegi zwalczające wykonuje się w trakcie zbiorów nawet co 7-10 dni. Nie tylko chemiczna ochrona jest ważna przy kontroli tego szkodnika. Warto zwrócić przede wszystkim uwagę na aspekty fitosanitarne. Warto pamiętać, ze problem związany z Drosophila suzukii pojawia się przede wszystkim tam gdzie na plantacji są owoce przejrzałe, niezbierane na czas lub leżące na ziemi. To one są zazwyczaj inkubatorem problemów. Dlatego w krajach gdzie problem muszki plamoskrzydłej istnieje od kilku lat bardzo reżimowo podchodzi się do zbiorów owoców. Przede wszystkim muszą być one zbierane regularnie, a wszystkie owoce niehandlowe są zbierane do oddzielnych pojemników i utylizowanie. Wysypywanie ich na hałdy koło plantacji może być źródłem poważnych problemów.
Jak się ustrzec problemu związanego z Drosophila suzukii?
- Pierwszym ważnym narzędziem jest dobrze przeprowadzony monitoring wokół plantacji i obiektów uprawowych
- Regularny zbiór owoców i utylizowanie owoców porażonych przez Drosophila suzukii
- W chwili zmiany koloru owoców można natychmiast wywiesić pułapki, w celu masowego odłowu szkodnika.
- Każdego dnia należy pamiętać o zachowaniu środków sanitarnych oraz o kontroli zbiorów na obecność szkodnika.
- W okresach największego zagrożenia lub pojawienia się larw w owocach należy wykonywać regularne zabiegi zwalczające szkodnika w uprawie
- Utylizacja owoców niehandlowych i zabiegi zwalczające szkodnika po zakończeniu zbiorów (w tym również opryskiwanie gleby pod roślinami)
