Zmiany na rynku borówki w Europie. 7 kroków do lepszej produkcji!

Wielu plantatorów z niepokojem patrzy w przyszłość borówkowego biznesu i opłacalność prowadzenia plantacji. Jest to efekt drastycznego wzrostu kosztów produkcji, ale też rosnącej konkurencji na międzynarodowym rynku borówki w Europie. Czy zatem można mówić otwarcie o tym, że produkcja borówki w Europie jest zagrożona? Niekoniecznie, ale … Niebieska Rewolucja jest potrzebna by umocnić rynek borówki.

Rosną koszty produkcji

W wielu krajach w ostatnim czasie drastycznie rosną koszty produkcji owoców borówki. Związane jest to ze wzrostem wszystkich składowych związanych z produkcją owoców: paliwa, energii, pracy ludzi, nawozów, środków ochrony …. To sprawia że koszty produkcji borówki są już bardzo wysokie. Przykładowo w Niemczech wyprodukowanie 1 kg owoców kosztuje farmera około 3,5-4 euro/kg, w Niderlandach – około 3,75 euro/kg, w Polsce  2,8-3 euro/kg, na Ukrainie 1,7-2 euro/kg.  Czy zatem plantatorzy mogą pozwolić na sprzedaż owoców po niższych cenach? Oczywiście, że nie, bo to wiązałoby się z koniecznością upadku ich biznesu.

Powyższa sytuacja sprawia, że coraz bardziej popularny staje się kombajnowy zbiór borówki. Z wyliczeń holenderskiego plantatora borówki, wynika że w przypadku zbioru kombajnowego, całkowity koszt wyprodukowania 1 kg owoców wynosi 2,6 euro/kg  co w porównaniu ze zbiorem ręcznym (jego koszt to 1,8 euro/kg) daje już spore oszczędności.

Jakie zmiany są konieczne by poprawić opłacalność produkcji?

Wydaje się że w obecnie sytuacji ekonomicznej i gospodarczej,  konieczne staje się modernizowanie borówkowych plantacji, tak by zapewniały maksymalny plon przy ograniczaniu nakładów. Co warto zatem zrobić? Proponujemy 7 kroków do poprawy sytuacji ekonomicznej borówkowych gospodarstw. Warto je już zacząć wdrażać:

1. Zamian struktury odmian i dopasowanie ich do wymagań odbiorców, ale też możliwości produkcyjnych. Współczesny trend wskazuje na produkcję owoców, które są przede wszystkim duże, mają atrakcyjny wygląd, są trwałe a w smaku chrupki (crunchy)
2. Intensyfikacja upraw. Wśród widocznych trendów widać chociażby zwiększanie obsady roślin borówki na jednostce uprawy. Niektóre odmiany sadzi się co 0,7 m w rzędach, zachowując przy tym 3 m odstęp miedzy rzędami (co daje obsadę 4700 roślin/ha). Daje to szansę na szybsze uzyskanie pełnego plonowania z krzewów, a więc skrócenie okresu inwestycji. Podobne korzyści można uzyskać uprawiając borówki w pojemnikach. Każda roślina ma wówczas zapewnione takie same warunki do wzrostu – wzrost jest szybki i wyrównany.
3. Systemy prowadzenia. Przy wielu nowych odmianach o dużej dynamice wzrostu i szybkim tempie wchodzenia w owocowania wręcz niezbędne wydają się być podpory do podtrzymywania pędów. Inaczej podczas silnych wiatrów pędy mogą być wyłamywane. Ich pokładanie się pod ciężarem owoców również nie jest korzystne – utrudnia to zbiory i stwarza większe zagrożenie ze strony chorób porażających owoce.
4. Dodatkowe zabezpieczenia. Celowe wydaje się wdrażanie dodatkowych zabezpieczeń na plantacjach tak by mieć pewność zbiorów w danym roku. Dotyczy to systemów ochrony plantacji przed przymrozkami, gradem, deszczem. Przynajmniej część (optymalnie połowa) plantacji w gospodarstwie powinna posiadać zabezpieczenia przed deszczem/gradem by mieć pewność ochrony plonu i zebrania go w optymalnym czasie.
5. Poprawa wydajności zbiorów. To kwestia odmian, ale też sposobu cięcia. Intensywnie cięte krzewy gdzie owocowanie skupione jest na młodych pędach i w górnej ich części są dużo łatwiejsze do zbioru, a przy tym zapewniają duże, wyrośnięte owoce. Te dojrzewają stosunkowo szybko co pozwala zintensyfikować a zarazem skrócić okres zbiorów (3 do 4 zbiorów). Jeśli pracownik zbierz więcej kg w ciągu godziny zarobi więcej i będzie zainteresowany powrotem na kolejny sezon. To wbrew pozorom duża korzyść dla producenta (doświadczony pracownik pracuje dużo wydajniej niż nowicjusz).
6. Dostosowanie plantacji pod zbiór kombajnowy. Niektóre plantacje w zachodniej Europie z założenia są już przygotowane pod zbiór kombajnowy. W przypadku wielu odmian (chociażby Duke, Draper, Liberty, Valor, Cargo, Calypso) możliwe okazuje się zebranie wszystkich owoców kombajnem (2 lub 3 przejazdy), które po przesortowani na liniach sortowniczych z powodzeniem mogą być oferowane na rynku owoców deserowych. Inna opcja to wykorzystanie kombajnu do zbioru ostatnich partii owoców, które są kierowane na rynek przetwórczy (póki co ceny są dość atrakcyjne na taki towar).
7. Wdrożenie dodatkowych rozwiązań pozwalających ograniczać koszty. Dobrym przykładem mogą być instalacje paneli fotowoltaicznych. Ich wykorzystanie w okresie lata pozwala na znaczne oszczędności energii potrzebnej do nawadniania, chłodzenia owoców czy utrzymania bazy socjalnej dla pracowników. W przypadku gospodarstw borówkowych (podobnie wszystkich innych jagodowych) to właśnie okres największej produkcji energii z paneli fotowoltaicznych jest równoważny z największym zapotrzebowaniem na energię. Taka inwestycja może się zwrócić bardzo szybko.

Przed plantatorami borówki jest wiele wyzwań. Porozmawiamy o nich podczas już XI Międzynarodowej Konferencji Borówkowej w Polsce (9-10 marca 2023). Będzie miała formułę dwudniową – pierwszy dzień w Hotelu Mazurkas (Ożarów Mazowiecki obok Warszawy) to wiedza przekazywana w 16 prelekcjach przez najlepszych ekspertów z dziedziny borówki. Drugi dzień praktyczny to spotkanie na plantacji borówki gdzie odbędą się pokazy maszyn ale też warsztaty cięcia i prowadzenia krzewów. Międzynarodowa Konferencja Borówkowa w Polsce uważana jest za najważniejsze wydarzenie borówki branży. Warto tam być! Zapraszamy do Polski 9 i 10 marca.

IloveBlueberry