Biologiczne właściwości chwastów zapewniają im przewagę nad roślinami uprawnymi w każdym środowisku. Na 1 hektarze w warstwie ornej jest od kilkudziesięciu do kilkuset milionów nasion chwastów. Dlatego w każdej roślinie uprawnej, jeszcze przed lub równocześnie z jej wschodami, na 1 m2 pojawia się, od kilkunastu do kilkudziesięciu, niekiedy nawet powyżej 100 siewek różnych gatunków chwastów, czyli zawsze w liczbie uzasadniającej ich zwalczanie.
Ochrona przed chwastami powinna zapewniać dominację roślin uprawnych, przy ograniczeniu do minimum konkurencji chwastów. Stąd w integrowanej ochronie przed chwastami, trudno się obejść bez herbicydów, które powinny być uwzględniane przy regulowaniu poziomu zachwaszczenia. Szczególne znaczenie mają herbicydy doglebowe, stosowane zapobiegawczo przed wschodami chwastów i roślin uprawnych. Należą do nich herbicydy, których substancją czynną jest pendimetlina, w Polsce od dawna zalecana w uprawach różnych gatunków roślin w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej (Stomp 330 EC). Nowocześniejszą formą użytkową pendimetaliny jest STOMP AQUA 455 CS w postaci zawiesiny mikrokapsuł w cieczy do rozcieńczania wodą. Ta formulacja jest podstawową dla upraw ogrodniczych i rolniczych we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Obecnie zalecane technologie uprawy wielu roślin, szczególnie warzyw, są możliwe dzięki stosowaniu tego typu herbicydu. STOMP AQUA 455 CS cechuje bardzo szeroki zakres zwalczanych gatunków chwastów dwuliściennych i jednoliściennych. Powinien być aplikowany doglebowo, w okresie kiełkowania i wschodów lub nalistnie we wczesnych fazach rozwojowych chwastów, najlepiej nie później niż do fazy liścieni. W polskiej etykiecie wymieniono tylko niektóre z nich i podano, że do grupy chwastów wrażliwych i średniowrażliwych zaliczyć można ponad 20 powszechnie spotykanych gatunków. Jednak obserwacje z praktyki i informacje zamieszczone w etykietach innych krajów wskazują, że liczba ta jest większa. Do gatunków odpornych zaliczana jest żółtlica drobnokwiatowa. Jednak po jego zastosowaniu w sprzyjających warunkach zachwaszczenie żółtlicą jest znacznie zmniejszone, jest osłabiona, wzrost jej jest przyhamowany i łatwiej jest niszczona przez inne herbicydy zalecane po wschodach. STOMP AQUA 455 CS w uprawie niektórych roślin (np. w cebuli z siewu) może być stosowany w dawkach dzielonych 2-3-krotnie (po siewie i po wschodach). Natomiast inne zalecane pendimetaliny zarejestrowane w Polsce, zgodnie z obowiązującymi etykietami można stosować tylko raz w sezonie wegetacyjnym niezależnie od dawki i terminu zabiegu. Pendimetalina (np. STOMP AQUA 455 CS w dawkach nie mniejszych niż 3,0–3,5 l/ha), ogranicza wschody rzepaku kiełkującego w warstwie gleby do głębokości 1,5–2 cm, stąd w etykietach niektórych pendimetalin zarejestrowanych w innych krajach rzepak, jako chwast, jest zaliczony do gatunków średnio wrażliwych. Wschodzący z głębszych warstw nie jest zwalczany. W zależności od rośliny, sposobu jej uprawy, terminu siewu lub sadzenia ochrona przed chwastami, w sprzyjających warunkach, gdy w zbiorowisku chwastów dominują gatunki wrażliwe może ograniczyć się tylko do tego herbicydu. STOMP AQUA 455 CS posiada też szereg istotnych zalet. Ważniejszą z nich jest dość łatwe uruchamianie się w glebie, dzięki czemu jest szybko pobierany przez kiełkujące nasiona i wschodzące siewki chwastów. Słabo też przemieszcza się w glebie i jego wmywanie jest ograniczone. Dlatego może być bezpiecznie stosowany nawet na polach nawadnianych, co ma istotne znaczenie w intensywnej uprawie warzyw. Zastosowany doglebowo – po siewie lub sadzeniu warzyw i innych roślin uprawnych – może być używany w programach zwalczania chwastów w połączeniu z innymi herbicydami w celu przedłużenia lub poszerzenia zakresu zwalczanych gatunków chwastów (np. w grochu bezpośrednio po siewie STOMP AQUA 455 CS i po wschodach BASAGRAN 600 SL); dodatkowe zabiegi innymi herbicydami lub uzupełniające mechaniczne odchwaszczanie są uzasadnione w przypadkach masowego występowania gatunków odpornych na pendimetalinę (np. starzec zwyczajny, żółtlica drobnokwiatowa). STOMP AQUA 455 CS był zalecany w ubiegłym roku tylko w 3 gatunkach warzyw (cebula z siewu, groch, marchew). Zgodnie z nowym zezwoleniem może być używany w ponad 20 gatunkach warzyw, w tym w cebuli (z siewu, rozsady i dymki), czosnku, porze (z siewu i rozsady), szczypiorku, bobie, grochu, marchwi, pietruszce, selerze, pasternaku, koprze ogrodowym, brokule, kalafiorze, kapuście głowiastej, kalarepie, kukurydzy cukrowej, sałacie, endywii, roszponce, chrzanie, rabarbarze, szparagu i w międzyrzędziach na plantacjach warzyw dyniowatych (ogórek, dynia) ściółkowanych folią lub włókniną. Zalecany jest też w koprze włoskim uprawianym u nas jako roślina zielarska a w krajach Europy Południowej, jako warzywna Może być aplikowany w 16 gatunkach roślin sadowniczych (brzoskwinia, morela, wiśnia, czereśnia, śliwa, grusza, pigwa, truskawka, porzeczka czarna, biała i czerwona, malina, jeżyna, orzech włoski i laskowy), w szkółkach drzew i krzewów oraz tulipanach i narcyzach. Rozszerzona rejestracja tego herbicydu jest oparta o przepisy dotyczące stosowania w uprawach małoobszarowych, gdzie odpowiedzialność za skuteczność działania i fitotoksyczność ponosi wyłącznie jego użytkownik, aczkolwiek przydatność pendimetaliny do zwalczania chwastów w uprawie wielu gatunków roślin uprawnych jest znana w polskiej praktyce ogrodniczej i potwierdzona wynikami badań. Dawka herbicydu STOMP AQUA 455 CS w zależności od gatunku rośliny uprawnej, terminu stosowania i dopuszczalnej liczby zabiegów w sezonie wegetacyjnym mieści się zakresie od 1,5 do 3,5 l/ha. Na własną odpowiedzialność stosującego STOMP AQUA 455 CS można aplikować w dawkach niższych niż wymienione w etykiecie, gdy po wschodach przewiduje się dodatkowe zabiegi innym herbicydami lub w mieszaninach z innymi środkami wg szczegółowych zaleceń.
STOMP AQUA 455 CS nie zagraża konsumentom warzyw i owoców, jeżeli jest przestrzegany okres karencji podany w etykiecie. Dla niektórych roślin nie ma wyznaczonej karencji, dlatego może być stosowany nawet w warzywach o krótkim okresie wegetacji (np. groch jadalny zielony do przetwórstwa). Szeroki zakres stosowania tego środka jest szczególnie ważny i wygodny dla gospodarstw uprawiających różne rośliny, ponieważ jednym herbicydem można odchwaszczać kilka gatunków roślin uprawnych. Nie stwarza też zagrożenia dla roślin następczych uprawianych w zmianowaniu. W przypadku konieczności wcześniejszego zaorania plantacji (np. na skutek zniszczenia przez choroby, szkodniki, braku wschodów z powodu długotrwałej suszy i inne wydarzenia losowe) oraz w poplonowej uprawie innych roślin w roku stosowania tego herbicydu są duże możliwości wyboru roślin do przesiewu, ponieważ może być aplikowany w różnych gatunkach. Częste stosowanie herbicydów zawierających taką samą substancję czynną może powodować uodpornienie się na nią niektórych chwastów. STOMP AQUA 455 CS jest herbicydem o średnim ryzyku wystąpienia odporności. Jednak lepiej unikać corocznego stosowania na tym samym polu tego środka i innych pendimetalin.
STOMP AQUA 455 CS jest ważnym ogniwem w obecnie zalecanych technologiach uprawy roślin, uwzględniających integrowaną ochronę przed chwastami.
Prof. dr hab. Adam Dobrzański, Skierniewice
