W dniu 23 marca w Chmielnie odbyła się zorganizowana przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku konferencja dotycząca zagadnień związanych z uprawą truskawki. Pierwsze polskie dane statystyczne dotyczące areału uprawy truskawek, o których mówił Aleksander Mach z PODR pochodzą z 1961 roku. Uprawiano wówczas 12,4 tys. ha truskawek, co przełożyło się na 26 tys. ton.
Uprawa truskawek w Polsce w liczbach
Ubiegłoroczna produkcja truskawek, została oszacowana na około 206 tys. ton. Rezultat ten dał Polsce 3 miejsce wśród europejskich producentów tego owocu po Turcji (376 tys. ton) i Hiszpanii (292 tys. ton). Na świecie największym producentem są Chiny, które produkują blisko 3 mln ton tych owocu. W większości owoce trafiają na rynek wewnętrzny tego olbrzymiego i chłonnego kraju. Problemem w produkcji truskawek nad Wisłą jest wydajność upraw. Wyniosła ona według GUS w 2015 roku 4,1 t/ha. Jednak w świetle badań przeprowadzonych przez dr Dariusza Paszko z UP w Lublinie w 2015 roku, realna wydajność w naszym kraju to 14,1 t/ha na plantacjach towarowych, a więc wynik o wiele lepszy. Jest jednak wciąż relatywnie niski w porównaniu z na przykład USA, gdzie średnie plony dochodzący do 50 t/ha. Największym eksporterem truskawek jest Hiszpania, która wysyła na zewnątrz 266 tys. ton, a Polska jedynie 14,2 tys. ton. W latach 2011-2015 głównym kierunkiem eksportu polskich truskawek była Rosja. Ważnymi odbiorcami byli także Niemcy i Białorusini. Ceny truskawek w ostatnich latach w Polsce są niestabilne.
Ich wartości dla owoców przemysłowych wahała się od 4,60 do 2,70 zł/kg. Dla truskawek deserowych spod osłon wahania wynosiły od 9,00 do 6,00 zł/kg, a bez osłon od 6,50 do 3,00 zł/kg. W latach 2012-2015 najbardziej rentownym kierunkiem była uprawa owoców deserowych spod osłon, gdzie współczynnik opłacalności wyniósł 171,4%. Najniższą wartość indeks ten uzyskał dla owoców produkowanych na koncentrat – 70,6%.
Nawożenie truskawki
Pierwszym z mówców podejmujących zagadnienia związane z żywieniem truskawki był Jarosław Barszczewski z firmy Yara Poland. W Polsce doświadczenia ostatnich lat pokazują, że bez co najmniej nawodnienia, a najlepiej fertygacji nie da się wyprodukować najwyższej jakości owoców. Aby żywienie prowadzone w ten sposób było skuteczne, należy jednak odpowiednio i na czas wykonać wszystkie inne zabiegi agrotechniczne – mówił Jarosław Barszczewski. Dodał też, że dla ułożenia właściwego programu potrzebna jest analiza gleby i wody, opis miejsca uprawy i parku maszynowego oraz informacji o mikroklimacie i występujących szkodnikach.
O roli wapnia i potasu w żywieniu truskawek mówił zaś dr hab. Zbigniew Jarosz z UP w Lublinie. Wapń jest głównym składnikiem budulcowym ściany komórkowej. Niweluje także skutki stresów wewnątrzkomórkowych. Problemy z jego niedoborem biorą się z braku dostatecznej jego ilości w glebie oraz odpowiednio wysokiej wilgotności podłoża. Jest on pobierany przez korzenie włośnikowe, które bywają niszczone np. wskutek przesadnego nawożenia azotem. Jego niedobory w roślinie powodowane są także wysokimi i długotrwałymi temperaturami. Optymalnym rozwiązaniem dla utrzymania pobierania przez truskawki wapnia jest zapewnienie roślinom komfortu wodnego. Nierozważne, nadmierne podlewanie plantacji także może wywołać negatywne skutki. Największe zapotrzebowanie na wapń gwałtownie wzrasta w okresie budowy liści, lecz spada w okresie kwitnienia i wykształcania owoców. Jego niedobory w owocach uwidaczniają się przebarwieniami owoców. Potas najłatwiej uzupełnić poprzez fertygację. Jest on pobierany aktywnie przez korzeń i najbardziej potrzebny roślinie w okresie wykształcania owoców. Oba pierwiastki są najważniejsze dla powodzenia uprawy truskawki.
Ochrona krzewów i owoców
Sporo na Kaszubach mówiono o ochronie plantacji i plonów. Albert Zwierzyński z firmy Osadkowski SA przypomniał zebranym, że aby zabiegi mogły być skuteczne należy zatroszczyć się o jakość wody. Ważna jest także technologia stosowania roślin. Opryskiwanie z góry, bez dystrybucji cieczy roboczej w głąb krzewu jest przykładem złej aplikacji środka i nie może prowadzić do optymalnego wykorzystania jego działania. Kolejnym zagadnieniem ważnym w ochronie przed szczepami grzybów, zdaniem prelegenta jest dostosowanie metod nawodniania plantacji. Najlepiej sprawdza się w tym względzie fertygacja.
Dokonano także przeglądu środków, które można stosować w uprawie truskawki. Na niektóre spośród nich przewidziano odrębne wystąpienia. Pierwszym z nich jest Signum 33 WG. To granulat do sporządzania zawiesiny wodnej posiadający rejestracje na kilka gatunków roślin jagodowych. W truskawce zwalcza szarą pleśń, białą plamistość liści i mączniaka prawdziwego. Jego dawka to 1,8 kg/ha, maksymalnie 2 razy w sezonie. Karencja wynosi 3 dni. Jego zastosowanie omówił Maciej Wita z firmy BASF.
Odrębne wystąpienie poświęcono na preparat Huwa.San TR 50. Jego zastosowanie wspomaga ukorzenianie sadzonek, wzmacnia system korzeniowy a jednocześnie nie jest fitotoksyczny i nie występują pozostałości w owocach. Nie ma także okresu karencji. Jego zastosowanie w Chmielnie omówił Henryk Wurszt reprezentujący firmę Desio.
Choć głównie koncentrowano się na ochronie fungicydowej, to jedno z wystąpień dotyczyło także metod radzenia sobie z nowym szkodnikiem, który już pojawił się w Polsce i w niedługim czasie może zaszkodzić truskawce jest nim Drosophila suzukii. Zagadnienie to podjęła Alicja Chorąży ze SGGW w Warszawie, która omówiła zasady prowadzenia monitoringu plantacji i kilka metod radzenia sobie z zagrożeniem.
Osłony dla truskawek
Jednym ze skutecznych rozwiązań w walce z przymrozkami jest zamgławianie nasadzeń. Wykorzystanie zamgławiaczy daje dobre efekty w uprawie truskawek, gdyż kwiatostany są tam bardzo nisko i opadająca powoli mgła będzie je ochraniać bardzo długo. Najmniejszy model zamgławiacza w ofercie firmy Brinkman Polska pozwala na zabezpieczenie przed mrozem plantacji o areale ok. 3 ha. Dla zainteresowanych plantatorów reprezentujący podmiot Adam Piotrowski przeprowadzał pokazy działania kilku maszyn przed hotelem Wichrowe Wzgórze, w którym to odbywała się konferencja.
Niezłe rezultaty w ochronie przeciwmrozowej daje także okrywanie truskawek agrowłókniną. Dlatego też firma Agrimpex wprowadziła na rynek nowy produkt – Agro Marina. Agrowłóknina ta występuje w gramaturze 19 g/m2 i 23 g/m2. Przeprowadzone w trakcie wykładu przez Piotra Szmaja z firmy Agrimpex doświadczenie wykazało, że nowy produkt zapewnia roślinom o wiele lepszą dostępność wody i niegorsze parametry przepuszczalności światła i ciepła. Agrowłókninę można wykorzystywać także do ściółkowania truskawek. Taki zabieg podnosi nieco temperaturę gleby, niwelując potencjalne ryzyko wystąpienia szkód mrozowych. Lepiej jednak sprawdzają się warianty o większej gramaturze i czarnym zabarwieniu.
O tunelach foliowych mówił Marek Jamry z firmy Haygrove. Dają one dobre zabezpieczenie przed mrozem, ale i rozciągnięcie sezonu. Uprawa truskawek w tunelach sprawia także, że jakość pozyskiwanych truskawek jest o wiele lepsza. Do uprawy truskawek dedykowane są tunele zblokowane lub pojedyncze. Konstrukcja jest cynkowana ogniowo i wykonana z rur cienkościennych ze stali narzędziowej. Nogi wkręca się w podłoże. Dzięki temu konstrukcje są w stanie przetrwać co najmniej 20 lat, a ich zakup przy obecnych cenach truskawek zwraca się po 3-4 latach. Pod tunelem do ściółkowania zagonów preferowanym rozwiązaniem jest folia. Nie ma tam ryzyka zalania, a lepiej utrzymuje wilgoć. W uprawie polowej bez osłon można stosować agrowłókninę – mówił Marek Jamry. Dodał, że dla lepszego efektu w tunelach zblokowanych należy zastosować rynny odprowadzające wodę, które wzmacniają całą konstrukcję i dodatkowo ją uszczelniają co pozwala na początkowym etapie uprawy zachować wyższą temperaturę. Jeśli ktoś planuje dodatkowo przyspieszyć termin dojrzewania owoców można przykrywać rośliny w tunelach dodatkowo lekką agrowłóknina.
