Pozostałości środków ochrony roślin w polskich i ukraińskich malinach
Podczas finałowego spotkania Malinowego Factory w Karczmiskach dr Artur Miszczak z IO-PIB w Skierniewicach, podzielił się najnowszymi wynikami badań dotyczących poziomów pozostałości substancji aktywnych pestycydów stosowanych w tej uprawie. Przedstawione wyniki są bardzo ciekawe.
Dr Artur Miszczak z IO-PIB w Skierniewicach przedstawił wyniki zarówno z polskich plantacji, z lat 2021-2022 jak i owoców importowanych z Ukrainy w 2023 roku. Badania przeprowadzano wspólnie z PIORiN. Najważniejsze wnioski są dwa – polskie maliny są uprawiane bardzo dobrze, ale ukraińskie nie ustępują im tak bardzo, jak mogłoby się wydawać. Przynajmniej tak prezentowały się wyniki przedstawione przez specjalistę z IO-PIB w Skierniewicach.
Polskie maliny
W 2021 roku na łączną liczbę 553 próbek owoców, przebadano 120 próbek malin, co stanowiło 21,7% ogółu. Zdecydowana większość, bo aż 93 próbki pochodziły z Lubelszczyzny. Wyniki, które wówczas uzyskano były bardzo dobre – 93% próbek było prawidłowych, a jedynie w 7% wykryto nieprawidłowości – przy czym żadna z próbek nie przekroczyła dozwolonych prawem wartości.
W 52 próbkach przebadanych w 2021 roku – a więc niemal w połowie – nie wykryto żadnych pozostałości środków ochrony roślin. W 54 próbkach wykryto od 1 do 4 pozostałości, a jedynie pojedyncze miały ich więcej. Średnio w próbie wykrywano 1,8 pozostałości środków ochrony roślin.
Wśród wykrywanych substancji aktywnych były m.in. chloropiryfos i tiachlopryd – oba wycofane w 2020 roku oraz DEET (trudno stwierdzić skąd pochodził malinach, jest to substancja do zwalczania preparatów stosowanych do zwalczania komarów) i ditiokarbaminiany. Do najczęściej wykrywanych pozostałości należały cyprodynil, fludioksonil i piraklostrobina.
Wyniki uznano za na tyle dobre, że w 2022 roku przebadano już tylko 47 próbek malin. 30 z nich pochodziło z Lubelszczyzny. Dla 85% wyniki okazały się prawidłowe. W 13% wykryto nieprawidłowości, a tylko w jednym przypadku (2%) normy były przekroczone. W 22 próbkach – czyli prawie połowie – nie wykryto żadnych pozostałości, a w większości pozostałych liczba wykrytych pozostałości substancji czynnych nie przekraczała 3. Średnio w próbie wykrywano 1,96 pozostałości środków ochrony roślin.
Wśród wykrywanych substancji czynnych używanych nieprawidłowo były: chloropiryfos, bifentryna, DEET i fosmet – ten ostatni wycofany zaledwie w lutym 2022 roku. Z grupy fungicydów wykrywano ditiokarbaminiany, karbendazym, tiofanat metylowy (oba wycofane w 2020 roku) i tetrakonazol. Najczęściej wykrywanymi pozostałościami były cyprodynil, pirymetanil i acetamipryd.
Maliny z Ukrainy
Dla malin z Ukrainy wyniki nie były wyraźnie gorsze od tych z Polski. W 2023 roku przebadano 187 próbek. W 50% nie wykryto pozostałości, w 47% wykryto nieprawidłowości, a w 3% próbek wykryto przekroczenie norm środków zakazanych w UE.
Przyczynami przekroczeń były: famoksadon, flutriafol (oba wycofane z użytku w UE w 2021 roku), karbendazym (wycofany w 2014 lub w 2020 jako tiofanat metylowy), propargit (wycofany w 2012 roku) i spirodiklofen (wycofany w 2020 roku). Wyniki wskazują więc na to, że ukraińscy producenci potrafią dostosować uprawę i swoje owoce do norm europejskich, tym samym mogą stanowić poważną konkurencję na rynku.
Poważne konsekwencje za nieprawidłowości
Dr Miszczak podkreślił, że lista dopuszczonych do użytku środków ochrony roślin stale zmniejsza się i zmienia. Warto zatem regularnie korzystać ze specjalnej wyszukiwarki środków ochrony roślin, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji. Mówca zwrócił też uwagę na nielegalny handel środkami ochrony roślin. Wykrycie stosowania takich preparatów może doprowadzić nie tylko do mandatu, ale także zakazu sprzedaży owoców i odebrania dotacji z ARiMR.
