W dniu 9 września w Karczmiskach odbyła się kolejna edycja corocznej imprezy Malinowe Factory. Została ona podzielona na cześć konferencyjną i plenerową. W pierwszej części relacji z wydarzenia przybliżę dwa wybrane zagadnienia o charakterze międzynarodowym i ekonomicznym.
Doniesienia z USA
Dr Agnieszka Orzeł z firmy Niwa oraz prowadzącej również własną firmę pod nazwą Dr. Berry podzieliła się swymi obserwacjami dotyczącymi mechanicznego zbioru malin w Stanach Zjednoczonych. Mogła im się przyjrzeć, gdyż uczestniczyła w konferencji Rubus & Ribes, która w 2023 roku odbywała się w Oregonie (na szczegółową relację z tej konferencji zapraszam do czasopisma „Jagodnik” 7/2023). W konferencji tej wzięło udział 170 uczestników z 27 krajów, którzy wygłosili 47 prezentacji ustnych. Stan ten to swoiste zagłębie produkcji przemysłowej owoców miękkich, w tym właśnie malin. Prym wiodą okolice Puyallup, gdzie zlokalizowany został ośrodek badawczy Uniwersytetu w Waszyngtonie prowadzący badania nad odmianami do zbioru mechanicznego i położone przy granicy z Kanadą Lynden.
Odmiany z wspominanego programu, które trafiły na rynek to ‘Cascade Premier’ i ‘Cascade Harvest’. Ważną odmianą dla takiej produkcji jest też ‘Meeker’. W Polsce jednak jest ona nie dość mrozoodporna. ‘Cascade Harvest’ to odmiana włączona do doświadczeń w Malinowym Factory, uprawiana powszechnie w USA. Tam wydaje owoce duże, jędrne, wysokiej jakości. W amerykańskich doświadczeniach okazała się nieco mniej produktywna od ‘Meeker’. Nowością, niedostępną jeszcze w Polsce jest ‘Cascade Premier’. Wydaje większe owoce niż ‘Cascade Harvest’, a owoce parametrami nie odbiegają od ‘Willamette’. W ramach programu Uniwersytetu w Waszyngtonie wyselekcjonowano także selekcje, które poddawane są kolejnym próbom i testom, a które nie są jeszcze dostępne na rynku. Z kolei polska odmiana ‘Delniwa’ trafiła do prac propagacyjnych w Nourse Farm pod Nowym Yorkiem. Sadzonki na rynku amerykańskim dostępne będą w 2024 roku.
O ekonomice produkcji malin
Dr Dariusz Paszko z UP w Lublinie przedstawił ekonomiczną stronę produkcji malin. Przekazane przez niego informacje nie były zbyt optymistyczne. Struktura zagospodarowania malin w Polsce się nie zmienia, w ok. 80% owoce te stanowią surowiec dla przetwórstwa. Na rynku tym panuje duża zmienność cen. Sezony 2021 i 2022 były tymi, w których panowały bardzo dobre stawki, a obecny jest – w ocenie wielu – pierwszym z kilku lat dekoniunktury na produkcję malin przemysłowych. Choć tutaj wszystko może się wydarzyć o czym wielokrotnie przekonali się już producenci malin. W 2021 roku średnia cena wynosiła 15,9 zł/kg, a w 2022 roku 14,0 zł/kg. W bieżącej kampanii, przynajmniej dotychczas, stawka za maliny dla przetwórstwa wynosiła średnio 4,80 zł/kg. Co dla wielu osób było zaskoczeniem i stawkami nie do zaakceptowania.
Dr Dariusz Paszko ocenia, że prognozowane koszty produkcji malin będą niższe niż przed rokiem. Mogą one wynieść w uśrednieniu ok. 61 tys. zł/ha przy założeniu, że plon to 10 t/ha. Koszty produkcji w przeliczeniu na 1 kg owoców przy takim plonie to ok. 6,70 zł. Uzyskanie takich plonów na plantacjach polowych nie jest łatwe. A przy oferowanych cenach powoduje, że taka uprawa jest nieopłacalna. Dlatego też, każdy kto mógł próbował sprzedać owoce na rynku deserowym.
Polska na tle innych krajów pod względem kosztów produkcji wygląda przeciętnie. Produkcja malin jest u nas droższa niż na Ukrainie, ale tańsza niż w Serbii. Koszt wyprodukowania kilograma owoców w Polsce przy plonie 10 t/ha ale przy zbiorze kombajnowym prelegent oszacował na 4,80 zł/kg. Dla porównania, w USA jest to ok. 5,40 zł/kg. Szczegółowe wyliczenia dotyczące produkcji malin przemysłowych dostępne będą w jednym z najbliższych numerów czasopisma „Jagodnik”.
Odrębna kwestia to import malin mrożonych do Polski. Tu wiodącym kierunkiem jest Ukraina. Coraz mniej malin trafia na nasz rynek z Serbii ale rośnie import mrożonek z Maroko. Dostawy z krajów takich jak Bułgaria czy Niemcy mają marginalne znaczenie.
Koszty produkcji malin w tunelu w gruncie prelegent oszacował na 11-14 zł/kg, w tunelu w doniczkach na 14-18 zł, a w szklarniach na 20-30 zł.
