Na zachodniej Lubelszczyźnie obserwujemy krajobraz po przymrozkach z nocy 22/23.04.2024. W zależności od lokalizacji najniższe temperatury w tym regionie Polski wahały się od -3,5 do -6,0. Przymrozki utrzymywały się mniej więcej od północy do godziny 7.00 rano. Aktualnie po gwałtownym wzroście temperatury na plantacjach borówki można już określić wielkość strat.
W tej chwili rozmiary uszkodzeń uzależnione są od fazy rozwoju kwiatu w czasie przymrozków. Im więcej było kwiatów otwartych, tym większe są uszkodzenia. Największe straty stwierdza się na odmianie ‘Patriot’ (100% uszkodzonych kwiatów), następnie ‘Duke’ (70-80%), ‘Bluecrop’ (30-40%), ‘Calypso’ i ‘Last Call’ (20-30%). W czasie przymrozków zostały uszkodzone różne elementy kwiatów, włącznie z tymi, które są najbardziej istotne dla budowy owoców, czyli zalążni i zalążkami. Trudno jednoznacznie stwierdzić, jakie będzie zawiązanie owoców przy tak dużych uszkodzeniach (fot. 1-4).
Aktualnie zwrócić uwagę na:
Na plantacjach obserwuje się świeże objawy zamierania pędów borówki w postaci, zaginających się w kształcie pastorału, wierzchołków porażonych, niezdrewniałych pędów (fot. 5). Przymrozki oraz różne mechaniczne uszkodzenia powierzchni pędów zwiększają podatność roślin na chorobę. Sprawcą choroby jest grzyb Phomopsis vaccinii. Grzyb zimuje w postaci grzybni w zrakowaceniach na pędach. Wytwarza zarodniki konidialne, które dokonują infekcji pierwotnych i wtórnych. Zarodniki są uwalniane podczas deszczu i rozprzestrzeniane z kroplami na sąsiadujące rośliny, szczególnie w okresie pękania pąków kwiatowych i podczas kwitnienia. W momencie, gdy grzyb zainfekuje blaszkę liściową i przerośnie przez ogonek liściowy do łodygi, może dojść do infekcji systemicznych.
Należy kontynuować ochronę borówki przed szarą pleśnią i antraknozą. W okresie kwitnienia wskazane są trzy zabiegi przeciw tym chorobom, najlepiej środkami o różnym mechanizmie działania. Wraz ze wzrostem temperatury na plantacjach mogą pojawić się pierwsze kolonie mszyc i objawy żerowania zwójek (fot. 6-8). Lustracje w kierunku występowania tych dwóch szkodników należy prowadzić co 10-14 dni. W przypadku mszycy próg zagrożenia stanowi 5% zasiedlonych pędów, natomiast w przypadku zwójki – 10% wierzchołków pędów z liśćmi zwiniętymi przez gąsienice. Co 2 tygodnie należy również monitorować plantacje pod kątem występowania przędziorka chmielowca. W okresie wzrostu pędów borówki konieczne jest również prowadzenie lustracji w kierunku obecności pryszczarka borówkowca. Larwy tego szkodnika żerujące na najmłodszych liściach uszkadzają stożki wzrostu powodując ich zamieranie. W wyniku tego wybijają pędy z bocznych pąków, nadmiernie rozkrzewiając pędy jednoroczne. Następstwem jest ograniczenie wzrostu i owocowania krzewów w kolejnym sezonie. Próg zagrożenia stanowi 10% uszkodzonych pędów. Monitoring ułatwiają pułapki typu delta z feromonem do odławiania samców. Próg ekonomicznej szkodliwości został określony na początek odławiania szkodnika.
Propozycje środków ochrony roślin borówki w fazie kwitnienia
- Zamieranie pędów
Luna Sensation 500 SC – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby, od fazy oddzielania się pierwszego pąka kwiatowego w gronie do fazy dojrzałości zbiorczej owoców (BBCH 57-87) w dawce 0,6-0,8 l/ha,
Puenta 62,50 WG – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby w dawce 0,8-1,0 l/ha.
- Antraknoza
Luna Sensation 500 SC – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby, od fazy oddzielania się pierwszego pąka kwiatowego w gronie do fazy dojrzałości zbiorczej owoców (BBCH 57-87) w dawce 0,6-0,8 l/ha,
kaptan – środek stosować zapobiegawczo lub w momencie wystąpienia pierwszych
objawów choroby, od początku fazy kwitnienia do fazy dojrzewania owoców (BBCH 60-87) w dawce 1,9 kg/ha,
Pythium oligandrum (preparat biologiczny) – środek stosować od początku kwitnienia do zbioru owoców w dawce 0,15 kg/ha,
Puenta 62,50 WG – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby w dawce 0,8-1,0 l/ha,
- Szara pleśń
Puenta 62,50 WG – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby w dawce 0,8-1,0 l/ha,
Luna Sensation 500 SC – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby, od fazy oddzielania się pierwszego pąka kwiatowego w gronie do fazy dojrzałości zbiorczej owoców (BBCH 57-87) w dawce 0,6-0,8 l/ha,
Teldor 500 SC – środek stosować od fazy widocznych pierwszych pąków kwiatowych (zbite grono) obok rozwiniętych liści, jak również ze względu na krótki okres karencji, tuż przed i pomiędzy zbiorami (BBCH 55-89) w dawce 1,5 l/ha,
Serenade ASO (preparat biologiczny)– stosować zapobiegawczo od fazy przed kwitnieniem do końca fazy zaawansowanego dojrzewania owoców (BBCH 51-85), w dawce 8,0 l/ha,
Pythium oligandrum (preparat biologiczny) – środek stosować od początku kwitnienia do zbioru owoców w dawce 0,15 kg/ha,
Bakto G-STOP – wspomaga prawidłowy rozwój roślin. Bakterie zawarte w tym produkcie wytwarzają metabolity m.in. witaminy oraz hormony roślinne, które w praktyce podnoszą odporność roślin w tym także odporność na czynniki niekorzystne. Dawka produktu 0,7–1 l/ha.
- Mszyce
Fitter – środek stosować niezwłocznie po pojawieniu się pierwszych objawów
występowania mszyc, od fazy rozwoju liści, do fazy gdy owoce są dojrzałe do konsumpcji (BBCH 10-89) w dawce 10 l/ha. W czasie kwitnienia roślin uprawnych zaleca się stosowanie środka poza okresami aktywności pszczół,
- Mszyce, zwójki i pryszczarek borówkowiec
Aceptir 200 SE, Apis 200 SE – stosować od fazy, gdy pąki kwiatowe zamknięte w jasnobrązowych łuskach do końca fazy kwitnienia, gdy wszystkie płatki padły (BBCH 51-69), w dawce 0,15 l/ha. W czasie kwitnienia roślin uprawnych zaleca się stosowanie środka poza okresami aktywności pszczół,
- Przędziorek chmielowiec
Beauveria bassiana szczep ATCC 74040 (preparat biologiczny) – środek stosować od fazy pierwszego całkowicie rozwiniętego liścia do fazy pełnej
dojrzałości (BBCH 11-89) w dawce 1,0-2,0 l/ha.
Regeneracja po przymrozkach i wsparcie procesów kwitnienia i zawiązywania owoców
Na uszkodzonych plantacjach nadal na roślinach widoczne są objawy opisywanej wcześniej fali przymrozków i długotrwałego chłodu. Kwiatostanów oraz zawiązków, które są już zniszczone nie uda się uratować, ale warto zadbać o biostymulacje pozostałych. Szczególnie podczas przebiegu kwitnienia takiego jakie jest w obecnym sezonie. Wsparciem w procesie kwitnienia oraz poprawą żywotności pyłku będzie produkt algowy Kelpak. Wraz z dodatkiem aminokwasów Natramin WSP będzie kompleksowo biostymulował roślinę w okresie kwitnienia i owocowania. Pełna technologia z produktem Kelpak jest przewidziana na 3 zabiegi. Takie użycie pozwoli na pełną biostymulację w całym okresie kwitnienia zwiększając plon. Dając możliwość uzyskania wysokich plonów poprzez zwiększenie zawiązanych owoców, ale również poprzez zwiększenie ich przyrostu.
- Technologia Kelpak
- Początek kwitnienia / po przymrozkach – 3 l/haPełnia kwitnienia – 3 l/ha
- Koniec kwitnienia 3 l/ha.
Partnerami monitoringu plantacji są firmy Bayer i Chemirol
