Podczas targów Fruit Logistyca zapytałem Dariusza Skrzypka z firmy Mobilne Dachy o rozwój oferowanej przez firmę Cravo Equipment Technologii, specjalnej konstrukcji osłon z automatycznie rozkładanymi i składanymi połaciami dachowymi. Oferowane przez tą firmę konstrukcje należą do jednych z droższych, ale w opinii osób, które zdecydowały się na taką inwestycję są bardzo uniwersalne i pozwalają na optymalne sterowanie klimatem w produkcji owoców jagodowych. Tego typu rozwiązania dobrze sprawdzają się również w produkcji szkółkarskiej oraz uprawie warzyw.
W przypadku konstrukcji oferowanych przez firmę Mobilne Dachy dostępne są różne rozwiązania konstrukcyjne zarówno z dachem płaskim, jak i spadzistym, o różnych parametrach i wytrzymałości. Podstawowa różnica pomiędzy dachem płaskim, a spadzistym dotyczy systemu odprowadzania wody. W przypadku płaskiego 100% wody odprowadzane jest w sposób kontrolowany na teren upraw, a w przypadku spadzistych poprzez system rynien poza uprawę.
Tego typu osłony są oparte na pracy motoreduktorów, dzięki którym można zamykać lub otwierać dach. Przeciętnie czas zamknięcia/otwarcia dachu na powierzchni 1 ha wynosi 2,5 minuty, co pozwala bardzo szybko reagować na zmieniające się warunki pogodowe. Jeden motoreduktor może obsługiwać do 10 000 m2 dachu płaskiego. Dach może być stworzony z przezroczystego lub mlecznego plecionego polietylenu o zwiększonej wytrzymałości i okresie użytkowania 8–12 lat. Możliwe jest również zastosowanie mobilnych ścian działowych wewnątrz obiektu. Jak podkreśla D. Skrzypek, filozofia Systemu Produkcji Pod Mobilnymi Dachami (SPPMD) zakłada zmianę podejścia do prowadzenia upraw pod osłonami, poprzez maksymalne wykorzystanie warunków zewnętrznych dla zapewnienia jak najlepszych warunków dla wzrostu roślin. Uzyskuje się przy tym pełne zabezpieczenie przed gradem, śniegiem (wytrzymałość konstrukcji wynosi od 21 kg/m2 w przypadku X Ramy i do 340 kg/m2 w przypadku A Ramy), insektami, wiatrem (nawet tym huraganowym), deszczem, upałem i chłodem. W okresie od wczesnej wiosny do późnej jesieni przez szybką ekspozycję na promieniowanie podczerwone, dzięki odsłoniętym w 98% powierzchniom dachu i ścian, uzyskuje się efekt przyśpieszenia wzrostu roślin. Z kolei w okresie upałów, można zacienić uprawę i przez wietrzenie obniżyć temperaturę otoczenia roślin. Godziny popołudniowe są również optymalnie wykorzystywane do maksimum dzięki ponownie rozsuniętemu dachowi i ścianom. Tak łatwe kreowanie warunków temperaturowych, a tym samym poziomu transpiracji i związanego z nim tempa wzrostu roślin pozwala na przyspieszenie lub opóźnienie rozwoju upraw w zależności od potrzeb rynku w danym okresie uprawy – podkreśla D. Skrzypek.
SPPMD w uprawie malin testowano w minionym sezonie m.in. na Uniwersytecie Stanowym w Michigan (USA). Doświadczenia z uprawą malin w tym systemie prowadzone były przez dr Erica Hansona i dotyczyły one uprawy 9 odmian maliny owocującej na pędach tegorocznych uprawianych w doniczkach wypełnionych substratem torfowym. Rośliny przez okres zimy do maja były przechowywane w chłodni, a następnie ustawione w konstrukcji z mobilnymi dachami. Kontrolę stanowiła uprawa malin prowadzona w doniczkach bez osłon. W przypadku upraw prowadzonych w technologii SPPMD uzyskano prawie dwukrotny wzrost plonu uzyskanego z jednego pędu maliny – bez osłon 342 g, a pod osłonami 624 g. Większa była również średnia masa owocu – bez osłon 3,21 g, pod osłonami 3,79 g. Znacznie wyżej ocenione zostały również takie parametry jak trwałość owoców, wygląd i smak owoców odmian uprawianych pod osłonami w porównaniu do tych uprawianych bez osłon.
Zastosowanie konstrukcji z mobilnymi dachami wpłynęło na:
-
szybsze kwitnienie malin o około 2-4 tygodni (zamykanie konstrukcji w czasie chłodnych dni i nocy) co dla producentów ma najistotniejsze znaczenie gdyż pozwala na przyspieszenie produkcji i uzyskanie lepszej, ceny gdy na rynku nie ma jeszcze owoców uprawianych w otwartej przestrzeni
-
zapobiegło stratom przymrozkowym
-
wpłynęło na dobre zapylenie kwiatów, dzięki możliwości sterowania temperaturą (zarówno tą niską jak i zbyt wysoką, która może prowadzić do samosterylności pyłku), zabezpieczenia roślin przed deszczem
-
owoce lepiej wyrastały dzięki możliwości otwierania lub zamykania konstrukcji, co zapobiegało nie tylko nadmiernemu spadkowi temperatury jak również przegrzewaniu się roślin
-
zbiory malin były o 4–6 tygodni wcześniejsze
-
wysokie boczne ściany obiektu zabezpieczały konstrukcję przed nalatywaniem na plantację muszki plamkoskrzydłej (Drosophila suzuki), która powoduje już bardzo duże straty w uprawach owoców jagodowych w USA (dotychczas tego szkodnika nie stwierdzono jeszcze w Polsce, jest jednak już w Europie)
-
dzięki specjalnej folii oraz możliwością częściowego zamknięcia połaci dachowych (w 90%) możliwe było uniknięcie oparzeń słonecznych na owocach w czasie dni z bardzo silną operacją słoneczną, przy zachowaniu pełnej wentylacji terenu upraw
-
wydłużenie zbioru owoców w przypadku odmian owocujących na tegorocznych pędach – dotyczyło to zarówno rozpoczęcia zbioru jak i jego przedłużenia, gdyż konstrukcja mobilnych dachów pozwala zabezpieczyć rośliny przed wiosennymi jak i jesiennymi przymrozkami.
Jak informuje D. Skrzypek, celami jakie postawiono sobie tym roku to sprawdzenie przydatności technologii SPPMD na dwukrotny zbiór owoców w ciągu roku uprawiając odmiany owocujące na pędach tegorocznych – polegać to będzie na letnio-jesiennym zbiorze owoców z pędu tegorocznego i wczesnowiosennym z przyciętego po owocowaniu pędu dwuletniego. W dalszym ciągu będą również prowadzone obserwacje dotyczące ograniczenia zużycia środków ochrony roślin. Jak informuje D. Skrzypek, niewątpliwą zaletą oferowanych przez nich systemów jest wynosząca około 10 lat, a nawet dłużej żywotność zastosowanej osłony (w przypadku folii należy ją z reguły wymieniać co 3 lata). Dodatkowo stosując automatyczny system rolowania połaci dachowych można uniknąć znacznych kosztów jakie należy ponosić na zatrudnienie osób do wietrzenia tuneli czy składania folii na zimę. Niewątpliwą zaletą tego typu konstrukcji jest również bardzo dobre wykorzystanie powierzchni uprawowej oraz możliwość zmechanizowania zabiegów np. ochrony roślin czy związanych z uprawą gleby.
Konstrukcja mobilnych dachów wydaje się być bardzo ciekawym rozwiązaniem również w uprawie borówki na przyspieszony lub opóźniony zbiór realizowanej w kontenerach. Można wówczas wczesną wiosną lub jeszcze zimą w takiej konstrukcji umieścić doniczki z wczesnymi odmianami i znacznie przyspieszyć ich termin zbioru. Następnie po owocowaniu takie kontenery można wywieźć, a na ich miejsce umieścić odmiany bardzo późne, które w niektóre lata nie potrafią dojrzeć w Polsce. Dodatkowo zastosowanie technologii SPPMD pozwala ograniczyć bardzo wysoką temperaturę, na którą wrażliwe są rośliny tego gatunku.
(Materiał promocyjny)
