W ciągu kilku ostatnich nocy prawie w całej Polsce wystąpiły przymrozki. W zależności od regionu i ukształtowania terenu temperatura spadała od -2˚C do nawet -7˚C. Wielkość uszkodzeń kwiatów borówki przez mróz zależy od fazy rozwoju kwiatów i od tego, jak nisko spadła temperatura.
Podatność kwiatów borówki na przemrożenia
W trakcie pełni kwitnienia kwiaty borówki zostają uszkodzone przy spadkach temperatury poniżej -2,2˚C. Przy mniej zaawansowanych stadiach kwitnienia pąki kwiatowe są bardziej wytrzymałe na mróz. Np. na etapie wczesnego różowego pąka kwiaty są uszkadzane przez spadki temperatury od -4˚C do -5˚C. W fazie białego pąka szkody powoduje temperatura od -2,8 do -4,4˚C.
Najbardziej wrażliwym stadium kwitnienia borówki jest faza opadania płatków i odsłaniania zawiązków owoców, ponieważ już 0˚C powoduje uszkodzenia powstających owoców.
Bezpośrednio po przymrozkach trudno jest szacować rozmiar strat ze względu na brak informacji, jak dużo na roślinach znajduje się kwiatów w poszczególnych etapach rozwoju i jakiego stopnia uszkodzenia zalążni, powodują, że zawiązek się nie rozwija.
W kwietniu ubiegłego roku w Karczmiskach zanotowano spadek temperatury do -5˚C. W tym czasie krzewy odmiany ‘Duke’ znajdowały się w pełni kwitnienia. Ocena uszkodzeń przeprowadzona tydzień po przymrozku, wykazała, że uszkodzenia występują na 70-80% kwiatów. Natomiast pod koniec czerwca stwierdzono, że 54% kwiatów wydało owoce.
Na Lubelszczyźnie krzewy odmian wczesnych (‘Duke’) znajdują się w pełni kwitnienia (BBCH 65), rośliny odmian o średniej porze dojrzewania (‘Bluecrop’) – w fazie kwitnienia 30% kwiatów (BBCH 63), natomiast odmian późnych (‘Last Call’) – w fazie kwitnienia 10% kwiatów (BBCH 61) (fot.1, 2 ,4). Na krzewach zlokalizowanych w najniższym punkcie plantacji przymrozek spowodował uszkodzenia okwiatu na kwiatach odmiany ‘Duke’ (fot. 3). Obecnie nie są widoczne inne szkody. Najniższa temperatura na plantacji wynosiła -2˚C.
Aktualnie zwrócić uwagę na:
Należy pamiętać, że przymrozki zwiększają podatność roślin na choroby. Prowadzimy ochronę borówki przed szarą pleśnią i antraknozą. W okresie kwitnienia wskazane są trzy zabiegi przeciw tym chorobom.
Na plantacjach pojawiają się już pierwsze objawy żerowania zwójek (fot. 5). Niebawem pojawią się również kolonie mszyc. Lustracje w kierunku występowania tych dwóch szkodników należy prowadzić co 10-14 dni.
W przypadku mszycy próg zagrożenia stanowi 5% zasiedlonych pędów, natomiast w przypadku zwójki – 10% wierzchołków pędów z liśćmi zwiniętymi przez gąsienice.
W okresie wzrostu pędów borówki konieczne jest również prowadzenie lustracji w kierunku obecności pryszczarka borówkowca. Larwy tego szkodnika żerujące na najmłodszych liściach uszkadzają stożki wzrostu powodując ich zamieranie. W wyniku tego wybijają pędy z bocznych pąków, nadmiernie rozkrzewiając pędy jednoroczne. Następstwem jest ograniczenie wzrostu i owocowania krzewów w kolejnym sezonie. Próg zagrożenia stanowi 10% uszkodzonych pędów. Monitoring ułatwiają pułapki typu delta z feromonem do odławiania samców. Próg ekonomicznej szkodliwości został określony na początek odławiania szkodnika.
Ochrona borówki przed mszycą, zwójką i pryszczarkiem borówkowcem w czasie kwitnienia jest w tym sezonie utrudniona w związku z obniżeniem pozostałości acetamiprydu w owocach. Zastosowanie tej substancji w czasie kwitnienia może doprowadzić do przekroczenia MRL.
Co 2 tygodnie należy również monitorować plantacje pod kątem występowania przędziorka chmielowca.
W sytuacji małego zainteresowania owadów zapylaniem kwiatów na plantacji borówki należy rośliny opryskać preparatami zawierającymi atraktanty. Zwiększają one atrakcyjność kwiatów dla pszczoły miodnej i innych zapylaczy, np. trzmieli i murarki. W tym okresie warto również, stymulować do rozwoju same kwiaty tj. wydłużać kwitnienie, a tym samym zwielokrotnić szansę na zawiązanie. Pomocne w tym celu będą m.in. produkt Kelpak, który wspomaga procesy kwitnienia i zapylania poprzez przyspieszenie wzrostu łagiewki pyłkowej. Ma to szczególne znaczenie w warunkach suszy i szybkiego obsychania znamion słupka.
Dla odmian wczesnej pory dojrzewania będących już po kwitnieniu warto rozważyć stymulację podziałów komórkowych, a takie właściwości wykazuje także produkt Cytoplant-400, który zwiększa kaliber owoców przy jednoczesnym zachowaniu ich jędrności.
(28.04.2025.)
Propozycje środków ochrony roślin borówki w fazie kwitnienia
- Antraknoza
Puenta 62,50 WG – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby w dawce 0,8-1,0 l/ha,
fluopyram + trifloksystrobina – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby, od fazy oddzielania się pierwszego pąka kwiatowego w gronie do fazy dojrzałości zbiorczej owoców (BBCH 57-87) w dawce 0,6-0,8 l/ha,
kaptan – środek stosować zapobiegawczo lub w momencie wystąpienia pierwszych
objawów choroby, od początku fazy kwitnienia do fazy dojrzewania owoców (BBCH 60-87) w dawce 1,9 kg/ha,
Pythium oligandrum (preparat biologiczny) – środek stosować od początku kwitnienia do zbioru owoców w dawce 0,15 kg/ha,
- Szara pleśń
Puenta 62,50 WG – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby w dawce 0,8-1,0 l/ha,
Klapton 33 WG – stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się objawów choroby. Do zwalczania szarej pleśni środek stosować od początku fazy kwitnienia borówki wysokiej (BBCH 61-85).
fluopyram + trifloksystrobina – środek stosować zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby, od fazy oddzielania się pierwszego pąka kwiatowego w gronie do fazy dojrzałości zbiorczej owoców (BBCH 57-87) w dawce 0,6-0,8 l/ha,
fenheksamid – środek stosować od fazy widocznych pierwszych pąków kwiatowych (zbite grono) obok rozwiniętych liści, jak również ze względu na krótki okres karencji, tuż przed i pomiędzy zbiorami (BBCH 55-89) w dawce 1,5 l/ha,
(preparat biologiczny)– stosować zapobiegawczo od fazy przed kwitnieniem do końca fazy zaawansowanego dojrzewania owoców (BBCH 51-85), w dawce 8,0 l/ha,
Pythium oligandrum (preparat biologiczny) – środek stosować od początku kwitnienia do zbioru owoców w dawce 0,15 kg/ha,
- Mszyce
kwasy tłuszczowe – środek stosować niezwłocznie po pojawieniu się pierwszych objawów
występowania mszyc, od fazy rozwoju liści, do fazy gdy owoce są dojrzałe do konsumpcji (BBCH 10-89) w dawce 10 l/ha. W czasie kwitnienia roślin uprawnych zaleca się stosowanie środka poza okresami aktywności pszczół,
- Przędziorek chmielowiec
Beauveria bassiana, szczep ATCC 74040 (preparat biologiczny) – środek stosować od fazy pierwszego całkowicie rozwiniętego liścia do fazy pełnej
dojrzałości (BBCH 11-89) w dawce 1,0-2,0 l/ha,
- Zwójkowate
Bacillus thuringiensis ssp. aizawai, szczep GC-91 (preparat biologiczny) – stosować od fazy rozwiniętego pierwszego liścia (BBCH>11) w dawce 1,0 kg/ha.
Partnerami monitoringu plantacji są firmy Chemirol i Invigo
