III Warsztaty z cyklu „Innowacje w ekologicznych uprawach ogrodniczych – nauka i wiedza w praktyce”.

W dniu 25 lipca br. Instytut Ogrodnictwa – Państwowy Instytut Badawczy już po raz trzeci był gospodarzem Warsztatów z cyklu „Innowacje w ekologicznych uprawach ogrodniczych – nauka i wiedza w praktyce”. Spotkanie zorganizowane zostało w ramach projektów: ResBerry, EXCALIBUR, BioHortiTech oraz EcoNutri, które w zakresie swoich badań mają tematykę związaną z ekologiczną produkcją roślinną. Spotkanie odbyło się w niedawno otwartym Centrum Przetwórstwa Produktów Ogrodniczych (CPPO), a otworzyła je i przewodniczyła dr Małgorzata Tartanus, jeden z koordynatorów i wykonawców projektów. Program warsztatów podzielony został na dwie części – teoretyczną oraz praktyczną – w sadzie jabłoniowym, na plantacji truskawek i malin oraz na warzywnych poletkach doświadczalnych. Prelegentami byli kierownicy oraz koordynatorzy projektów realizowanych w Instytucie Ogrodnictwa – PIB.

ResBerry i EcoNutri – postępy w projektach

Pierwsza prelekcja dotyczyła założeń i wstępnych wyników uzyskanych w projektach ResBerry i EcoNutri a w szczególności preparatów wzbogacanych mikrobiologicznie oraz doglebowego stosowania płynnych biopreparatów w ekologicznej produkcji truskawek i malin przedstawili ją dr hab. Grzegorz Doruchowski, prof. IO, prof. dr hab. Lidia Sas-Paszt. Założenia projektu ResBerry skupiają się na 3 aspektach. Pierwszy z nich to zwiększenie różnorodności funkcjonalnej na plantacjach jagodowych za pomocą roślin towarzyszących w celu zmniejszenia szkód powodowanych przez szkodniki. Koordynacja tego zadania jest w rękach: dr hab. Eligio Malusa, Prof. IO-PIB i dr Małgorzata Tartanus. W ramach tego zadania badane są między innymi różne agrotechniczne układy poletek z wyspami kwiatowymi, pasami kwietnymi i z roślinami okrywowymi, które uczestnicy zobaczyli podczas wizyty terenowej. Stosowane rośliny mają między innymi za zadanie być siedliskiem naturalnych wrogów szkodników (np. mszyc czy larw chrząszczy żerujących w glebie) co może zwiększać potencjał ochrony biologicznej, zwabianie i retencję szkodników (np. Drosophila suzuki), powstrzymanie wzrostu chwastów, poprawę struktury gleby, wzbogacenie materii organicznej. Kolejne zadanie tego projektu to zwiększenie różnorodności mikrobiologicznej gleby i wzbogacenie bionawozów bakteriami antagonistycznymi wobec Phytophthora w celu zwalczania chorób w truskawkach i malinach. Pracami koordynuje prof. dr hab. Lidia Sas-Paszt, która po krótce przedstawiła jak bardzo ważne są oddziaływania między mikroorganizmami glebowymi a roślinami. Co to są bionawozy i gdzie mogą być wykorzystywane. Bionawozy to preparaty na bazie surowców pochodzenia organicznego, zawierające: aminokwasy, cukry, witaminy, fitohormony, enzymy oraz makro- i mikro-elementy. Często zawierają mikroorganizmy, korzystnie wpływające na wzrost i plonowanie roślin a także metabolity mikroorganizmów. Korzyści jakie mogą stwarzać mikrobiologicznie wzbogacone bionawozy to między innymi: stymulacja rozwoju konsorcjum bakterii antagonistycznych wobec patogenów (np. Phytophthora sp.), wzmocnienie obronnej reakcji roślin na stresowe czynniki biotyczne i abiotyczne, zwiększenie rezerwy składników odżywczych, poprawa dynamiki węgla organicznego, promowanie biologicznej aktywność gleby.

Bioróżnorodność i sposoby jej wspierania

Kolejnym prelegentem był dr hab. Eligio Malusa, prof. IO-PIB, który w prezentacji pt. Prebiotyki, probiotyki, postbiotyki: wykorzystanie biostymulatorów organicznych i mikroorganicznych w zarządzaniu glebą autorstwa dr hab. Eligio Malusa, prof. IO, dr Małgorzaty Tartanus, dr Ewy Furmańczyk, dr Pawła Trzcińskiego przedstawił wyniki badań realizowanych w projekcie Excalibur. Prelegent zapoznał uczestników z definicjami oraz przykładami prebiotyków, probiotyków i postdbiotyków oraz przedstawił ich wpływ na mikrobiom gleby i roślin. Omówił również jak wiele czynników może wpływać na skuteczność działania takich bioproduktów. Z kolei dr hab. Magdalena Szczech, prof. IO-PIB obecnym na spotkaniu, na podstawie wyników uzyskanych w projekcie BioHortiTech przedstawiła prelekcję: Sąsiedzi w uprawach warzyw ten dobry i ten zły. Prelegentka stwierdziła, że tak jak w każdej produkcji ogrodniczej ważna jest bioróżnorodność, tak podobnie jest również w produkcji warzyw. Dobre lub złe relacje między roślinami oparte są na allelopatii czyli efekcie działania związków chemicznych wydzielanych przez roślinę (związki lotne, wydzieliny korzeniowe) lub pochodzących z jej rozkładu. Wzajemne oddziaływanie może mieć charakter korzystny, czyli stymulować roślinę do wzrostu i ją chronić na przykład przed szkodnikami lub niekorzystny, czyli uniemożliwiać jej prawidłowy rozwój. Chociaż odpowiednie sąsiedztwo roślin warzywnych jest już dość szeroko znane, to wpływ roślin ziołowych na uprawy warzywne jest nieco mniej. Dlatego też w projekcie BioHortiTech między innymi trwają badania wpływu sąsiedztwa bazylii i tymianku na uprawę pomidorów.

Dokuczliwa susza

Ostatnia prelekcja dotyczyła integrowanego nawadniania a wygłosił ją prof. dr hab. Waldemar Treder. Stwierdził, że problem suszy i jej zapobiegania jest znany od lat, ale nie zwalnia to ze stosowania racjonalnego gospodarowania wodą. Przedstawił zasady gospodarki wodnej roślin oraz integrowane ich nawadnianie, które obejmuje trzy zasadnicze punkty. Po pierwsze, chodzi o oszczędne gospodarowanie zasobami wodnymi na wszystkich etapach użytkowania. Po drugie, o prowadzenie nawadniania tylko w miarę potrzeb według wiarygodnych kryteriów, a po trzecie o nie zanieczyszczanie źródła wody. Nie bez znaczenia dla zabezpieczania roślin w wodę jest zwiększanie zawartości próchnicy w glebie.

W plenerze

Podczas części praktycznej uczestnicy mogli zapoznać się innowacyjnymi praktykami zarządzania glebą i bioróżnorodnością na plantacjach roślin jagodowych oraz w sadzie jabłoniowym, które opracowywane są w ramach projektu ResBerry i BioHortiTech. Jednak głównym tematem, który wzbudził duże zainteresowanie uczestników był pokaz w ramach projektu ResBerry urządzenia dozującego środki oparte na mikroorganizmach w formacji płynnej do gleby. Urządzenie precyzyjnie dozuje ciecz robaczą w strefę korzeniową roślin, co pozwala na większą skuteczność aplikowanych mikroorganizmów. Grupa uczestników zainteresowana bardziej roślinami warzywnymi mogła naocznie zobaczyć poletka doświadczalne projektu BioHortiTech z roślinami pomidora rosnących w sąsiedztwie bazylii i tymianku. Natomiast kolejna grupa zainteresowana nawadnianiem roślin oglądała praktyczne zastosowanie nowych narzędzi do precyzyjnego dostarczania wody roślinom w sadzie jabłoniowym.

Miłym akcentem tegorocznych warsztatów była degustacja przetworów z ekologicznych owoców zebranych z poletek doświadczalnych prowadzonych w ramach wspomnianych projektów, a przygotowanych w CPPO. Spotkanie zakończył panel dyskusyjny z udziałem producentów oraz wszystkich uczestników zainteresowanych tematykąinnowacji w ekologicznych uprawach ogrodniczych, który podsumowała prof. dr hab. Dorota Konopacka – Dyrektor Instytutu Ogrodnictwa –Państwowego Instytutu Badawczego.  

Źródło: IO-PiB