W dniu 1 lipca 2023 r. weszła w życie ustawa o Funduszu Ochrony Rolnictwa. Celem zasadniczym powstania tego aktu prawnego było stworzenie możliwości prawnych, jakie zagwarantowałyby producentom rolnym rekompensatę za utraty przychodów z prowadzonej przez nich działalności rolniczej w przypadku upadłości nabywców produktów rolnych.
Skąd pieniądze na wypłaty?
Fundusz stanowi odrębny rachunek bankowy, którym dysponuje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Na dochody Funduszu składać będą się wpłaty na Fundusz dokonywane przez podmioty skupujące, odsetki od środków lokowanych w formie depozytu u ministra właściwego do spraw finansów publicznych, środki finansowe odzyskane przez KOWR w wyniku prowadzonych postępowań upadłościowych od podmiotów skupujących, które stały się niewypłacalne, na rzecz Funduszu z tytułu roszczeń po wypłacie producentom rolnym rekompensat.
Do wpłat na Fundusz zobowiązane są podmioty skupujące, będące podatnikami podatku od towarów i usług. Wpłaty są naliczane w wysokości 0,125% wartości produktów rolnych bez podatku od towarów i usług, określonych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, nabytych od producentów rolnych w rozumieniu ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. Wartość produktów rolnych bez podatku od towarów i usług nabytych od producenta rolnego powinna być ustalana na podstawie faktur VAT i faktur VAT RR uwzględnianych w deklaracjach podatkowych. Jak czytamy na stronie www.gov.pl, pierwsze wpłaty na Fundusz powinny być dokonywane począwszy od II kwartału 2024 r. za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 marca 2024 r.
Kto otrzyma środki finansowe?
Ze środków finansowych Funduszu będą przyznawane i wypłacane rekompensaty finansowe tym producentom rolnym, którzy nie otrzymali zapłaty za produkty rolne zbyte podmiotowi skupującemu, który stał się niewypłacalny. W bieżącym roku wnioski o przyznanie rekompensaty będzie można składać wnioski już niedługo, bo 1 do 31 sierpnia w odniesieniu do podmiotów, które stały się niewypłacalne w 2022 r.
Ustawa nałożyła obowiązek przekazania przez podmiot, który jest niewypłacalny, syndyka lub inną osobę sprawującą zarząd nad majątkiem tego podmiotu wykazu producentów rolnych, którzy nie otrzymali zapłaty za zbyte produkty rolne do Dyrektora Generalnego KOWR w terminie dwóch miesięcy od daty niewypłacalności tego podmiotu.
Kontrowersje wokół Funduszu
Jeszcze wczesną wiosną planowane dopiero wówczas nowe rozwiązania prawne stały się przedmiotem licznych sporów i dyskusji. Niektórzy przedstawiciele zakładów przetwórczych argumentowali, że nowe prawo będzie niesprawiedliwe. Obciąży bowiem dodatkową kontrybucją na rzecz państwa uczciwe firmy, które w ten sposób zapłacą za nieuczciwość innych podmiotów. Podnoszony był też argument, że Fundusz zdejmie z rolników odpowiedzialność za prowadzenie współpracy ze sprawdzonymi kontrahentami. Postulowano, aby – o ile powołanie Funduszu jest faktycznie konieczne i nieuniknione – wypłacać z niego tylko część środków z transakcji potwierdzonych fakturami. To w pewnym stopniu zabezpieczałoby interesy producentów owoców, ale jednocześnie stanowiłoby zachętę do weryfikowania odbiorców plonu. Obiektywnie wydaje się jednak, że powołanie Funduszu Ochrony Rolnictwa było po prostu konieczne. Skala oszustw i nieprawidłowości w zakresie skupu owoców jest wysoka i trzeba mieć nadzieję, że nowe rozwiązanie, choć z opóźnieniem, to jednak ulży oszukanym przez firmy skupowe ogrodnikom. Trudno przecież zakładać by ktokolwiek, kto produkuje żywność, a więc wykonuje pracę ciężką, nieprzewidywalną i najczęściej nisko dochodową, powierzał efekt swego trudu lekkomyślnie kompletnie nieznanemu podmiotowi bez przekonania, że uzyska za nią zapłatę.
Źródło: www.gov.pl
