Powiedzieć, że jagody kamczackie są owocami o dużej wartości odżywczej, to jakby nic nie powiedzieć. Te niepozorne, mało wciąż znane w naszym kraju owoce, ze względu na niezwykłe bogactwo zawartych w nich prozdrowotnych składników zaliczane są do kategorii tzw. superfood. Warto więc się nimi zainteresować, zwłaszcza, że w czerwcu zaczynają się ich zbiory, a Polska jest światowym potentatem w ich produkcji.
Dietetycy i lekarze mówią w tej kwestii jednym głosem: w ramach zdrowego żywienia i szeroko pojętej profilaktyki, trzeba jak najczęściej jeść warzywa i owoce. Jeśli zaś chodzi o owoce, to eksperci ds. żywienia zachęcają szczególnie do sięgania po te mniej słodkie, sezonowe i lokalne. Przykładem takiego właśnie owocu, który dodatkowo wyróżnia się szczególną wartością odżywczą i prozdrowotną, jest jagoda kamczacka, znana na świecie pod nazwą haskap.
Jakie są walory zdrowotne jagód kamczackich
– Badania naukowe potwierdziły szeroki zakres właściwości antyoksydacyjnych, ściśle związanych z aktywnością przeciwzapalną, antynowotworową, neuroprotekcyjną oraz kardioprotekcyjną. Ponadto udowodniono działanie antyseptyczne, antywirusowe, przeciwdrobnoustrojowe, a także przeciwcukrzycowe. Wymienione cechy są efektem między innymi zawartych w jagodzie aktywnych związków fenolowych, do których należą antocyjany, kwas chlorogenowy, kwercetyna. W owocach jagody kamczackiej zostały również zidentyfikowane związki irydoidowe, które można odnaleźć w nielicznych owocach, takich jak dereń, żurawina czy borówki. Owoce charakteryzują się również wysoką zawartością witaminy C. Ilość składników bioaktywnych różni się pomiędzy odmianami – podsumowują w opracowaniu na temat właściwości prozdrowotnych jagód kamczackich specjalistki z Katedry Technologii Owoców, Warzyw i Nutraceutyków Roślinnych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu: mgr Marta Gołba, dr hab. Alicja Z. Kucharska i dr hab. Anna Sokół-Łętowska.
Według specjalistów, dzięki dużej zawartości składników o działaniu antyoksydacyjnym (przeciwutleniającym), ale także błonnika, magnezu, potasu, manganu i witaminy K, regularne jedzenie jagód kamczackich pomaga przeciwdziałać rozwojowi wielu groźnych chorób przewlekłych, w tym m.in. chorób układu krążenia, chorób neurodegeneracyjnych, chorób wątroby, chorób jamy ustnej i układu pokarmowego czy też chorób oczu.
Ochronne działanie wynika w dużej mierze ze zdolności zawartych w jagodach antyoksydantów (zwłaszcza cyjanidyno-3-O-glukozydu) do redukcji tzw. stresu oksydacyjnego, czyli zwalczania wolnych rodników, których nadmiar w organizmie może prowadzić do uszkodzenia wrażliwych struktur komórkowych, w tym m.in. DNA. Ma to znaczenie nie tylko w profilaktyce wspomnianych wyżej chorób, lecz także w opóźnianiu procesów starzenia się organizmu.
Lista konkretnych korzyści dla zdrowia, jakie można odnieść z regularnego jedzenia jagód kamczackich jest naprawdę długa. Warto jednak wspomnieć jeszcze o trzech.
– Zarówno krótko, jak i długotrwałe spożycie jagód prowadzi do obniżenia poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów. Istotnym związkiem obecnym w jagodzie kamczackiej jest kwercetyna, która ma zdolność obniżania ciśnienia krwi. Dodatkowo wykazano, że roślina ma pozytywny wpływ na nadczynność tarczycy, redukując poziom hormonu TSH w organizmie – czytamy we wspomnianym opracowaniu.
Jednocześnie jagody kamczackie są niskokaloryczne: wartość energetyczna 100 g tych owoców dostarcza tylko około 60 kcal. Nic dziwnego zatem, że zalicza się je do tzw. kategorii superfood, czyli produktów spożywczych o wybitnych walorach prozdrowotnych.
Warto w tym miejscu dodać, że dietetycy i lekarze na całym świecie zgodnie doceniają wyjątkowe walory odżywcze oraz zdrowotne zarówno jagód kamczackich, jak i innych owoców jagodowych.
– Jeśli owoce jagodowe nie są jeszcze częścią twojej codziennej diety, najwyższy czas to zmienić! Jeżyny, borówki, maliny i truskawki to świetne opcje żywieniowe, dzięki wysokiej zawartości przeciwutleniaczy, witamin, składników mineralnych i błonnika, które pomagają zmniejszyć ryzyko rozwoju raka i innych chorób przewlekłych. Ważne jest, aby jeść różnorodne owoce jagodowe, aby móc jak najszerzej czerpać korzyści z różnych witamin i składników mineralnych, które te owoce mają do zaoferowania -podkreśla Sheena Patel Swanner, dyrektor ds. programów żywieniowych w Amerykańskim Instytucie Badań nad Rakiem (AICR).
Jedynym poważnym mankamentem jagód kamczackich wydaje się być ich mała trwałość – źle bowiem znoszą one transport i przechowywanie. W kontekście dłuższego przechowywania specjaliści radzą, aby w ramach ograniczania strat cennych składników, blanszować jagody parą przed ich zamrożeniem oraz później odmrażać je za pomocą kuchenki mikrofalowej.
Dlatego warto trzymać rękę na pulsie i skorzystać z sezonu zbiorów jagód kamczackich, trwającego w Polsce w czerwcu i lipcu – aby móc konsumować je w stanie maksymalnie świeżym, gdy są najbardziej wartościowe.
Jagodowe superowoce na talerzu, czyli garść przepisów na „kamczatkę”
Z uwagi na oryginalny, wytrawny smak, jagody kamczackie uważane są przez wiele osób za przysmak tylko dla prawdziwych koneserów. Szefowie kuchni, cukiernicy oraz przetwórcy żywności zaczynają jednak dostrzegać i doceniać ten owoc, a także pomagać w jego promowaniu wśród polskich konsumentów.
Przykładem takiego działania jest np. otwarte dla wszystkich zainteresowanych wydarzenie pod nazwą „Owocowe lato”, które polscy plantatorzy organizują w Centrum Praskim Koneser. Chodzi o specjalny, wakacyjny targ owocowy – 3 lipca, 17 lipca, 31 lipca, 21 sierpnia – na którym będzie może poznać m.in. jagody kamczackie, zobaczyć ich sadzonki, a także skosztować szerokiej gamy przetworów, dań i deserów przygotowanych na bazie tych, a także innych owoców, przez restauratorów.
W tym kontekście warto od razu wskazać kilka sprawdzonych pomysłów na wykorzystanie jagód kamczackich w kuchni. Do najpopularniejszych, proponowanych przez znawców tematu potraw z ich udziałem należą np.: lody jagodowe, biszkopty z liofilizowaną jagodą kamczacką, sernik z chia i jagodą kamczacką czy też panna cotta z sosem z jagody kamczackiej.
Warto zacząć od najprostszego przepisu – na prozdrowotne lody jagodowe:
- weź 400 g zamrożonych jagód kamczackich i 150 g sera mascarpone,
- składniki dokładnie zmiksuj w blenderze,
- uzyskaną masę przełóż do rękawa cukierniczego – najlepiej wyciskać ją do foremek,
- opcjonalnie można dodać jakiś słodzik,
- zamrozić.
Smacznego i na zdrowie!
Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl
Materiał przygotowany we współpracy z Krajowym Związkiem Grup Producentów Owoców i Warzyw.
Źródła:
- AICR: „Enjoy the Health Benefits of Berries” – link
- Molecules: „Health Properties and Composition of Honeysuckle Berry Lonicera caerulea L. An Update on Recent Studies” – link
- EFSA: „Technical Report on the notification of berries of Lonicera caerulea L. as a traditional food from a third country pursuant to Article 14 of Regulation (EU) 2015/2283” – link
- Journal of Functional Foods: „The potential health benefits of haskap (Lonicera caerulea L.): Role of cyanidin-3-O-glucoside” – link
- Informacje na temat jagód kamczackich ze strony internetowej The European Federation of the Associations of Dietitians (EFAD) – link
- Żywność. Nauka. Technologia. Jakość.: „Jagoda kamczacka – właściwości prozdrowotne owoców i możliwości ich zastosowania” – link
- Materiały prasowe kampanii „Czas na polskie superowoce” – link
- Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej – zalecenia dotyczące konsumpcji warzyw i owoców – link
Źródło: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw
Opracowanie sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw w ramach realizacji przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw kampanii „Czas na polskie superowoce! Edycja III”. Projekt jest realizowany pod honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
