Wsparcie roślin w okresie kwitnienia

Początek wegetacji jeden z najbardziej kluczowych okresów w życiu roślin, który ma wpływ na to jak będą one rosły i plonowały w dalszym okresie. „Szybka wiosna” i przyspieszona wegetacja powoduje, że przyroda nadrabia opóźnienia i za kilka dni rozpocznie się kwitnienie większości gatunków jagodowych. Warto się do tego odpowiednio przygotować.

Planując kolejne zabiegi na plantacjach roślin jagodowych warto pamiętać o pewnych faktach związanych z fizjologią roślin:

• gdy gleba w strefie korzeniowej osiągnie temperaturę +4°C następuje „budzenie się roślin”;
• przy temperaturze powietrza poniżej +7°C ustaje transport soków w gatunkach jagodowych i pestkowych;
• dopiero przy temperaturze powietrza +12°C absorpcja substancji przez liście przebiega dostatecznie intensywnie;
• gdy gleba na głębokości 20 cm osiągnie temperaturę 12°C rośliny zaczynają wytwarzać włośniki;
• przy temperaturze gleby 14°C na głębokości 20 cm rośliny zaczynają pobierać fosfor;

Również w sytuacji, gdy okaże się, że w okresie kwitnienia panować będą wysokie temperatury, może być to niekorzystne z punktu widzenia zapylenia i zapłodnienia kwiatów. Przekonaliśmy się o tym już w ubiegłym roku, kiedy wysokie temperatury w okresie kwitnienia nie sprzyjały dobremu zapylenie kwiatów u porzeczek, malin czy borówki wysokiej. By wspomóc procesy związane z zapyleniem i zapłodnieniem kwiatów korzystne może być dolistne dokarmianie roślin w okresie kwitnienia nawozami zawierającymi bor. Takie zabiegi mogą być potrzebne zwłaszcza wtedy gdy w okresie kwitnienia jest chłodno i wilgotno. Wykonując nawożenie dolistne nawozami borowymi w czasie kwitnienia trzeba pamiętać o obniżeniu zalecanych dawek do 50% i o tym by nie wykonywać zabiegów w czasie silnej operacji słonecznej (może dojść do poparzenia kwiatów). Z kolei stosowanie pod koniec kwitnienia i w początkowym okresie wzrostu zawiązków preparatów giberelinowych (zawierających giberelinę GA₃), pomoże ograniczyć zrzucanie zawiązków, które nie zostały w wystarczającym stopniu zapylone lub uszkodzone przez przymrozki. Również jeśli kwitnienie przebiega szybko i gwałtownie (wysokie temperatury) stosowanie tych preparatów pozwala wydłużyć kwitnienie o 2-3 dni, a tym samym zapewnić lepsze zapylenie kwiatów. W Polsce czyste gibereliny GA3 nie są zrejestrowane do stosowania w uprawach roślin jagodowych, ale są one składnikiem niektórych nawozów dolistnych jak Wuxal Ascofol, Basfoliar Activ czy Betokson.

W innych krajach  do poprawy zapylenia często stosuje się czyste preparaty giberelinowe w dawce 0,25 l/ha, zwykle 2-3-krotnie (w zależności od długości kwitnienia poszczególnych gatunków i odmian). 

Owady zapylające

Również coraz bardziej powszechnym problemem okazuje się niedostateczna ilość owadów zapylających na plantacjach. Nic więc dziwnego, że

coraz częściej plantatorzy decydują się na samodzielne prowadzenie pasiek, i zajmują się hodowlą pszczół. Dużo łatwiejsze jest wprowadzanie na plantacje murarki ogrodowej, gatunku, który również okazuje się efektywnym zapylaczem większości uprawnianych roślin. Tam gdzie nie ma możliwości wykorzystania tych owadów w tym sezonie, pozostaje jeszcze możliwość wprowadzenia trzmieli, które przez wiele firm są oferowane w gotowych do wprowadzenia na plantacje ulach. Warto tu pamiętać, by wprowadzić je na plantacje odpowiednio wcześnie najlepiej na około 7-10 dni przed rozpoczęciem kwitnienia, tak by owady miały czas na zaklimatyzowanie się na plantacji i w momencie gdy rozpocznie się kwitnienie były gotowe do efektywnego zapylania. Często okazuje się, że plantatorzy nie są zadowoleni z pracy tych owadów. Trzeba pamiętać, że w przeciwieństwie do pszczół, trzmiele najlepiej pracują w niższych temperaturach (pracują już przy temperaturze od 6°C), a przy zbyt wysokich temperaturach pozostają w ulu, wentylując go. Dlatego umieszczając ule z trzmielami na plantacji powinno się je osłonić daszkiem najlepiej w białym kolorze, który będzie odbijały promienie słoneczne i nie powodowały nagrzewania się ula.

Często przyczyną słabego oblotu trzmieli są też ich zatrucia spowodowane nierozważnym stosowaniem chemicznych środków ochrony, zwłaszcza insektycydów, co zresztą dotyczy też innych gatunków owadów zapylających. Problem ten jest poruszany coraz częściej, a według ostatnich danych wartość pracy wszystkich owadów zapylających na świecie wyceniono na 265 mld euro rocznie (w samej tylko Europie – około 22 mld euro rocznie). Tak więc brak naturalnych zapylaczy roślin uprawnych i nie tylko może powodować ogromne straty w aspekcie gospodarczym i przyrodniczym. W związku z tym warto pamiętać o kilku zasadach związanych z ochroną upraw, przestrzeganie których będzie miało korzystny wpływ na bytowanie na plantacji owadów zapylających:

• Stosując środki ochrony roślin przestrzegać okresów prewencji.
• Zabiegi pestycydami najlepiej wykonywać w godzinach wieczornych lub nocnych po oblocie pszczół.
• W okresie kwitnienia, o ile jest to możliwe ograniczyć stosowanie chemicznych środków ochrony, a już na pewno wyeliminować w tym okresie insektycydy o nieselektywnym działaniu na owady lub szkodliwe dla pszczół.
• Niszczyć kwitnące na plantacjach chwasty, tak by stosując pestycydy poza okresem kwitnienia upraw sadowniczych, nie powodować zatrucia pszczół i innych owadów zapylających.