W pierwszej części relacji z II Konferencji Jagodowej firmy PROCAM pt. Malinowy Czas znalazły się zalecenia z zakresu nawożenia oraz ochrony. Poniżej dalsze informacje z zakresu ochrony oraz trendów w uprawie malin oraz jeżyn.
Trendy w uprawie maliny i jeżyny
Wykład dr Agnieszki Orzeł z polskiej firmy hodowlanej – Niwa Hodowla Roślin Jagodowych Sp. z o.o. dotyczył technologii uprawy maliny i jeżyny. Światowym trendem jest zmierzanie do uzyskania jak najlepszej jakości owoców, a co za tym idzie – wyższych cen. Można to osiągnąć uprawiając owoce pod osłonami, regulując tym samym terminy zbiorów. Taką możliwość dają sadzonki typu long cane. Wykorzystanie takich sadzonek umożliwia wcześniejsze otrzymanie owoców. Można je sadzić w różnych terminach w zależności od zastosowanego rodzaju tunelu. Przy sadzeniu sadzonek w lutym pierwszy plon można uzyskać już w kwietniu. Podstawowa odmiana wykorzystywana do tego celu na świecie to ‘Tulameen’. Stosując sadzonki long cane można uzyskać wysoki plon już w pierwszym roku uprawy. Wyróżnia się 2 typy sadzonek: sadzonki z gołym korzeniem (produkowane na podwyższonych zagonach) oraz doniczkowane (powinny być wolne od chorób grzybowych). Nowym trendem jest też uprawa malin na podwójny zbiór. Pierwszy zbiór – wiosenny otrzymuje się wówczas na pędach dwuletnich, a drugi zbiór jesienią na pędach tegorocznych. Polską odmianą polecaną na tego typu uprawy jest ‘Polonez’.
W Polsce obecnie maleje produkcja owoców odmiany ‘Polka’ ze względu na wrażliwość tej odmiany na rdzę maliny, wzrasta natomiast produkcja owoców odmiany ‘Polana’. Zarówno ‘Polkę’ jak i ‘Polanę’ można zastąpić odmianą ‘Poemat’. Owocuje ona w terminie ‘Polki’ i można ją wykorzystać do mechanicznego zbioru. Ciekawą odmianą powtarzającą owocowanie jest również nowa odmiana 'Delicja’ (jej pierwsze rośliny w sprzedaży będą dostępne najwcześniej w 2018 roku) wyhodowaną w firmie Niwa Hodowla Roślin Jagodowych Sp. z o.o. Charakteryzuje się ona wysoką zdrowotnością, słabym wzrostem oraz smacznymi owocami.
Wzrasta także produkcja jeżyny na świecie. Liderem w uprawie są Meksyk oraz USA. Prelegentka zwróciła uwagę na technikę prowadzenia i cięcia jeżyny owocujących na tegorocznych pędach, które praktykowane jest na plantacjach amerykańskich. Jednym z zabiegów jest przycinanie wierzchołków pędów tegorocznych, które wpływa korzystnie na rozkrzewianie powoduje nawet trzykrotny wzrost plonu. Nowością w uprawie tej grupy jeżyny jest pojawienie się odmian powtarzających owocowanie. Najpopularniejsze oraz najnowsze tego typu odmiany to np. ‘Prime-Jim’, ‘Prime – Jan’, ‘Prim-Ark 45’ oraz dwie bezkońcowe odmiany ‘Prim- Ark traveler’ i ‘Prim-Ark Freedom’. Do najpopularniejszych w USA odmian owocujących na dwuletnich pędach należą m.in. ‘Loch Ness’, ‘Chester’ i ‘Osage’ (więcej o nowych technologiach uprawy jeżyny będzie można przeczytać w czasopiśmie „Jagodnik” 3/2017).
Coraz lepsza ochrona jagodowych
Marian Buła z firmy Arysta LifeScience przedstawił sposoby ochrony roślin z wykorzystaniem środków reprezentowanej przez niego firmy. Wśród preparatów grzybobójczych na uwagę zasługuje Pyrus 400 SC, który ma rejestrację w malinach, jeżynie i truskawce do zwalczania szarej pleśni. Nową metodą ochrony jest stosowanie w uprawach truskawki laminaryny zawartej w preparacie Vaxiplant SL. Produkt ten jest swego rodzaju „szczepionką” dla roślin. Laminaryna zwiększa odporność rośliny na patogeny. W ciągu 2 dni od zastosowania roślina uruchamia wszystkie mechanizmy obronne, a odporność utrzymuje się maksymalnie do 14 dni. Substancja nie zostawia pozostałości w owocach ani plam na roślinach, dlatego może być stosowana w trakcie zbiorów. Można ją również mieszać z nawozami dolistnymi. Środek jest w trakcie rejestracji na malinę do ochrony przed zamieraniem pędów maliny. Z grupy insektycydów do walki z przędziorkami polecany jest Acaramik 18 EC zawierający abamektynę. Preparat ten należy stosować z dobrym zwilżaczem. Następny produkt dostępny od zeszłego roku w ochronie m.in. truskawek przed przędziorkami jest Floramite 240 SC zawierający bifenazat, który działa na wszystkie stadia rozwojowe tych szkodliwych szpecieli. W Polsce nie ma jeszcze rejestracji na malinę, ale prowadzone są w tym celu badania. Znany graminicyd Select Super 120 EC, w tym roku dostał szeroką rejestracje również w uprawie roślin jagodowych. M. Buła zwracał również uwagę na nowoczesne adiuwanty w ofercie firmy, którymi są: Silwet Gold i Silwet Stik. Ich dodatek do cieczy roboczej powodują lepsze pokrycie liści oraz dokładniejsze rozprowadzenie cieczy roboczej po całej roślinie. Dzięki czemu substancjach aktywna znajdująca się w stosowanym preparacie szybciej się wchłania. Od 15 lat Arysta LifeScience oferuje bogatą gamę biostymulatorów. Dla maliny polecane są zwłaszcza Asahi SL, Goёmar BM 86, Calibra oraz Goteo.
Skuteczna ochrona maliny przed chorobami grzybowymi
Na zakończenie konferencji dr Paweł Krawiec z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie opowiedział o aktualnościach w ochronie maliny przed chorobami grzybowymi. Ograniczenia w produkcji malin w coraz większym zakresie wynikają ze strat powodowanych przez choroby grzybowe pędów, liści oraz owoców, a także choroby pochodzenia glebowego i wirusowego. Najbardziej znanym grzybem porażającym plantacje jest Botrytis cinerea, który powoduje szarą pleśń. Dlatego warto jest sięgać do ogólnodostępnej sygnalizacji informującej o potencjalnym ryzyku infekcjami. Taką informację dostarcza model chorobowy oferowany wraz ze stacjami meteorologicznymi iMetos. Podczas kwitnienia maliny letniej oraz jesiennej poziom ryzyka infekcjami często jest bardzo wysoki co przekłada się później na duże porażenie owoców w czasie zbiorów. Jeżeli ryzyko wystąpienia infekcji wynosi powyżej 50% stosujemy preparaty interwencyjne, poniżej 50% warto sięgnąć po środki zapobiegawcze, natomiast gdy ryzyko jest bliskie 0 należy stosować preparaty biologiczne. Szara pleśń atakuje także pędy powodując ich zamieranie. Przy zakładaniu plantacji warto zwrócić uwagę na zwiększenie rozstawy między rzędami, aby na plantacji panujący mikroklimat był mniej korzystny dla rozwoju grzyba. W nadchodzącym sezonie wzrosła liczba preparatów do zwalczania chorób grzybowych w malinach. Obok znanych od wielu lat preparatów w tym sezonie producenci mają do dyspozycji produkty zawierające: kaptan (Kapelan 80 WG/Kapłan 80 WG/Biszop 80 WG/El Cappo 80 WG/Pastor 80 WG), tiuram (Sadoplon 75 WP), iprodion (Rovral Aquaflo 500 SC/Iprodione 500 SC/Dymas), pirymetanil (Mythos 300 SC/Favena 300 SC/Pyrus 400 SC), piraklostrobinę i boskalid (Signum 33 WG), cyprodinil i fludioksonil (Switch 62,5 WG), fenheksamid (Teldor 500 SC), tiofanat metylu (Topsin M 500 SC), tiofanat metylu i tetrakonazol (Yamato 303 SE), trifloksystrobina (Zato 50 WG), siarkę (Siarkol Extra 80 WP).
Oprócz standardowych fungicydów warto sięgać po preparaty biologiczne i stosować je w programach ochrony na zmianę z chemicznymi. W uprawie maliny zarejestrowane są obecnie Polyversum WP oraz Sarenade ASO. W ostatnich latach dużym problemem dla plantatorów jest rdza maliny. Wynika to ze zwiększenia nasadzeń ‘Polki’, która okazała się bardzo wrażliwa na tego patogena. Pierwsze zabiegi przeciwko rdzy należy wykonać około połowy maja, gdy wystąpią jej objawy na wierzchniej stronie dolnych liści. Do zabiegu polecany jest Zato 50 WG. Niestety jeden zabieg nie jest w stanie rozwiązać problemu, dlatego też należy stosować blok ochrony składający się z 2-ch zabiegów Zato 50 WG. Groźne dla plantacji malin są choroby pochodzenia glebowego powodowane przez Phytophtorę spp. oraz Phytium spp. Chorobom tym sprzyja m.in. zbyt obfite nawadnianie. W projekcie Malinowe Factory w kolekcji odmian letnich najwrażliwszą na tego typu choroby okazała się ‘Przehyba’, a najodporniejsza ‘Laszka’. Ważnym elementem w ograniczaniu tego typu chorób jest wysokiej jakości materiał szkółkarski oraz system prowadzenia plantacji. Przy zakładaniu plantacji warto brać pod uwagę materiał doniczkowany wolny od chorób glebowych. Ciekawym elementem jest uprawa malin na zagonach, w której woda rozpływa się na boki nie zalewając szyjki korzeniowej. Grupą patogenów wyniszczającą plantacje są choroby wirusowe, których objawy często mogą przypomina objawy niedoboru składników pokarmowych. Osoby poszukujące informacji jak wyglądają objawy zawirusowania na liściach malin, znajdą taką informację w materiałach wydanych w ramach projektu Malinowe Factory 2016. Wykonując na ich podstawie lustrację na plantacji i znajdując podejrzane rośliny warto dla uzyskania całkowitej pewności wykonać analizę materiału roślinnego. Do najbardziej znanych wirusów należą: wirus krzaczastej karłowatości maliny, wirus plamistości liści maliny, wirus żółtaczki nerwów liści maliny oraz wirus cętkowanej plamistości liści maliny. Chcąc unikną obecności wirusów na plantacji najważniejsze jest pozyskanie zdrowego materiału wysokiej jakości z kwalifikowanych szkółek, zwalczanie wektorów przenoszących wirusy (szpeciel przebarwiacz malinowy, mszyce) oraz systematyczna lustracja plantacji.
Monika Adamczyk
