W Warszawie 12 i 13 stycznia odbywały się XII Międzynarodowe Targi Agrotechniki Sadowniczej FruitPRO. W ich trakcie odbywała się dwudniowa konferencja. Osoby uprawiające owoce jagodowe powinna zainteresować popołudniowa sesja pierwszego dnia, która w większości została poświęcona uprawie krzewów owocowych.
Malinowe rozważania
Pierwszym prelegentem drugiej części konferencji był Tobias Linnemannstons, reprezentujący szkółkę KRAEGE Beerenpflanzen z Niemiec. Jego wystąpienie dotyczyło uprawy malin pod osłonami, co zwiększa bezpieczeństwo uprawy, poprawia jakość i ilość owoców, a także wydłuża zbiory w porównaniu z uprawami realizowanymi bez osłon. Mówił on o metodach uprawy malin letnich od chwili zakupu sadzonek typu long cane w donicach z substratem torfowym lub kokosowym aż po zbiór. Okazuje się, że maliny prowadzone po dwa pędy na donicę są w stanie dać średni plon w wysokości 800 g na pęd, a w sprzyjających warunkach nawet 950-1400 g. W prowadzonych w Niemczech doświadczeniach, które omawiał Tobias Linnemannstons w przypadku malin owocujących na tegorocznych pędach (jesiennych) sadzonych w glebie w zagęszczeniu 4-6 roślin na metrze bieżącym uzyskiwano plon z tego odcinka wynoszący 4 kg. Było to możliwe dzięki innej niż powszechnie stosowana w Polsce metodzie cięcia pozwalającej na zbiór owoców z pędów dwuletnich jak i tegorocznych w tym samym roku, należy jednak pamiętać, że tego typu uprawa udaje się tylko w tunelach, trzeba również do tego typu uprawy wybrać odmianę.
Tematykę uprawy malin podjęła także dr Agnieszka Orzeł z firmy NIWA z Brzeznej. Omówiła przyczyny dynamicznego wzrostu produkcji tych owoców w Polsce, który wyraźnie zarysował się po roku 2003, a więc po wprowadzeniu do uprawy odmiany ‘Polka’. Odmiana ta w ostatnich latach jest jednak silnie porażana przez wirusa RBDV i z tego względu nowe plantacje należy zakładać wyłącznie w oparciu o zdrowy materiał szkółkarski. Powinny one być prowadzone przez 2, maksymalnie 3 lata. Potem obecność wirusa, w obliczu którego jesteśmy bezradni, może postawić pod znakiem zapytania rentowność prowadzenia uprawy – informowała dr Orzeł. Zapewniała jednak, że pomimo tego mankamentu ‘Polka’ wciąż pozostaje dobrą propozycją dla sadowników, co potwierdza 28,5% udział kwalifikowanych sadzonek tej odmiany w rynku. Prelegentka omówiła także wybrane propozycje odmian zagranicznych, które mogłyby okazać się przydatne do uprawy w Polsce, jak choćby ‘Erika’, lub ‘Kweli’, która ma ‘Polkę’ w rodowodzie. Godne polecenia są także nowości z SZD w Brzeznej: ‘Polonez’ i ‘Poemat’, które w trakcie badań w latach 2011–2013 osiągnęły podobny lub lepszy plon niż ‘Polka’
Nie tylko maliny
Pierwszego dnia mówiono także o gatunkach niszowych, a za takie należy uznać jagodę kamczacką i derenia jadalnego. Dr hab. Iwona Szot z UP w Lublinie dokonała usystematyzowania odmian pierwszego z wymienionych gatunków według masy owoców. Do odmian o jagodach o masie w przedziale 1,6–1,9 g zalicza ją się: ‘Borealis’, ‘Vostrog’, ‘Morena’, ‘Streżewczanak’, ‘Docz Velikan’, ‘Bakczarskij Velikan’, ‘Aurora’ i ‘Honeybee’. Nieco mniejsze owoce, bo o masie 1,2–1,4 g mają: ‘Czułymskaja’, ‘Nimfa’, ‘Gordost Bakczara’, ‘Indigo Gem’, ‘Jugana’, ‘Leningradskij Velikan’, ‘Silginka’, ‘Tundra’. Najmniejsze owoce, o masie nieprzekraczającej 1g są typowe dla odmian ‘Sybiranka’, ‘Tomiczka’, ‘Wojtek’ i ‘Zojka’. Jagoda kamczacka wydaje się być kierunkiem przyszłościowym, co już 12 listopada potwierdził sukces I Konferencji Kamczackiej.
Dr hab. I. Szot mówiła także o dereniu jadalnym, zwłaszcza o bardzo obiecujących odmianach pochodzących głównie z Ukrainy. Ze względu na masę owoców, można wyróżnić trzy grupy odmian. Duże owoce, o wadze 5-7 g wytwarzają ‘Elegantnyj’, ‘Jolico’, ‘Macrocarpa’, ‘Korałłowyj Marka’, ‘Wydubieckij’, ‘Egzotycznyj’, ‘Swietljaczok’. Owoce o średniej masie (3-3,5 g) wytwarzają odmiany takie jak ‘Raciborski’, ‘Słowianin’, ‘Szafer’, ‘Paczoski’, ‘Podolski’, ‘Bolestraczycki’, ‘Dublany’, ‘Golden Glory’ czy ‘Florianka’. Mniejsze owoce, o masie 1,9-2,8g znaleźć można na roślinach odmian ‘Devin’, ‘Titus’, ‘Kotula’, ‘Flava’ i ‘Kresowiak’. O uprawie derenia jadalnego w Polsce wiadomo jeszcze niewiele. Sadzonki są stosunkowo drogie, okres oczekiwania na plon relatywnie długi. Owoce są jednak dość drogie, w minionym sezonie osiągały pułap ponad 18 zł/kg, co może być zachętą dla sadowników.
Drosophila suzukii – problem coraz bardziej palący
O doświadczeniach w walce z nowym szkodnikiem owoców miękkich w Szwajcarii opowiadała Catherine Baroffio, reprezentująca Agroscope. Pierwsza część wystąpienia dotyczyła biologii szkodnika. Jak informowała prelegenta dorosłe osobniki żyją nawet 60 dni i składają 300 jajeczek. Preferują miejsca wilgotne, zacienione i żerują głównie na owocach miękkich, choć z Włoch napływają doniesienia o żerowaniu muszki na przejrzałych jabłkach. Aby przeciwdziałać występowaniu owada i niwelować straty ekonomiczne należy bezwzględnie zachowywać higienę w sadach i na plantacjach, usuwając i utylizując opadłe owoce spod krzewów. Warto także maksymalizować liczbę odłowionych osobników pozostawiając pułapki na plantacji w okresie następującym po zbiorach. Naturalnym sojusznikiem człowieka może być aura, na przykład mroźne zimy. Interesujące są również obserwacjach prowadzone z nawożeniem dolistnym wapnem, które wprowadzając tego szkodnika w dezorientacje w odnalezieniu dojrzewających owoców.
Przechowalnictwo owoców jagodowych
Ostatnim mówcą w sesji jagodowej był dr Krzysztof Rutkowski z IO w Skierniewicach. Omówił on zagadnienia związane ze zdolnością, wartością i trwałością przechowalnicza owoców jagodowych. W swej prelekcji wskazał czynniki kluczowe dla udanego przechowywania malin, truskawek i innych gatunków jagodowych. Poza optymalnym wyznaczeniem terminu zbioru kwestią o fundamentalnym znaczeniu jest możliwie szybkie schodzenie owoców. W przypadku truskawek o temperaturze ponad 20 stopni Celsjusza złożonych w schłodzonej komorze czas potrzebny do osiągnięcia przez owoce temperatury bliskiej 0 wynosi kilkanaście godzin, co jest zupełnie nieakceptowalne. Z tego względu należy korzystać z systemów o wymuszonym odbiegu powietrza przystosowane do szybkiego schładzania owoców jagodowych. Dobre efekty uzyskuje się również stosując także system workowy Xtend czy moduły Janny MT znacznie wydłużające trwałość owoców jagodowych.
