Truskawki są narażone na wiele czynników chorobotwórczych. Ostatnio w ich uprawach obserwuje się objawy plamistości liści i zgnilizny owoców, wywoływane przez grzyb z rodzaju Neopestalotiopsis o czym informują naukowcy z USA. Problem ten nasila się również w Polsce, dlatego może warto poznać informacje podawane przez amerykańskie źródła.
Epidemia na plantacjach
Grzyb Pestalotiopsis sp. od lat uważany była za raczej słaby i wtórny patogen, którego objawy najczęściej obserwowano na korzeniach i koronach truskawki. Zdarzają się przypadki, że występuje wraz z innymi patogenicznymi grzybami atakującymi korzenie (np. z Colletotrichum acutatum fot. 1) czy powodującymi zgniliznę korony (Colletotrichum gloeosporioides, Phytophthora spp. i Macrophomina phaseolina).
W 2018 roku na jednym z pól na Florydzie, po raz pierwszy w USA zauważono nasilone objawy plamistości na liściach (fot. 2) i owocach truskawki (fot. 3). W następnych sezonach okazało się, że liczba gospodarstw, w których wystąpiła choroba drastycznie wzrosła, a w wielu przypadkach nie uzyskano plonu lub uprawy zostały całkowicie zniszczone. Za źródło grzyba uznano szkółkę, z której pochodził materiał nasadzeniowy, dodatkowo po burzach choroba bardzo szybko się rozprzestrzeniała.
Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Stanu Floryda potwierdziły, iż występująca forma grzyba jest bardziej agresywna i może należeć do nowego rodzaju Neopestalotiopsis (fot. 4). W celu szybkiego i precyzyjnego różnicowania należących do niego gatunków, grupa badaczy z Laboratorium Patologii Truskawek opracowała specjalne narzędzie do diagnostyki molekularnej tego patogena.
Ekspansja patogenu
W sezonie grzyb łatwo rozprzestrzeniany jest przez wiatr, spływającą wodę pochodzącą zarówno z deszczu, jak i z nawadniania, a także za pośrednictwem sprzętu rolniczego oraz pracowników w trakcie zbiorów lub czyszczenia. Korzystna dla rozwoju choroby temperatura wynosi 20°C, jednak objawy obserwowano nawet przy 5°C, po 48 godzinach zwilżenia liści. Wydaje się, że w rozwoju infekcji właśnie zwilżenie roślin odgrywa ważniejszą rolę niż temperatura.
Profilaktyka i ochrona
Naukowcy szukają rozwiązań, które mogą zapobiec rozwojowi tego patogenu w uprawach. Pierwszym krokiem w zapobieganiu pojawienia się choroby jest korzystanie z wolnego od patogenu materiału nasadzeniowego i eliminowanie porażonych sadzonek. Objawy choroby nie są łatwe do zdiagnozowania i bywają mylone z innymi plamistościami liści, w związku z czym zasadnicze znaczenie mają lustracje uprawy i przesyłanie prób pobranych z chorych roślin do laboratorium diagnostycznego w celu dokładnej identyfikacji. Żeby obniżyć ryzyko rozprzestrzeniania się patogenu należy ograniczyć wykonywanie zabiegów w uprawie w okresach, gdy rośliny są mokre, pomóc może też dezynfekcja rąk oraz czyszczenie i odkażanie wykorzystywanego sprzętu.
W sezonie 2020/2021 w uprawie truskawek na Florydzie zastosowano preparaty, które w doświadczeniach laboratoryjnych dawały najbardziej obiecujące rezultaty w walce z Neopestalotiopsis sp. Użycie środków Omega 500F, Bravo Weather Stik, Thiram SC, Switch 62.5 WG, w rotacji z produktami Thiram SC, Thiram SC + Captan Gold 4L, Rhyme, Tilt i Inspire znacznie ograniczyło rozwój choroby na owocach i spowodowało wzrost plon, w porównaniu z nietraktowaną tymi preparatami kontrolą.
Na Florydzie Omega 500F i Bravo Weather Stik nie są zarejestrowane do stosowania w polowej towarowej uprawie truskawek, środki te można natomiast wykorzystywać w szkółkach. Ponadto, Switch stosowany jest do zwalczania powodowanej przez Botritis sp. zgnilizny owoców, a jego nadużywanie może doprowadzić do selekcji odpornych form patogenów.
W sezonie 2021/2022 podjęto badania nad wykorzystaniem fumigacji do likwidacji komórek grzyba Neopestalotiopsis sp. pozostających w glebie i na resztkach pozbiorczych.
Odmiany
W badania związane z ochroną przed Neopestalotiopsis sp. włączyli się hodowcy, którzy poszukują potencjalnego źródła odporności w uprawnych i dzikich odmianach truskawki. Wszystkie uprawiane na Florydzie odmiany okazały się podatne na tę chorobę, jednak ‘Florida Beauty’ i ‘Florida Brilliance’ były w znacznie większym stopniu porażane niż ‘Florida127’, ‘Florida Radiance’ oraz nowa ‘Florida Medallion’, które wykazały średnią podatność na ten patogen. Mniej podatne były starsze odmiany ‘Strawberry Festival’ i ‘Treasure’ oraz nowa ‘Florida Pearl’ – żadna z nich nie była jednak całkowicie odporna.
Nowa choroba jest dosyć trudna do kontrolowania, naukowcy pracują więc nad opracowaniem zintegrowanego jej zwalczania, biorąc pod uwagę potrzeby szkółkarstwa oraz towarowej produkcji owoców.
Źródło: UF/IFAS EDIS
Więcej o polskich badaniach dotyczących nowych patogenów truskawki przeczytacie w czasopiśmie „Jagodnik” 1/2020 w materiale pt. „Nowy patogen coraz groźniejszy”.
