Wydawać by się mogło, że aronia jest gatunkiem znanym w Polsce już od wielu lat i w zasadzie wszystko na temat jej uprawy wiadomo. Praktyka pokazuje jednak co innego. Wiele plantacji zostało założonych zbyt pochopnie, bez należytej refleksji i pomysłu na zagospodarowanie owoców. Nowoczesna uprawa aronii będzie tematem prelekcji otwierającej konferencję pt. „Perspektywiczne gatunki w ogrodnictwie”, która odbędzie się 15 stycznia podczas TSW 2020 w Nadarzynie.
Polska specjalność
Pierwsze okazy aronii sprowadzono do Polski w 1976 roku. Trafiła ona do naszego kraju z terenów ówczesnego ZSRR. Pola doświadczalne założono w okolicach Janowa Lubelskiego i Kraśnika. Szybko okazało się, że gatunek doskonale czuje się w polskich warunkach klimatycznych, dobrze rośnie i plonuje. Wcześnie też docenione zostały owoce. Przetwory aroniowe na targach POLAGRA w Poznaniu w 1986 roku zdobyły złoty medal a sukces ten został powtórzony w 1993 roku. Obecnie w Polsce uprawianych jest ok. 6 tys. ha tego gatunku. W sprzyjających latach produkcja sięga pułapu 50 tys. t. Jest ona prowadzona głównie z myślą o zaopatrzeniu zakładów przetwórczych, choć takie kierunek zbytu owoców nie gwarantuje dochodowości. Wedle niektórych szacunków w Polsce pozyskuje się 60% ogólnoświatowego plonu aronii.
Jak zagospodarować plon?
To pytanie, które stawiają sobie zarówno plantatorzy już prowadzący aroniowe jagodniki jak i ci, którzy dopiero analizują możliwość ich założenia. Aronia może zostać skierowana zarówno do dużych zakładów przemysłowych jak i przetworzona we własnym zakresie. To także owoce, które można skierować na świeży rynek. Każde z tych rozwiązań ma zalety i wady. Poniższe zestawienie prezentuje główne z nich:
|
Forma zagospodarowania owoców |
Zalety |
Wady |
|
Zakłady przetwórcze |
Kombajnowy zbiór Jednorazowy zbiór |
Niskie stawki za owoce Konieczność przeprowadzenia zbioru w okresie skupowania aronii przez zakład |
|
Małe przetwórstwo (RHD, wina owocowe) |
Kombajnowy zbiór Zbiór w dogodnym terminie Sprzedaż przetworów w dowolnym terminie, rozciągniętym na wiele miesięcy, a w przypadku win nawet na dłużej Atrakcyjne stawki – wartość dodana |
Dodatkowy nakład pracy związany z przetwórstwem Legalizacja przetwórstwa / bariery biurokratyczne Dodatkowe koszty na infrastrukturę i urządzenia – prasy owocowe, pasteryzatory itp.
|
|
Świeży rynek |
Wyższe stawki za owoce niż w przypadku zaopatrzenia zakładów przetwórczych |
Ograniczone możliwości zbytu Zbiory prowadzone cyklicznie Dodatkowe lub wyższe koszty opakowań i logistyki Zwiększona pracochłonność |
Oddzielić fakty od mitów
Nieprawdą jest, że aronia urośnie i wyda plon na każdym stanowisku. Wbrew tej obiegowej opinii, gatunek ten ma swoje wymagania. Ich spełnienie pozwoli wykorzystać w dużym stopniu potencjał plonotwórczy drzemiący w krzewach. Dzięki temu koszt wyprodukowania 1 kg owoców, choćby przy użyciu pozornie droższej technologii, będzie niższy. Ważną kwestią jest dostępność wody. Aronia generalnie lepiej toleruje okresowe jej nadmiary niż niedostatki. Zwłaszcza w okresie wybarwiania się owoców niedostatek wody może mieć katastrofalne skutki dla plonowania tego gatunku w danym sezonie. Wato także zadbać o zawartość próchnicy w glebie przed założeniem plantacji oraz uregulować odczyn pH podłoża do wartości ok. 6,5. Nawożenie azotem prowadzić trzeba z umiarem, a od 3-4 roku w niektórych warunkach można je w ogóle pominąć lub ograniczyć się do podawania tego składnika nalistnie.
Jak dowiedzieć się więcej?
Zagadnienia dotyczące ekonomiki prowadzenia plantacji aronii a także wątki agrotechniczne związane z przygotowaniem podłoża, żywieniem aronii posypowo, przez system fertygacji i nalistnie, biostymulacji, zapylenia czy projektowania systemu nawodnieniowego przedstawione zostaną podczas konferencji „Perspektywiczne gatunki w ogrodnictwie”. Poprowadzi ją dr hab. Inż. Anna Bieniek, a głos zabiorą czołowi polscy naukowcy i praktycy. Wydarzenie to odbędzie się w Sali 2 w dniu 15 stycznia 2020 roku w Ptak Warsaw Expo. Będzie ono towarzyszyć przyszłorocznej edycji Targów Sadownictwa i Warzywnictwa.
