Oddajemy w Państwa ręce numer „Jagodnika”, w którym szczegółowo analizujemy najważniejsze wyzwania technologiczne kończącego się sezonu oraz prezentujemy rozwiązania potrzebne do planowania produkcji w 2026 roku. Tegoroczna pogoda wymusiła na plantatorach jeszcze precyzyjniejsze niż zwykle zarządzanie wodą, nawożeniem i ochroną, zwłaszcza w uprawach tunelowych, w których utrzymanie właściwego klimatu i znaczna presja szkodników wymagały szybkich reakcji i dużego doświadczenia.
Ważne sprawy
Działania w sprawie pracowników sezonowych
Mijający rok jest kolejnym, w którym odczuliśmy brak pracowników w naszych gospodarstwach. Zwłaszcza do zbiorów owoców. Kilkunastoletnie systematyczne działania (między innymi Związku Sadowników RP) skutecznie doprowadziły do zapewniania nam konkurencyjności na rynku owoców, w tym jagodowych, dzięki temu, że mieliśmy dostęp do relatywnie najtańszej siły roboczej. Wygrywaliśmy rywalizację z wieloma krajami, nasz rynek stał się samowystarczalny i zwiększaliśmy eksport owoców i przetworów z nich.
.
Truskawka
Zgodnie z trendem
W gospodarstwie w Garwolewie w gminie Czerwińsk nad Wisłą truskawki przed laty zaczął uprawiać Roman Kaniewski, a od kilku sezonów tą produkcją zajmuje się jego syn Przemysław. Jeszcze kilka lat temu truskawki w tym gospodarstwie rosły wyłącznie w otwartym gruncie. Zmiany klimatyczne oraz konieczność dostosowania jakości owoców do oczekiwań odbiorców spowodowały, że ich produkcja stopniowo przenoszona jest do tuneli. Warto wiedzieć, że okolice miejscowości, w której znajduje się to gospodarstwo, charakteryzują się prawdopodobnie największą koncentracją upraw truskawek w tym regionie.
Tradycja i innowacje w produkcji sadzonek
Pod koniec września wspólnie ze Zbigniewem Pisarkiem z firmy Flevo-Plant oraz Rafałem Popławskim z Raf-Berry odwiedziliśmy kilka holenderskich szkółek, które specjalizują się w produkcji sadzonek truskawek, malin i jeżyn. Pierwszą wizytę odbyliśmy w firmie Rapo B.V., w której zobaczyliśmy, jak zmieniają się trendy w produkcji materiału szkółkarskiego oraz jakie typy sadzonek i odmiany nabierają w niej znaczenia. Na zewnętrznych kwaterach oraz w obiektach szklarniowych oglądaliśmy sadzonki, których część już niebawem trafi m.in. do polskich odbiorców.
Stabilnie, z dobrą jakością owoców
Klaas de Jong z pochodzenie Holender – ale jak sam mówi, bardziej czuje się już Polakiem – od wielu lat związany jest z uprawą truskawek, m.in. zarządzał w naszym kraju produkcją ich sadzonek w spółce Flevoplant Polska, a siedem lat temu w sąsiedztwie siedziby tej firmy rozwinął również własną produkcję tych owoców w tunelach.
Marka własna okazała się kluczem do sukcesu
Farma Mój Owoc położona w gminie Baranów w województwie lubelskim, kierowana od 11 lat przez Mateusza Maruszewskiego, to przykład gospodarstwa specjalizującego się w uprawie truskawek. Nieustannie się ono rozwija – od produkcji polowej, poprzez tunelową, aż po małe przetwórstwo. Działaniem, na którym skupił się Mateusz, jest budowanie własnej marki, co przynosi efekty – prawie połowa produkowanych w nim truskawek trafia bezpośrednio do końcowych konsumentów. Powstają też kolejne przedsięwzięcia, jak choćby sieć lodziarni oferujących „Lody z Farmy”.
Malina
Nawozimy, stymulujemy, chronimy
Znaczenie gleby i utrzymania jej w dobrej kondycji w kontekście zarówno nowo zakładanych plantacji, jak i tych istniejących było ważnym tematem tegorocznej edycji Malinowego Factory (czyt. „Jagodnik” 7/2025), ale nie jedynym. Uczestniczący w finale wydarzenia plantatorzy mogli dowiedzieć się więcej o nowoczesnej produkcji malin na potrzeby przetwórstwa oraz o rozwiązaniach dla tunelowej uprawy malin deserowych.
Czy nowa odmiana będzie przełomem
Podczas prezentacji zorganizowanej w Holandii przez firmę Planasa przedstawiono wyniki doświadczeń pokazujących zalety nowej maliny ‘Pink Rosita’ – wysokie plonowanie, nawet do 4 kg/m2, atrakcyjną, jasnoczerwoną barwę owoców, dobrą jędrność i wyjątkową łatwość zbioru. Odmiana ta została już pozytywnie oceniona przez przedstawicieli sieci handlowych, a plantatorzy podkreślają jej potencjał do podwójnego plonowania i wysoką opłacalność w intensywnych systemach produkcji.
Z myślą o przetwórstwie
Na plantacji należącej do Tomasza i Karoliny Abramków 27 sierpnia odbyło się wydarzenie zorganizowane przez firmę Greenyard Frozen Poland z myślą o producentach malin przemysłowych. Gospodarz oraz przedstawiciele firm partnerskich dzielili się swoimi doświadczeniami w trudnym sezonie 2025. Można było również obejrzeć pokaz zbioru kombajnowego owoców maliny ‘Delniwa’ oraz w trzecim roku od posadzenia ocenić odmiany w testowej kolekcji przygotowanej z myślą o zbiorze maszynowym.
Innowacyjne technologie w przechowalnictwie
W Laboratorium Fizjologii Pozbiorczej Produktów Ogrodniczych (LFPPO) Instytutu Ogrodnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego prowadzone są badania* mające na celu między innymi ocenę wpływu innowacyjnych technologii przechowalniczych na trwałość i jakość owoców maliny. Wśród zastosowanych rozwiązań znalazły się opakowania ze zmodyfikowaną atmosferą (MAP), emitery dwutlenku siarki (SO2), ozonowanie, pozbiorcze traktowanie owoców 1-metylocyklopropenem (1-MCP) oraz saszetki do usuwania etylenu.
Borówka wysoka
Rozwiązania na trudny sezon – nawożenie i biostymulacja
Finał Borówkowego Factory 2025 był znakomitą okazją do przedyskutowania wielu wyzwań, z którymi branża borówkowa mierzyła się w tym roku – zarówno tych rynkowych (czyt. „Jagodnik” 7/2025), jak i wynikających z przebiegu pogody i wegetacji. Dr Paweł Krawiec z firmy Horti Team, w którego gospodarstwie od wielu lat odbywa się to finałowe szkolenie, oraz eksperci z firm partnerskich omówili wykorzystane w tym sezonie technologie nawożenia i biostymulacji borówek.
Jeśli nie masz przewagi konkurencyjnej, nie konkuruj
Podczas szczytu IBO (International Blueberry Organization) w Kapsztadzie, odbywającego się 25- 27 września, eksperci z branży borówkowej podkreślali, że przyszłość rynku należy do producentów, którzy potrafią dostarczyć owoce wysokiej jakości i wyróżnić się na tle konkurencji. Wskazywano również na realne niebezpieczeństwo nadprodukcji w segmencie owoców standardowych.
Pasja i nowe odmiany
Gospodarstwo Szkółkarskie Ciepłucha odwiedzałem już wielokrotnie, ale podczas tej wizyty mogłem się przekonać, jak dużo pracy wkłada się w nim w produkcję jakościowego materiału szkółkarskiego borówki. Od mikrosadzonki do uzyskania finalnej rośliny gotowej do posadzenia na plantacji mijają dwa lata. W tym czasie istotne jest zadbanie zarówno o dobre rozbudowanie części nadziemnej, jak i o stworzenie mocnego systemu korzeniowego. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu udaje się to osiągnąć, a młodzi właściciele – Anna Ciepłucha-Kowalska z mężem Krzysztofem – intensywnie pracują nad wzbogacaniem asortymentu oferowanych odmian borówki.
Historia z Matcza – 40 lat tradycji
Plantacja borówki w miejscowości Matcze w gminie Horodło, w województwie lubelskim jest jedną z najstarszych komercyjnych upraw tego gatunku w Polsce, z blisko 40-letnią historią. Prowadzona jest z ogromnym zaangażowaniem przez założyciela Mariana Baraniuka oraz jego syna Mateusza. Dbałość o rośliny, utrzymanie naturalnej równowagi biologicznej i biodynamicznej, a także całoroczna troska o kondycję krzewów przynoszą wymierne efekty w postaci zarówno wysokich plonów, jak i świetnej jakości owoców. Ponad 90% produkcji trafia na rynki Europy Zachodniej, w tym do wymagających odbiorców w Wielkiej Brytanii, Francji oraz krajach skandynawskich. To dowód, że konsekwencja, wiedza i szacunek do natury mogą iść w parze z nowoczesną, efektywną produkcją.
Winiarstwo
Tradycja i mikroklimat
Na mapie Ziemi Sandomierskiej ten punkt pojawił się stosunkowo niedawno, ale już zdążył zyskać uznanie miłośników wina i przyrody. Założona w 2021 roku przez rodzinę Żmudów Winnica Winiarki stanowi przykład, jak z pasji i szacunku do lokalnej tradycji może powstać miejsce, w którym natura współgra z człowiekiem.
Tylko u nas
Wapń jako „architekt ścian komórkowych roślin
Wapń jest niezbędnym makroelementem, kluczowym dla prawidłowego wzrostu, rozwoju i jakości owoców w uprawie roślin jagodowych – borówki wysokiej, truskawki, maliny, jeżyny oraz aronii. Jego rola wykracza poza odżywianie i koncentruje się na strukturalnej stabilizacji ściany komórkowej oraz transdukcji (przekształcaniu) sygnałów. Ze względu na ograniczoną mobilność w floemie, transport kationów wapnia odbywa się niemal wyłącznie ksylemem, co czyni organy o niskiej transpiracji, zwłaszcza owoce, szczególnie podatnymi na niedobory.
Jesień – jak zamknąć sezon, żeby otworzyć plon w kolejnym
Jesienią uprawa staje się mniej przewidywalna i znacznie wrażliwsza na drobne odchylenia od równowagi. Krótszy dzień, spadek dobowej dawki światła (DLI) i słabsza transpiracja zmieniają bilans wodny roślin, ograniczają przepływ w ksylemie i zwiększają podatność tkanek na mikrouszkodzenia. Skutki tych zjawisk rzadko są natychmiastowe, często ujawniają się dopiero wiosną. Nawet przy pozornie poprawnych parametrach długotrwały stres w strefie korzeniowej (niedotlenienie, zastoje, potencjał redoks poniżej progu fizjologicznego) kumuluje uszkodzenia niewidoczne dla czujników. Podobnie jest z obniżeniem rezerw węglowodanowych (NSC), których deficyt uderza w inicjację pąków i odnowę tkanek w kolejnym sezonie.
Targi/konferencje
AI, CRISPR, a może hybrydy
Podczas 5. Międzynarodowego Kongresu Truskawkowego, który odbył się 17-20 września w Antwerpii, a zorganizowany został przez spółdzielnię Hoogstraten, hodowcy przeprowadzili interesującą debatę i przedstawili wizję przyszłości odmianowej truskawek. W dyskusji, w której uczestniczyli przedstawiciele firm Limgroup, Flevo Berry, Miyoshi, Fresh Forward i Planasa, omawiano nie tylko kierunki hodowli, ale też ogromne wyzwania związane ze zmianami klimatu, rosnącymi kosztami pracy oraz potrzebą większej odporności odmian. Debata jasno pokazała, że produkcja truskawek stoi u progu dużych zmian. Hodowcy inwestują m.in. w mieszańce F1, geny „smaku premium” i odporności oraz w technologie cyfrowe.
W ekologicznym trendzie
„Innowacje w ekologicznej uprawie roślin” to tytuł konferencji, która odbyła się 21 października w Instytucie Ogrodnictwa – Państwowym Instytucie Badawczym w Skierniewicach. Była to piąta edycja wydarzenia finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w ramach projektu służącemu wsparciu tej gałęzi produkcji rolnej w naszym kraju, poprzez m.in. transfer wiedzy.
