Choć jagoda kamczacka (haskap) jest stosunkowo młodym owocem na rynku, okazuje się mieć dobre perspektywy. Przemawiają za tym przede wszystkim właściwości tych owoców bogatych w związki fenolowe, antocjany i unikalne w świecie roślin Irydoidy. To sprawia że haskap ma wyjątkowe właściwości prozdrowotne. Rozwój uprawy tego gatunku w takich krajach Polska, sprawia że konieczne jest zastanowienie się jak zagospodarować i jak najlepiej wykorzystać owoce haskap.
Pomysł na haskap
Wielu producentów zadaje pytanie – Co mam zrobić z zebranymi owocami, gdzie je sprzedawać? Odpowiedzi na te pytania należy szukać wśród samych konsumentów. Nie sztuką jest dziś wyprodukować owoce, trzeba mieć na nie globalny pomysł, co z nich zrobię, w jakiej postaci mogę je zaoferować klientom końcowym. Najlepszą, strategią która sprawdza się wśród amerykańskich farmerów jest rozpoczęcie uprawy haskap na małych powierzchniach i pokazanie tych owoców konsumentom. Dobrą do tego okazją może być chociażby zaproszenie ich na samozbiory (Pick Your Own). Wtedy konsument ma okazję w pełni poznać owoce i korzyści jakie płyną z ich spożywania. Mam wrażenie, ze w Europie farmerzy zbyt szybko założyli duże plantacje haskap, nie mając planu na to co zrobić z owocami. Haskap to w mojej opinii jest najsmaczniejszą i najzdrowszą tajemnicą świata. My już odkryliśmy, musimy ją teraz pokazać konsumentom – uważa Logie J. Cassells z LoveHoneyberry Inc, wielki miłośnik i propagator uprawy haskap.
W mojej opinii, jagoda kamczacka jest bardzo ciekawym i jeszcze tak naprawdę słabo poznanym produktem, o wielorakim zastosowaniu. Soki i dżemy, które nasze gospodarstwo obecnie oferuje, to tak naprawdę początek długiej drogi, jaką mamy jeszcze do pokonania, by można było powiedzieć o sukcesie rynkowym jagody kamczackiej – uważa Anna Litwin z polskiej firmy Blue Haskap. Z własnych owoców oraz tych pozyskanych od innych producentów produkuje soki i dżemy pod marką Blue Haskap. Odbywa się to we współpracy z certyfikowanymi tłoczniami i przetwórniami, do których dostarczam owoce (zazwyczaj zamrożone), płacę za usługę i odbieram gotowe produkty. Soki produkowane są w tłoczni, która ma już certyfikaty HACCP i BRC. Okazują się one istotne podczas sprzedaży, bowiem pozwalają pozyskiwać odbiorców zagranicznych, którzy mają swoje wymagania, ale są też w stanie zaoferować dobre ceny. Moim zdaniem, w przypadku tak sezonowych owoców, jak jagoda kamczacka, nie ma sensu inwestowanie od razu w kosztowne technologie do przerabiania owoców. Na rynku jest bardzo dużo firm, którym można to zlecić usługowo. Soki i dżemy stanowią dopiero pewien początek wykorzystania haskapu. W tym roku prowadzę już próby liofilizowania tych owoców. Mogą być one później sprzedawane w całości, m.in. jako ciekawy i bardzo zdrowy dodatek do musli, lub w innej formie, np. po sproszkowaniu, w formie kapsułek – podkreśla Anna Litwin.
Owoce XXI wieku
Owoce jagody kamczackiej mają wyjątkowe właściwości prozdrowotne, wykazując potencjalne możliwości wykorzystania ich cennych bioskładników w medycynie. Wyniki licznych badać wskazują na właściwości antyoksydacyjne owoców haskap także przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwadhezyjne co może mieć istotne znaczenie w leczeniu chorób zapalnych oczu czy dziąseł a także pozwala zapobiegać stanom zapalnym przewodu pokarmowego czy układu moczowego. Związki bioaktywne jagody kamczackiej, obniżając czynniki ryzyka wystąpienia wielu niekorzystnych stanów w organizmie, zapobiegać mogą pojawieniu się chorób cywilizacyjnych. Do niedawna wskazywano na polifenole, głównie na antocyjany, jako na związki odpowiadające za szereg cennych właściwości biologicznych jagody kamczackiej. W jagodzie składniki zidentyfikowano związki o budowie zupełnie innej niż polifenole i należące do oddzielnej grupy chemicznej – irydoidów. Związki te występują głównie w roślinach zielonych i bardzo rzadko w owocach. Do nielicznych owoców, w których można spotkać te związki, należą owoce derenia jadalnego, derenia lekarskiego, żurawiny, borówki brusznicy, noni, oliwki, a teraz wiadomo, że również owoce jagody kamczackiej. Irydoidy i sekoirydoidy, podobnie jak polifenole, wykazują wiele cennych właściwości biologicznych. Dodatkowo, ciemne owoce takie jak haskap są cenione przez przetwórców, gdyż mogą być wykorzystywane jako naturalny barwnik produktów spożywczych.
Produkcja cały czas rośnie
Dużo jest jeszcze do zrobienia. W Polsce gdzie obecnie powierzchnia uprawy jagody kamczackiej może już przekraczać 2000 ha, dobór odmian pierwszych nasadzeń na plantacje okazała się niezbyt trafny. Sadzone takie odmiany jak ‘Wojtek’ i ‘Zojka’ mogą być tylko wykorzystane przez przemysł przetwórczy, nie mają natomiast wartości na rynku owoców deserowych. Ich wadą jest też niezbyt dobre plonwanie. W Polsce sprawdziły się natomiast dobrze odmiany kanadyjskie takie jak ‘Indygo Gem’ i Aurora’ oraz pochodząca z Rosji odmiana ‘Vostorg’ . Te dwie ostatnie dobrze sprawdzają się jako odmiany które można oferować na rynku owoców deserowych. Dobór odmian na plantacje musi być dobrze przemyślny. Ważne ich dopasowanie pod względem zapylenia ale tez systemu zbiorów i formy zagospodarowania. Wielu polskich plantatorów dopracowało już technikę zbioru mechanicznego i udaje się go realizować z powodzeniem zarówno kombajnami całorzędowymi jak i połówkowymi. Dopracowania wymaga też sposób prowadzenia plantacji, zwłaszcza ciecia krzewów oraz ich nawożenia.
Okazją do pozyskania najnowszej wiedzy o uprawie haskap będzie III Międzynarodowa Konferencja Kamczacka. Odbywać się będzie w Polsce 7 listopada 2019 roku w Hotelu Warszawianka (Jachranka). Zaproszeni eksperci, najlepsi wykładowcy z całego świata (Polska, Kanada, Niemcy, Rosja, Szkocja) podzielą się swoją wiedzą o uprawie haskap oraz przedstawią swoje poglądy dotyczące przyszłości i perspektyw dla tego owocu. Wszystkie informacje i program konferencji dostępne są na stronie http://www.konferencjakamczacka.pl/ Zapraszamy do uczestnictwa w jedynej takiej konferencji na świecie. #nr1naŚwiecie
