Praktycznie dobiega końca tegoroczna kampania zbiorów i skupu aronii czarnoowocowej. Była ona wyjątkowo pomyślna i raczej satysfakcjonująca pod względem cen zarówno dla producentów jak i przetwórców. Czy taki stan rzeczy się utrzymać przez kolejne lata?
Dobry rok
Według Piotra Eggerta zajmującego się produkcją sadzonek aronii jak również owoców tego gatunku w tym roku ceny skupu aronii, które oscylowały w granicach 2 zł/kg były zadowalające dla plantatorów. Przy takiej cenie możemy mówić o opłacalności produkcji aronii a przy tegorocznej koniunkturze, gdy za kg koncentratu z aronii można uzyskać koło 5 euro, jest to również opłacalne dla przetwórców – uważa P. Eggert. Czy taki poziom skupu aronii w tym sezonie wynika z koniunktury rynkowej czy jest to też po części zasługa powołanego w tym roku Krajowe Zrzeszenie Plantatorów Aronii ARONIA POLSKA (KZPA), trudno jest ocenić. Na pewno jednak celem tej organizacji będzie dążenie do utrzymania takiego poziomu cen w kolejnych latach. Kalkulacja przeprowadzona przez niezależnych ekspertów pokazuje, że koszt produkcji aronii wynosi około 1,5 zł/kg dlatego tegoroczna cena nie jest niczym nadzwyczajnym. Według Andrzeja Karolaka wiceprezesa zarządu KZPA, zadaniem tej organizacji będzie utrzymanie cen na tegorocznym poziomie w kolejnych latach. Szansą na godziwe życie rolników jest jednoczenie się, przez chociażby takie inicjatywy jak nasze Zrzeszenie Aronia Polska. W jedności siła, reprezentując rzeszę producentów mamy możliwość oddziaływania na rynek, czego na pewno nie osiągnie indywidulany producent – opowiedział A. Karolak. Zachęcał on producentów do wstępowania w szeregi organizacji jednoczącej producentów aronii już teraz, a nie dopiero wówczas gdy przyjdzie trudny sezon i niskie ceny. Mądry rolnik to zorganizowany rolnik, i warto być mądrym przed szkodą a nie dopiero po – podkreślał wiceprezes KZPA. Organizacja ta skupia już plantatorów uprawiających aronię na powierzchni 1300 ha, i ciągle chce się rozwijać.
Jaka będzie przyszłość?
Po tegorocznym sezonie jest też pewna obawa o przyszłość uprawy aronii w Polsce. Wysokie tegoroczne ceny, na pewno będą stymulować zakładanie kolejnych plantacji, co już widać – jak powiedział P. Eggert – po zainteresowaniu sadzonkami aronii. Przestrzegał on zarazem, by nie wykorzystywać do tego celu słabej jakości roślin, pochodzących z rozmnażania generatywnego. Plantacje zakładane z siewek, raz że są niewyrównane to przede wszystkim późno wchodzą w owocowanie, a zbiór kombajnowy możliwy jest dopiero po 5-6 latach uprawy. Towarowe plantacje powinny być zakładane z sadzonek rozmnażanych wegetatywnie, wyrównanych i szybko wchodzących w owocowanie. Nieuzasadnione jest też zakładanie małych kilkuhektarowych plantacji. Towarowe plantacje powinny mieć co najmniej 10 ha, tak by opłacalne było inwestowanie w maszyny potrzebne do ich pielęgnacji i zbioru. Aronia wbrew powszechnemu mniemaniu sama nie rośnie. Wymaga takiej samej pielęgnacji jak każda inna uprawa, rośliny muszą być regularne cięte, nawożone, a w latach takich jak ten również nawadniane (zwłaszcza te rosnące na słabych piaszczystych glebach) – przypomniał P. Eggert. Z takich dobrze prowadzonych plantacji można uzyskać plony aronii nawet do 15 t/ha, czego nie osiągnie się na małych plantacjach, o których przypominają sobie rolnicy dopiero w momencie zbiorów.
Popyt a podaż
Tak wysokie zainteresowanie aronią w tym sezonie, zdaniem przedstawiciela zakładu produkującego koncentrat, wynika z deficytu tego surowca w poprzednim roku. Produkcja aronii w Polsce szacowana jest na około 40-45 tys. ton rocznie, a powierzchnia jej uprawy wynosi około 5000 ha. Zapotrzebowanie zakładów produkujących koncentrat aroniowy wynosi 30-35 tys. ton, co pozwala wyprodukować 4-6 tys. koncentratu. Część owoców trafia do mrożenia, wykorzystuje się również do produkcji soków i suszenia, sporo ich zostaje niezebrane na krzewach. Taka wielkość produkcji pozwala na bezpieczne zagospodarowanie zbiorów i stabilizację cen. Przy wzroście produkcji i braku nowych kierunków zbytu owoców, za kilka lat może się okazać, że znowu ceny skupu aronii drastycznie się obniżą. Patrząc na kilka ostatnich lat, rzeczywiście cena skupu aronii w tym roku była wyjątkowo wysoka. Jedynie w minionym roku, na skutek mniejszej podaży owoców (zbiory w 2012 roku oceniane były na około 30 tys. ton) cena wzrosła do poziomu 1,5 zł/kg. We wcześniejszych kilku latach średnia skupu aronii była zdecydowanie poniżej 1 zł/kg, w 2007 – 0,5 zł/kg, 2008-0,65 zł/kg, 2009 – 0,4 zł/kg, 2010 – 0,7 zł/k, 2011 – 0,9 zł/kg. Gdy więc porówna się do tego poziom cen skupu w tym sezonie – wzrost jest rzeczywiście spektakularny. Trudno jednak oczekiwać by ceny się utrzymały, zwłaszcza gdy zaczną powstawać kolejne plantacje. Popyt i cena reguluje podaż – to niestety ma zazwyczaj negatywne skutki w naszej owocowej branży.
