Wielu plantatorów w USA wykorzystuje zraszacze do ochrony borówek przed ujemnymi temperaturami w okresie wiosny. Taki system może być skuteczny o ile spełnione zostaną pewne warunki. Interesującymi informacjami w tym zakresie dzieli się Mark Longstroth z MSUE Extension.
Temperatury w których system może przeciwdziałać szkodom
Należy przyjąć, że zraszacze do ochrony borówek mogą zadziałać bardzo skutecznie do temperatury wynoszącej ok. -5°C. W bezwietrznej pogodzie także nieznacznie poniżej tego pułapu. Jeśli jednak system zawiedzie z powodu nadmiernego zimna lub wiatru, efekt użycia sprzętu może być gorszy niż bez zraszania. Używanie go niesie inne jeszcze ryzyko. Bardzo ważne jest by raz uruchomiony system pracował aż do czasu, gdy pojawią się warunki do jego wyłączenia. Lód tworzący się na pędach musi przez cały czas pozostawać mokry. Woda zamarzając będzie oddawać energię i utrzyma temperaturę lodowej okrywy rośliny na poziomie 0°C. Zaprzestanie zraszania krzewów przed ustaniem mrozu sprawi, że lód zacznie parować i w efekcie wyziębi krzew jeszcze mocniej niż gdyby w ogóle go nie było. Odpowiednim momentem na zakończenie ochrony poprzez zraszanie jest ten, gdy na pędach pod lodem pojawi się woda, a okrywa zacznie pękać. Oznacza to, że proces jej topnienia rozpoczął się a jej temperatura utrzyma się poziomie który nie niesie ryzyka wystąpienia uszkodzeń mrozowych.
Kiedy uruchomić zraszacze do ochrony borówek przed przymrozkiem?
Aby podjąć właściwą decyzję należy obserwować plantację i sprawdzać prognozy pogody. Najbardziej podatne na uszkodzenia mrozowe są otwarte paki kwiatowe. Delikatne ich uszkodzenia notuje się już po wystąpieniu temperatury wynoszącej -1°C, a poważne przy -2,5°C. Jeżeli prognozy przewidują wystąpienie takich lub niższych temperatur w nocy instalację należy uruchomić odpowiednio wcześniej. Zraszanie sprawi, że temperatura powietrza na plantacji spadnie. Im ma ono pierwotnie niższą wilgotność, tym większy będzie to spadek. To właśnie wilgotność powietrza jest czynnikiem określającym optymalny moment na włączenie instalacji. Dzięki ustaleniu temperatury punktu rosy możliwe jest wskazanie temperatury powietrza właściwej dla uruchomienia zraszaczy do ochrony borówek. Dobrym i pomocnym instrumentem pomiarowym może okazać się prosty psychrometr (urządzenie służące do pomiaru wilgotności powietrza) z funkcją obliczania punktu rosy.
| Temperatura powietrza w jakiej należy uruchomić zraszacze nadkoronowe w oparciu o temperaturę punktu rosy | |
| Punkt rosy (°C) | Temp. włączenia instalacji (°C) |
| -3 | 1,5 |
| -4 | 2 |
| -5 | 2,5 |
Zraszacze do ochrony borówek w praktyce
Większość tego typu instalacji skonstruowanych w stanie Michigan w USA ma wydajność w zakresie 25-40 mm/h. To faktycznie pozwala ochronić krzewy w temperaturze -5,5°C przy bezwietrznej pogodzie i 4,5°C w warunkach występowania wychładzającego wiatru przed uszkodzeniami. Im niższa jest temperatura tym więcej wody potrzeba zużyć. Niektórzy plantatorzy w skrajnych przypadkach decydują się na zwiększenie ciśnienia wody w instalacji. To jednak może prowadzić do jej uszkodzenia. Zastosowanie większych dysz z kolei skutkuje najczęściej nierównomiernym zroszeniem chronionej plantacji. Mark Longstroth podaje zestawienie przedstawiające zapotrzebowanie na wodę w zależności od warunków pogodowych.
| Zapotrzebowanie na wodę zależnie od temperatury i prędkości wiatru | ||||
| Temperatura (°C) | Prędkość wiatru (km/h) | |||
| 0-1 | 2-5 | 6-10 | 11- | |
| -2 | 2,5 mm/h | 2,5 mm/h | 2,5 mm/h | 2,5 mm/h |
| -3 | 2,5 mm/h | 2,5 mm/h | 3,6 mm/h | 5,0 mm/h |
| -4 | 2,5 mm/h | 4,0 mm/h | 7,6 mm/h | 10 mm/h |
| -5 | 3,0 mm/h | 6,0 mm/h | 12,7 mm/h | 25,4 mm/h |
Źródło: Michigan State University Extension
