Badania dotyczące uprawy borówki wysokiej stanowią istotny kierunek prac naukowców Uniwersytetu w Michigan w USA. Tamtejsze warunki klimatyczne nie odbiegają znacznie od tych, jakie mamy w Polsce. Roczny cykl życia borówki wysokiej jest przedmiotem zainteresowań Marka Longstrotha z tej stanowej placówki naukowej. Postanowił on podzielić się kilkoma swymi obserwacjami.
Wchodzenie w okres spoczynku zimowego i zimowanie
Czynnikami kluczowymi determinującymi przygotowanie się borówki do okresu zimowej pauzy jest kurczący się dzień oraz obniżające się temperatury u schyłku lata i jesienią. O ile nie nadejdzie nagły atak mrozu, nie ma się czym martwić. Zadbane rośliny są w stanie samoczynnie przygotować się do zimowli. Spadki temperatur do poziomu -18°C nie czynią na plantacjach w Michigan żadnych szkód, o ile krzewy miały odpowiednio dużo czasu do aklimatyzacji zimowej w temperaturach zbliżonych do poziomu zamarzania wody. Większość uprawianych w tym stanie USA odmian wytrzymuje spadki temperatur do -28°C. Poniżej tej wartości pąki kwiatowe zaczynają zamierać. Jeżeli mrozy są jeszcze większe i długotrwałe, to odnotowuje się przypadki uszkodzeń pąków liściowych i przemarzanie pędów. Dla poprawnego wzrostu krzewów w kolejnym sezonie wegetacyjnym okres zimowli musi wynosić ok. 1000 godzin chłodu. Mowa tu o temperaturach poniżej poziomu 6-7°C. Takie warunki w stanie Michigan pojawiają się zazwyczaj w listopadzie. Borówki mają pąki kwiatowe i liściowe. Te pierwsze są większe, zlokalizowane na czubkach pędów. Z nich powstają kwiaty. Pąki liściowe są mniejsze, położone niżej. One tworzą liście i pędy. Im niżej są położone, tym wolniej się rozwijają. Cechą wspólną dla obu rodzajów pąków jest pewna ogólna zależność. Im mocniej rozwinięte, tym bardziej podatne są na uszkodzenia mrozowe. O ile zwarty pąk jest w zasadzie nieuszkadzalny w temperaturach powyżej -12°C, o tyle nabrzmiałe pąki mogą zamierać już gdy wartość temperatury sprawia, że woda zaczyna zamarzać – informuje M. Longstroth.
Wiosenne przebudzenie, kwitnienie i wzrost owoców
Lubię, gdy wiosną temperatury podnoszą się powoli w trakcie dnia, a nocą wciąż utrzymują się ujemne ich wartości. To rozwój pąków trzyma w ryzach, minimalizując prawdopodobieństwo ich uszkodzenia w przypadku nawrotu silnego mrozu wiosną. Co więcej, spokojny start wiosenny to także mniejsze różnice w rozwoju krzewów w kolejnych fazach sezonu – mówi M. Longstroth. Rozwój paków uwidacznia się, gdy temperatury przez dłuższe okresy czasu utrzymują się na poziomach wyższych niż 7°C. Pąki kwiatowe borówek wysokich zawierają skupiska kwiatów. W każdym z nich znajduje się od 5 do 12 kwiatów. Pojawiają się jako ciasno upakowana gromada. Grona kwiatowe na wierzchołku pędu zaczynają kwitnąć jako pierwsze. Następnie otwierają się kolejne w dół pędu. Kwiaty u podstawy każdej gromady otwierają się najpierw. Te, które zostaną zapylone jako pierwsze mają potencjał, aby wydać największe owoce. Plon z kwiatów kwitnących i zapylanych jako ostatnie jest zazwyczaj drobniejszy. Wczesny okres wzrostu owoców jest bardzo ważny w określaniu ostatecznego ich rozmiaru. Przez kilka tygodni owoc rośnie szybko przez podział komórkowy. Następnie podziały zatrzymują się, a owoce rosną poprzez poszerzanie się komórek. Większe owoce mają więcej komórek, więc ostateczną wielkość owoców w istocie determinuje ich rozwój w pierwszym miesiącu od zapylenia.
Okres dojrzewania owoców, zbioru i pozbiorczy
W fazie poprzedzającej zbiór owoce i pędy silnie konkurują o dostępne składniki pokarmowe i wodę. Jeśli warunki glebowe są dobre krzewy wykarmią owoce a ich wzrost zostanie wyhamowany, ale nie ustanie. W niektórych przypadkach jednak dojrzewanie owoców wiąże się z całkowitym zahamowaniem wzrostu pędów. Widoczną konsekwencją tego jest zamieranie wierzchołków pędów. Po zbiorze owoców rośliny rozpoczynają przygotowania do kolejnego okresu spoczynku zimowego. W warunkach dostatku składników odżywczych na nowo rozpoczyna się późna budowa pędów. Te są jednak podatne na zimowe uszkodzenia. Kolejnym mankamentem jest niewielka liczba pąków kwiatowych na nich.
Źródło: Michigan State University Extension
