Unia Europejska, będąca jednym z największych producentów owoców na świecie, oferuje liczne korzyści dla rolników, w tym producentów owoców oraz firm działających w sadownictwie. Nie bez znaczenia jest zatem współpraca z unijnymi producentami owoców, aby zagwarantować sobie konkurencyjność, sprostać wymaganiom rynków pod względem jakości wytwarzanych owoców, jak i zapewnieniu ochrony środowiska naturalnego. Dodatkowo Unia Europejska zapewnia producentom wsparcie finansowe za wdrażanie innowacyjnych rozwiązań oraz systemów jakości, jak np. rolnictwo ekologiczne czy Integrowana Produkcja (IP).
UE: lider w produkcji owoców
Unia Europejska to światowy lider w produkcji owoców. Raport Eurostat z listopada 2024 r. (ec.europa.eu) wskazuje, że w 2023 r. unijni producenci zebrali 35,4 mln ton, z czego 14,0 mln ton stanowiły owoce ziarnkowe (jabłka i gruszki), 10,6 mln ton stanowiły owoce cytrusowe (takie, jak pomarańcze, satsuma i cytryny), 6,3 mln ton stanowiły owoce pestkowe (brzoskwinie, nektarynki, morele, wiśnie i śliwki), 2,6 mln ton to owoce subtropikalne i tropikalne (takie jak figi, kiwi, awokado i banany), 1,2 mln ton to orzechy, a 0,7 mln ton to owoce jagodowe. Włochy, Polska i Hiszpania są głównymi producentami owoców w UE. 32% produkcji jabłek w UE przypada na Polskę, podczas gdy prawie połowa wszystkich pomarańczy w UE pochodzi z Hiszpanii.
Silna pozycja na rynku międzynarodowym
W każdym z unijnych państw funkcjonują ośrodki naukowo-badawcze, w których prowadzone są doświadczenia nad technologiami udoskonalającymi produkcję owoców i warzyw. Naukowcy pochylają się nad problemami w produkcji, których podłoże stanowią zmiany klimatu. Są to m.in. nowe zagrożenia ze strony często mniej znanych szkodników, chorób, a także coraz większe problemy z dostępnością wody do nawadniania upraw. W dużej mierze praca badawcze dotyczą także hodowli nowych odmian gatunków sadowniczych bardziej odpornych na zmiany klimatu (np. suszę), tolerancyjnych lub odpornych na choroby i/lub bardziej tolerancyjnych na szkodniki, czy spełniających wymagania konsumentów. Współpraca z instytutami badawczymi i uniwersytetami umożliwia unijnym producentom owoców wdrażanie najnowszych osiągnięć naukowych i technologicznych. Naukowcy dostarczają wskazówek dla producentów, a ci którzy wdrażając najnowsze rozwiązania stają się konkurencyjni na rynkach międzynarodowych dostarczając produkty wysokiej jakości. Produkty z UE są cenione na całym świecie za swoją jakość i różnorodność, co pozwala na eksport dużej ilości owoców na rynki zagraniczne.
Bezpieczeństwo w handlu
Unia Europejska ma jeden z najostrzejszych systemów regulacji jakości żywności na świecie. Produkcja owoców w UE odbywa się zgodnie z surowymi normami ekologicznymi i dotyczącymi bezpieczeństwa żywności, co zapewnia przedsiębiorstwom i konsumentom dostęp do owoców najwyższej jakości. Przykładem może być Polska, gdzie 70% upraw owoców prowadzonych jest zgodnie z zasadami zrównoważonego rolnictwa, a ponad 50% owoców eksportowanych z kraju to jabłka.
Współpraca z unijnymi producentami owoców zapewnia stabilność łańcucha dostaw. Według danych rządowych (źródło: www.gov.pl), w 2023 roku wartość eksportu owoców i warzyw z Unii Europejskiej wyniosła około 34,1 miliarda euro. Polska była jednym z kluczowych graczy na tym rynku, z eksportem produktów rolno-spożywczych wynoszącym rekordowe 51,8 miliarda euro. Te dane dowodzą wysokiej niezawodności unijnych producentów. Wskazuje to, że współpraca z renomowanymi partnerami w Unii może zwiększyć prestiż i zaufanie klientów do polskich dostawców owoców, a to z kolei pozytywnie wpływa na ich pozycję rynkową – do zwiększenia sprzedaży na rynkach unijnych i pozaunijnych. Z danych Eurostatu wynika, że 90% eksportu owoców z UE trafia na rynki poza Europą, w tym do Chin, Stanów Zjednoczonych i Bliskiego Wschodu. Dzięki stabilnym dostawom oraz spełnianiu międzynarodowych norm jakościowych, unijni producenci stają się preferowanymi dostawcami na tych rynkach.
Wysokie standardy jakości
Unijni producenci owoców i warzyw muszą spełniać uzgodnione wspólnie rygorystyczne normy dotyczące jakości i bezpieczeństwa żywności, co przekłada się na dostawy na rynki produktów wysokiej jakości, które są cenione przez konsumentów. Produkty z certyfikatami unijnymi, takimi jak PDO (Chroniona Nazwa Pochodzenia) i PGI (Chronione Oznaczenie Geograficzne), cieszą się większym zaufaniem i są bardziej konkurencyjne na rynku. Odznaczają się cechami, których nie mają produkty bez ww. oznaczeń. Unia Europejska wprowadziła także inne surowe regulacje, aby zapewnić wysoką jakość i bezpieczeństwo żywności produkowanej na jej terenie. Unijni producenci muszą przestrzegać ścisłych standardów dotyczących higieny, zdrowia roślin, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób i szkodników (regulacje fitosanitarne). Kolejny system to HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli). W przypadku jego wdrożenia możliwa jest identyfikacja i kontrola potencjalnego zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności. Inną grupą są certyfikaty jakości takie, jak np. GlobalGAP (Good Agricultural Practices), czyli międzynarodowy standard dotyczący bezpiecznej i zrównoważonej produkcji rolnej. Certyfikat GlobalGAP jest uznawany na całym świecie i stanowi gwarancję, że produkty rolne są wytwarzane zgodnie z najwyższymi standardami jakości i bezpieczeństwa. Kluczowe elementy GlobalGAP obejmują: bezpieczeństwo żywności (standard wymaga przestrzegania rygorystycznych procedur sanitarnych, aby zapewnić bezpieczeństwo produktów żywnościowych); zrównoważone zarządzanie zasobami (promuje efektywne i odpowiedzialne wykorzystanie zasobów naturalnych, takich jak woda i gleba, aby chronić środowisko); ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracowników (standard wymaga zapewnienia odpowiednich warunków pracy oraz ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników rolnych); środowisko i różnorodność biologiczna (GlobalGAP zachęca do praktyk, które chronią różnorodność biologiczną i minimalizują negatywny wpływ na środowisko); identyfikowalność produktów (umożliwia śledzenie produktów na każdym etapie produkcji i dystrybucji, co zwiększa przejrzystość i zaufanie konsumentów).
Normy zrównoważonego rolnictwa
Normy zrównoważonego rolnictwa w produkcji owoców koncentrują się na praktykach, które chronią środowisko, poprawiają jakość produktów i dbają o dobrostan pracowników. Jedną z norm jest zarządzanie zasobami wodnymi, czyli efektywne wykorzystanie wody poprzez systemy nawadniania kropelkowego i inne technologie, które minimalizują straty wody. Kolejną praktyką jest ochrona gleby przez zastosowanie w rolnictwie praktyk takich, jak płodozmian i uprawa bezorkowa, a w przypadku produkcji owoców – stosowanie naturalnych nawozów organicznych. Celem tych praktyk jest utrzymanie i/ lub poprawa jakości gleby. W zrównoważonym rolnictwie celem jest także minimalizowanie użycia pestycydów i nawozów syntetycznych. Można tu śmiało wprowadzać praktyki zapisane w metodykach integrowanej produkcji owoców (IP), metodykach ekologicznej produkcji czy „zero pozostałości”. Wszystkie one mają na celu ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin na korzyść stosowania środków biologicznych i innych metod, jak fizyczne i mechaniczne. Dodatkowo w tych systemach ważne jest zachowanie i wspieranie bioróżnorodności poprzez uprawę różnych gatunków roślin oraz tworzenie siedlisk dla pożytecznych owadów i innych organizmów, co prowadzi do zwiększenia populacji naturalnych wrogów szkodników. W ramach tych systemów jakości ważne jest także wprowadzanie odmian odpornych lub tolerancyjnych na patogeny chorobotwórcze, co ograniczy presję chorób, i tym samym liczbę aplikacji środków ochrony roślin.
Etykietowanie i identyfikowalność
W ramach współpracy z unijnymi producentami także krajowi producenci owoców będą zobowiązani do przestrzegania norm w zakresie etykietowania i identyfikowalności zbywanych produktów, w tym owoców, na rynki unijne i pozaunijne. Produkty muszą być odpowiednio oznakowane, aby konsumenci mieli pełną informację o pochodzeniu i wartościach odżywczych. Systemy identyfikowalności pozwalają na śledzenie produktu na każdym etapie łańcucha produkcji i dostaw.
Współpraca z unijnymi producentami owoców pozwala na skorzystanie z tych wszystkich korzyści, co może znacząco poprawić konkurencyjność na rynku i przyczynić się do sukcesów producentów. Ta nowoczesna produkcja jest możliwa głównie w większych gospodarstwach lub zrzeszonych w specjalne grupy producenckie, które gwarantują systematyczna dostawę dużych ilości produktów, spełniających te wysokie wymagania.
