W ostatnich latach borówka staje się coraz bardziej popularnym owocem na rynku. To sprawia, że mimo rosnącej z roku na rok produkcji zapotrzebowanie na te owoce wciąż jest wysokie. Śmiało można powiedzieć, że borówki to owoce globalne – uprawiane w różnych krajach i na różnych kontynentach, mogą być oferowane przez cały rok, a możliwości transportu sprawiają, że można je dostarczyć w każdy zakątek naszego globu. Świadomość zmian jakim podlega borówkowy rynek na pewno pomoże w planowaniu produkcji na naszym krajowym rynku.
Rosnąca produkcja borówki
Z danych International Blueberry Organization (IBO) wynika, że produkcja borówki na całym świecie ciągle rośnie. Na przestrzeni ostatnich 20 lat powierzchnia uprawy borówki na świecie wzrosła z 25 tys. ha w 1995 roku do blisko 140 tys. ha w 2016 roku, podczas gdy produkcja owoców zwiększyła się przeszło 20-krotnie osiągając w 2016 roku poziom 655 tys. ton. Co ciekawe – ten trend wzrostowy ciągle się utrzymuje, ale związany jest z pojawieniem się nowych regionów z uprawą borówki. Choć prym wiodą tu nieustannie Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, to w przeciągu ostatnich kilku lat produkcja borówki mocno rozwinęła się w Ameryce Południowej (Chile, Argentyna, Peru). Widać też gwałtowny wzrost produkcji w ostatnich latach w Hiszpanii i Maroku, oraz w Azji, gdzie oczywiście liderem pozostają Chiny. Gdy spojrzymy na nasz kontynent europejski to tutaj pozycję lidera zajmuje Hiszpania z produkcją owoców na poziomie 30 tys. ton tuż za nią znajduje się Polska, gdzie produkcja owoców w 2016 roku została oszacowana na 16 tys. ton. Tym samym Polska zajmuje 7 pozycję w światowym rankingu największych producentów borówki.
Zmiany w produkcji i podaży
O ile do niedawna hiszpańska produkcja borówek nie zagrażała naszej rodzimej, tak sytuacja ta zaczyna się nieznacznie zmieniać. W produkcję borówki włączają się nowe regiony Hiszpanii, a to sprawia, że i podaż owoców może być rozciągnięta w czasie. Po za tym uprawiane tam odmiany południowe zapewniają wysokiej jakości owoce, dużo lepsze niż odmian borówki wysokiej typu północnego. W samej tylko prowincji Huelva do niedawna znanej z produkcji truskawek powstało dużo nowych nasadzeń borówki (łączna powierzchnia w tym regionie szacowana jest na około 2500 ha) a produkcja z roku na rok rośnie o 20-30%. Choć podaż hiszpańskiej borówki przypada na okres od marca do końca maja-początku czerwca, to jednak może być znacznie dłuższa a tym samym konkurencyjna dla pierwszych borówek z Polski. Także inne regiony jak np. Peru, czy Argentyna mogą okazać się konkurencyjne dla polskich borówek. Dotyczyć to będzie okresu września i października, gdzie już w sezonie 2017 na europejski rynek trafiały pierwsze borówki z tych krajów, konkurując z owocami z Polski. Może stanowić to spore zagrożenie dla polskich borówek oferowanych we wrześniu i październiku, i wpływać na niższe ceny płacone za owoce w tym okresie. Konkurencyjne dla polskiej produkcji może stanowić rosnąca produkcja borówki na Ukrainie a także w krajach południowej Europy jak Rumunia, Bułgaria czy Chorwacja.
Wyzwania dla polskich producentów
Podczas gdy także w Polsce przybywa nasadzeń borówki i rośnie potencjał produkcyjny, to ciągle pojawiają się trudności produkcyjne. Widać to było szczególnie w ostatnim sezonie 2017 kiedy to częste opady deszczu utrudniały prowadzenie zbiorów i miały wpływa na gorszą jakość owoców. To miało przełożenie na trudności ze sprzedażą, gdyż nie zebrane na czas owoce nie miały już wartości eksportowej. Wyzwaniem na najbliższe lata będzie zapewnienie wysokiej jakości owoców, którą to jakość można będzie oferować przez cały okres zbiorów.
Taką możliwość mogą zapewnić osłony w postaci tuneli czy daszków, które dają możliwość terminowych zbiorów owoców niezależnie od warunków pogodowych. Kolejnym wyzwaniem jest należyta ochrona roślin, zapewaniająca nie tylko wysokiej jakości owoce bez objawów chorobowych czy pozostałości po żerowaniu szkodników, ale też niezawierające nadmiernych ilości pozostałości po środkach ochrony. Czynnik ten mocno brany jest pod uwagę zwłaszcza przy eksporcie owoców, dlatego programy ochrony powinny być tak układane by zapewnić nie tylko ładne i zdrowe owoce, ale tez bezpieczne dla konsumentów.
Każdy sezon przynosi nowe wyzwania produkcyjne związane czy to z nietypowym przebiegiem pogody i anomaliami w tym zakresie, rozwojem roślin czy też organizacją zbiorów. Trzeba umieć je pokonywać, i tak prowadzić plantacje by mimo pojawiających się trudności, uzyskać dorodne owoce i optymalne plony. Pomóc w tym może dostęp do wiedzy, a tę można będzie pozyskać uczestnicząc w już VI Międzynarodowej Konferencji Borówkowej (szczegóły konferencjaborowkowa.pl/). Odbywać się ona będzie ona 1 i 2 marca 2018 roku w Ożarowie Mazowieckim, w Hotelu Mazurkas. Swoją wiedzą z zakresu uprawy borówki podzielą się najlepsi ekspercie, poruszane będą tematy stricte produkcyjne, ale również związane ze zmianami w borówkowym biznesie na światowym rynku. Wszystko po to by uprawiać borówki lepiej i opłacalniej. Także po to, by polscy producenci nie pozostali w tyle, byli przygotowania na wyzwania, umieli im sprostać by w końcowym efekcie móc oferować odbiorcom znakomitej jakości owoce.
