W niedzielę 10 września 2017 roku w gospodarstwie dr Pawła Krawca w Karczmiskach odbyło się zakończenie sezonu szkoleniowego dla producentów malin. Głównym tematem spotkania był zbiór kombajnowy malin. Ten punkt spotkania organizowała firma WEREMCZUK FMR produkująca maszyny dla sadownictwa i warzywnictwa. Ponadto w spotkaniu wzięły udział Agrimpex Sp. z o.o. oraz Grupa Producentów Fruvitaland.
Agrotechniczne rekomendacje
Pokazowy zbiór malin kombajnem NATALIA-V przeprowadzono został na polowej plantacji maliny odmiany 'Polana’. Na początku spotkania dr Paweł Krawiec podkreślił, iż wspomniana odmiana nie jest idealna do zbioru mechanicznego. Jednocześnie warunki pogodowe panujące w tym sezonie nie sprzyjają zbiorom owoców malin, jak również kondycji roślin. Wiosenne przymrozki znacząco zniszczyły wyrastające z karp korzeniowych młode pędy. W związku tym najlepszym rozwiązaniem na odbudowę części wegetatywnej malin było ich skoszenie i okrycie rzędów białą agrowłókniną. Zabieg ten przyczynił się do wybicia nowych, nieuszkodzonych pędów. Wiosenne przymrozki, a także skoszenie roślin opóźniły jednak zbiory owoców o około 10-14 dni. W związku z tym tegoroczna pełnia owocowania malin przypadła na wrzesień i splotła się z bardzo deszczową pogodą, sprzyjającą intensywnemu rozwojowi chorób grzybowych. Dr Paweł Krawiec wspomniał również o prowadzonym w jego gospodarstwie zbiorze malin kombajnem półrzędowym. Odbywa się on pod koniec zbiorów malin i obejmuje zazwyczaj 2 ostatnie zbiory. Jest to więc znacznie późniejszy termin niż zorganizowany pokaz zbioru kombajnem NATALIA-V. Maliny zebrane kombajnem połówkowym trafiają na rynek przemysłowy.
Kombajn do zbioru malin
Budowę i zasadę pracy kombajnu NATALIA-V omówili Józef Weremczuk i Joanna Skorzyńska z firmy WEREMCZUK FMR. NATALIA-V jest kombajnem całorzędowym dedykowanym do zbioru malin owocujących na pędach jednorocznych i prowadzonych bez rusztowania. Zbiór malin odbywa się na zasadzie otrząsania, więc bardzo ważne jest dobre odchodzenie owocu od dna kwiatowego. Po najechaniu na rząd kombajn rozdziela go rozdzielaczem na pół. Następnie pędy malin wprowadzane są w delikatne drgania przez zespół dwóch otrząsaczy ustawionych pod kątem, tworzącym literę V. Otrząśnięte owoce trafiają na transportery, a potem do zespołu oczyszczającego je z drobnych zanieczyszczeń. Następnie maliny mogą zostać przebrane na transporterach segregujących, obsługiwanym po każdej stronie maszyny przez jedną lub dwie osoby w zależności od potrzeb. W przedniej części kombajnu znajdują się aktywne podbieraki, których celem jest podnoszenie pędów pochylonych nad ziemią pod ciężarem owoców. Maszyna posiada również funkcję automatycznego nakierowywania w rzędzie, która ułatwia prowadzenie i ustawienie kombajnu podczas jazdy.
Warunki pracy na plantacji i zbiór mechaniczny
Zbiór malin odbywał się na rzędzie prowadzonym na podwyższonym zagonie, którego szerokość wynosiła około 80 cm. Pędy malin miały wysokość 140-160 cm. Tydzień poprzedzający pokaz pracy kombajnu był bardzo deszczowy, co uniemożliwiło ręczny zbiór owoców przez kilka dni. Zadecydowało to o zróżnicowanym stopniu dojrzałości malin oraz zróżnicowanym odchodzeniu od dna kwiatowego. Zbiór malin składał się z dwóch etapów. Po pokonaniu pierwszego odcinka rzędu plantatorzy mogli dokonać wstępnej oceny pracy kombajnu, biorąc pod uwagę jakość owoców znajdujących się w skrzynkach. Oceniali także obecność zanieczyszczeń oraz wygląd krzewów po przejeździe kombajnu oraz straty spowodowane niezebranymi i opadłymi na ziemie owocami.
Drugi etap zbioru polegał na dokonaniu korekty ustawień maszyny. Celem tego było pokazanie możliwości kombajnu i skutków zmiany tych parametrów. Plantatorzy mogli zaobserwować wpływ jakichkolwiek zmian parametrów otrząsacza, prędkości pracy taśm lub zmiany prędkości jazdy i obrotów w ciągniku nie tylko na ostateczny efekt zbioru, ale także na komfort pracy osób, które obsługiwały taśmy segregujące.
Na spotkanie przybyli zarówno polscy producenci malin, jak i producenci z Ukrainy, a także osoby z firm zajmujących się skupem i przetwórstwem owoców tego gatunku. Uzyskana jakość owoców w czasie zbioru zależała od ustawień kombajnu. Owoce ‘Polany’ ze zbioru mechanicznego mogą być przeznaczone głównie do produkcji koncentratu lub niskiej jakości maliny chłodzonej w postaci „pulpy”. Przy dokładnym sortowaniu i uzyskaniu surowca bez zanieczyszczeń oraz zielonych owoców oraz przy szybkim dostarczeniu do przetwórni, można byłoby pokusić się przeznaczenie ich do produkcji malin mrożonych w postaci grysu.
Podsumowanie
Obecnie w branży ogrodniczej, zarówno w Polsce, jak i w całej Europie notowany jest znaczny spadek liczby pracowników sezonowych. Tendencja ta niepokoi szczególnie producentów owoców jagodowych, którzy już w tym roku doświadczyli mniejszej liczby zbieraczy na swoich plantacjach. Problem ten będzie z roku na rok narastał, dlatego nieunikniony może okazać się zbiór owoców za pomocą kombajnów i dostosowanie do tej technologii plantacji malin.
Agnieszka Filipek, Horti Team
