Pod koniec minionego roku, w dniu 16 grudnia, Unia Europejska ostatecznie przyjęła zasady Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014-2020.
Nowa reforma przewiduje przede wszystkim uzależnienie 30% dopłat bezpośrednich od spełniania przez rolników wymogów ekologicznych, przy czym ten „ekologiczny przepis” wejdzie w życie dopiero w 2015 roku, a rok 2014 będzie okresem przejściowym, w którym nie będą jeszcze obowiązywać nowe wymogi ekologiczne i wsparcie dla rolnictwa będzie udzielane na dotychczas obowiązujących zasadach. Ekologiczne warunki w dopłatach rolnych to jeden z najważniejszych elementów reformy WPR, z którego wynika, iż rolnicy nie otrzymają 30% bezpośrednich dopłat, jeśli nie będą „dywersyfikowali” upraw. W praktyce oznacza to, że jeśli będą chcieli otrzymywać „pełne” dopłaty, to będą musieli utrzymywać pastwiska, wygospodarowywać obszary proekologiczne lub stosować inne „równoważne” środki ochrony przyrody. Jednak w przypadku Polski niezwykle istotne jest to, że z tych wymogów będzie wyłączone ponad 80% gospodarstw, ponieważ są małe i ta proekologiczna reforma ich nie dotyczy.
Budżet na lata 2014-2020 będzie większy dla polskiego rolnictwa, przetwórstwa, obszarów wiejskich niż w okresie 2007-2013 i to mimo tego, że ogólnie unijny budżet na Wspólną Politykę Rolną będzie mniejszy o około 11%.
Inną ważną zmianą jest wykluczenie z otrzymywania dopłat rolnych m.in. lotnisk i terenów sportowych, mimo, że mogą być one użytkowane rolniczo. Ponadto szersze niż dotychczas i obowiązkowe we wszystkich krajach wspólnoty będzie wspieranie młodych rolników, czyli tych, którzy nie osiągnęli jeszcze 40 roku życia. W ramach dopłat bezpośrednich mają oni otrzymywać przez 5 lat o 25% więcej niż pozostali. Na ten cel kraje UE będą przeznaczać 2% puli dopłat. W Polsce jest około 100 tysięcy młodych rolników i stanowią oni grupę ok. 7% wszystkich otrzymujących dopłaty.
Przyjęte teraz przez ministrów rolnictwa zasady WPR są zgodne z uzgodnieniami z lutego minionego roku, kiedy to uzgodniono stopniowe wyrównywanie dopłat we wszystkich państwach, w których dopłaty bezpośrednie do hektara są niższe od 90% średniej unijnej (m.in. Polska). Różnica pomiędzy wysokością tych dopłat a wysokością 90% średniej unijnej ma być zmniejszona o jedną trzecią stopniowo w latach 2015-2020. Co ważne, wszędzie dopłaty nie mogą być mniejsze niż 196 euro na hektar, przy czym ten wskaźnik ma być osiągnięty do 2020 roku. Wyrównanie dopłat ma być sfinansowane przez te wszystkie państwa członkowskie, w których są one powyżej unijnej średniej.
Ponadto został zatwierdzony postulat Polski, że kraje, które otrzymują dopłaty na poziomie poniżej 90% średniej UE, będą mogły przesuwać na te dopłaty do 25% środków z II filaru WPR, czyli z Programu Rozwój Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. W ramach WPR nasze rolnictwo ma otrzymać przeszło 32 mld euro w ciągu najbliższych siedmiu lat. Większość tych środków trafi do naszych rolników i przedsiębiorców za pośrednictwem ARIMR, która jak do tej pory będzie agencją płatniczą realizującą wypłaty w ramach WPR. Dodatkowo rozwój obszarów wiejskich w naszym kraju będzie wsparty z funduszy spójności – kwotą w wysokości około 5,2 mld euro, którą prawdopodobnie rozdzielą urzędy marszałkowskie.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie: ARIMR
