Skierniewickie spotkanie zorganizowane przez tamtejszy Instytut Ogrodnictwa 25 listopada w pewnej części poświęcone było także zagadnieniom zmian klimatycznych, które zachodzą w Polsce. Wydaje się, że te dość dynamiczne przemiany powinny także mieć swe odzwierciedlenie w modyfikacjach nawożenia gleb, czy też szerzej – troski o ich kondycję i przydatność do wykorzystania w produkcji ogrodnicze. Z pomocą mogą przyjść niewidzialni gołym okiem sprzymierzeńcy – mikroorganizmy.
Jak zatroszczyć się o glebę?
Dr Anna Lisek informowała zebranych o zmianach klimatycznych i konsekwencjach jakie one powinny mieć w układaniu strategii nawożenia, czy ogólnie mówiąc – troski o glebę. We wstępie dokonała podziału typów nawozów, które są powszechnie stosowane w gospodarstwach. Nawozy organiczne wyprodukowane są z substancji organicznych lub mieszanin takich substancji. Nawozy mineralne pozyskuje się z kopalin, zaś nawozy naturalne składniki pochodzenia zwierzęcego czy naturalnego pochodzenia kopaliny. Działają one powoli, gdyż pierwiastki które zawierają mogą być dostępne dla roślin dopiero po ich mineralizacji. Pewnym problemem jest podnosząca się temperatura w Polsce. W skali ostatnich 25 lat średnia temperatura wzrosła o 0,9°C. Zmienił się rozkład opadów atmosferycznych. Jest ich mniej w okresach zapotrzebowania na wodę przez rośliny, choć sumarycznie ilość opadów nie zmieniła się dyrastycznie. Dla niektórych gatunków niedobór wodny wynosi miesięcznie 130-180 mm. Nawożenie ze względu na niedostatki wilgoci nie zawsze daje więc spodziewane rezultaty. Jednym ze sposobów na ograniczenie skutków suszy jest stosowanie nawozów stymulujących rozwój systemów korzeniowych. Dzięki temu rośliny stają się mniej podatne na stresy wodne powstałe w skutek okresów braku opadów. Mikroorganizmy do doświadczeń pod kątem uzupełniania nawożenia pozyskiwane są z różnych stanowisk – tak glebowych jak i części roślin. Dzięki technikom molekularnym możliwa jest identyfikacja potencjalnie pożytecznych organizmów, charakterystyka ich cech, selekcja poszczególnych mikroorganizmów, a nawet szczepów. Ocenić można także przeżywalność tychże organizmów w nawozach i glebie po ich aplikacji. Zasadnicze trzy grupy mikroorganizmów, które są w nurcie zainteresowań, to bakterie, grzyby strzępkowe i arbuskularne grzyby mikoryzowe.
Selekcja i identyfikacja biochemiczna pożytecznych mikroorganizmów stymulujących wzrost i plonowanie roślin o działaniu ochronnym
We wstępie swego wystąpienia Paweł Trzciński z IO w Skierniewicach poinformował o innych jeszcze celach aplikacji preparatów mikrobiologicznych niż te wymienione przez dr A. Lisek. Produkty takie pozwalają zachować bioróżnorodność środowiska oraz zmniejszają jego zanieczyszczenie. Z punktu widzenia plantatora bardzo ważne czynniki to zwiększenie plonowania i jakości plonu a także możliwość ograniczenia stosowania niektórych innych, bardziej tradycyjnych rozwiązań w ochronie czy nawożeniu uprawianych roślin, a więc aspekty ekonomiczne. Skuteczność stosowania mikroorganizmów jest jednak uzależniona od stanu środowiska. Wpływ mogą mieć tu czynniki biotyczne (np. gatunek roślin, konkurencja ze strony innych mikroorganizmów) i abiotyczne (np. temperatura, wilgotność, kwasowość gleby). Prelegent poinformował, że na etapie selekcji mikroorganizmów trzeba przede wszystkim zadać sobie pytanie jakich cech od nich oczekujemy. Różnią się one też mechanizmami działania.
Wpływ bionawożenia na występowanie arbuskularnych grzybów mikoryzowych w korzeniach roślin ogrodniczych
Edyta Derkowska z IO w Skierniewicach szczególną uwagę zalecała zwrócić na grzyby mikoryzowe. Efekt mikoryzy jest korzystny dla roślin z kilku względów. Wśród najważniejszych korzyści, których odniesienia może spodziewać się plantator aplikując produkty zawierające grzyby mikoryzowe jest szybszy i bardziej wyrównany wzrost roślin, obniżenie ich wymagań pokarmowych, zmniejszenie stresu podczas przesadzania sadzonek, stabilizacja podłoża, agregacja gleby i poprawa jej żyzności, zdrowszy, gęstszy system korzeniowy zdolny do lepszego zaopatrzenia rośliny w wodę i składniki pokarmowe, odporność na niektóre patogeny glebowe i choroby, zwiększona odporność na suszę a także stres solny.
