Objawy tej choroby wyglądają w przybliżeniu intrygująco. W sezonie 2025 obserwuje się wyjątkowo wczesne i intensywne występowanie rdzy maliny, wywoływanej przez grzyba Phragmidium rubi–ideai. Warunki pogodowe – zmienne temperatury i podwyższona wilgotność powietrza – sprzyjają szybkiemu jej rozwojowi. Brak szybkiej reakcji może skutkować znacznym spadkiem plonowania oraz pogorszeniem kondycji roślin. Jak rozpoznać rdzę maliny i skutecznie ją zwalczać?
Objawy rdzy maliny – jak je rozpoznać?
Pierwsze objawy rdzy pojawiają się już w połowie maja. Na górnej stronie liści można zaobserwować pomarańczowe skupienia – tzw. ecja, wypełnione zarodnikami wiosennymi (ecjosporami). Z czasem choroba postępuje, a od lipca na spodzie liści tworzą się pomarańczowordzawe skupienia urediniów – zarodników letnich. W sierpniu i wrześniu pojawiają się czarne skupienia (tella) – teliospory, które umożliwiają przetrwanie grzyba w glebie do następnego sezonu.
W przypadku silnego porażenia objawy mogą wystąpić także na działkach kielicha, kwiatostanach, a nawet owocach. Wtedy owoce tracą wartość handlową. Na pędach obserwuje się głębokie, spękane nekrozy, prowadzące do ich wyłamywania i zasychania.
Rozwój choroby – kiedy rdza maliny jest najgroźniejsza?
Rozwojowi grzyba sprzyja temperatura w zakresie 18–21°C oraz utrzymująca się wilgotność. W takich warunkach patogen bardzo szybko się rozprzestrzenia. Cykl rozwojowy choroby trwa od wiosny do jesieni, a w formie teliospor patogen zimuje, by w kolejnym sezonie znów infekować rośliny. Brak skutecznej ochrony powoduje przedwczesne opadanie liści, osłabienie krzewów i ich gorsze przezimowanie, co bezpośrednio wpływa na niższe plony.
Zwalczanie rdzy maliny – środki chemiczne i biologiczne
Skuteczne zwalczanie rdzy maliny opiera się na szybkiej reakcji – zabiegi należy rozpocząć natychmiast po zauważeniu pierwszych objawów. Spośród zarejestrowanych fungicydów szczególnie polecane są:
- Zato 50 WG lub Flint 50 WG – dawka 0,2 kg/ha; zaleca się dwa zabiegi co 14 dni.
- Luna Experience 400 SC (fluopyram + tebukonazol) – 0,6 l/ha, 21 dni karencji.
- Luna Sensation 500 SC lub Largus Extra 500 SC (fluopyram + trifloksystrobina) – 0,6–0,8 l/ha, 7 dni karencji.
- Scorpion 325 SC/Ortiva Top 325 SC/Tarantula 325 SC (azoksystrobina +difenkonazol)– 1 l/ha
- Serenade ASO – biologiczny preparat na bazie Bacillus subtilis QST 713; wspomaga ochronę chemiczną.
Dobrą praktyką jest rotacja preparatów z różnych grup chemicznych, aby ograniczyć ryzyko uodpornienia się patogenu.
Wybór odmian odpornych – profilaktyka kluczem do sukcesu
Jak informuje dr Paweł Krawiec w ramach projektu „Malinowe Factory 2” oceniono wrażliwość 13 odmian malin jesiennych. Najbardziej podatne na rdzę były: Polka, Polonez, Versailles i Erica. Odmiany średnio podatne to m.in. Kweli, Imara, Sugana i Enrosadira. Największą odpornością wykazały się: Kwanza, Deauville, Paris, Castion i polska odmiana Poemat.
W rejonach, gdzie rdza występuje corocznie, warto rozważyć uprawę bardziej odpornych odmian, co może znacząco ograniczyć konieczność interwencji chemicznej.
Trzeba chronić maliny przed rdzą
Rdza maliny to coraz większe zagrożenie dla polskich plantacji. Wczesne wystąpienie objawów w 2025 roku wymusza natychmiastowe działania ochronne. Jeśli na roślinach zostały już zauważone opisane wcześniej objawy chorobowe konieczne jest wykonanie zabiegów środkami o działaniu interwencyjnym. Będą to: Scorpion, Luna Experience lub Zato. W dłuższej perspektywie warto stawiać na odmiany odporne lub uprawę pod osłonami, gdzie zagrożenie ta chorobą jest dużo mniejsze.
