Mamy już za sobą odbywającą się w ubiegłym tygodniu (2-6 czerwca) w Białowieży IV Międzynarodową Konferencję Porzeczkową IBA. Jej gospodarze – Krajowe Stowarzyszenie Plantatorów Czarnych Porzeczek (KSPCP) – dobrze wywiązali się z postawionego im zadania. Przybyli na konferencję goście byli zaskoczeni i zachwyceni zarówno wysokim merytorycznym poziomem konferencji, miejscem gdzie się ona odbywała i poziomem plantacji jaki mogli zobaczyć.
Organizatorami tegorocznej już 4 konferencji porzeczkowej były organizacje: Międzynarodowe Stowarzyszenie Porzeczki Czarnej, ang. Internatinal Blackcurrant Association, Krajowe Stowarzyszenie Plantatorów Czarnych Porzeczek (KSPCP) oraz Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Patronat honorowy nad tym spotkaniem objął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Związek Sadowników RP. Do wysokiego poziomu konferencji przyczynili się również główni sponsorzy czyli firmy Bayer CropScience, New Holland Agriculture i Weremczuk oraz pozostali sponsorzy i wystawcy.
Głównym miejscem spotkania był hotel Żubrówka w Białowieży, gdzie odbywała się część konferencyjna. W ciągu 3 dni wygłoszone zostały 24 prelekcje związane z aspektami ekonomicznymi i agrotechnicznymi dotyczącymi czarnych porzeczek. Doniesienia ekonomistów zwłaszcza z Polski wskazują na to, że produkcja czarnych porzeczek jest w ostatnich latach nieopłacalna. Z kalkulacji przedstawionej przez dr Dariusza Paszko z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie wynika, że o opłacalności produkcji czarnych porzeczek decyduje zarówno uzyskiwany plon owoców jak też ceny zbytu. Wielu producentów nie zdaje sobie nawet sprawy, że produkcja w ich gospodarstwach jest nie opłacalna, bo nie liczy kosztów produkcji – podkreślał prelegent. Analiza przeprowadza na przykładzie kilku gospodarstw z regionu Lubelszczyzny wskazuje, że koszty ekonomiczne uzależnione są w dużej mierze od wielkości zbieranych plonów. Przy zbiorach na poziomie 4 t/ha koszty produkcji kształtują się na poziomie 2,71 zł/kg podczas gdy przy plonie 8 t/ha koszt produkcji 1 kg obniża się do 1,68 zł. Jednak uzyskiwanie tak wysokich plonów nie zawsze jest możliwe, ale już plon na poziomie 6 t/ha przy kosztach produkcji wynoszących około 2 zł/kg może zapewnić opłacalność produkcji czarnych porzeczek.
Również z informacji przedstawionych przez Roberta Błockiego, wynika że w ostatnich 11 latach produkcja porzeczek w ich rodzinnym gospodarstwie była nieopłacalna. Średni poziom cen skupu owoców w analizowanym okresie wyniósł 2,33 zł/kg, podczas gdy średni koszt produkcji 1 kg owoców – 2,44 zł/kg. R. Błocki podkreślał, że przy takich wyliczeniach trzeba uwzględniać nie tylko te plantacje, które już owocują ale również te nieowocujące, które wymagają utrzymania w okresie gdy są jeszcze nieproduktywne.
W opinii Prof. Eberharda Makosza z TRSK, szansą na ustabilizowanie produkcji czarnych porzeczek mogłaby być lepsza współpraca producentów z przetwórcami oparta na długoletnich umowach kontraktacyjnych. Przetwórcy powinni również wspomagać producentów fachowym doradztwem uprawowym, czy też przy zakupie zdrowego materiału nasadzeniowego. Potrzebna jest strategia rozwoju produkcji czarnej w Polsce, w jakim kierunku ma być realizowana, kto ma przy tym pomóc, i jaki powinien być w tym udział jednostek rządowych – podkreślał prof. E. Makosz – Szansą na opłacalną produkcję będą mieli jedynie Ci producenci, którzy są w stanie osiągać plony powyżej 7-8 t/ha i takie gospodarstwa będą miały rację bytu.
Przyczyną niskich cen skupu owoców czarnych porzeczek jest rosnąca produkcja tych owoców w kraju i na świecie. W Polsce w ostatnich latach wyprodukowano rekordową ilość zarówno koncentratu (16 tys. ton w ostatnim sezonie) oraz owoców mrożonych (30 tys. ton) informowała dr Bożena Nosecka z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Taki wzrost produkcji nie jest jednak związany ze wzrostem popytu na przetwory z czarnych porzeczek. Widoczne jest nawet zmniejszanie się spożycia soków i nektarów z czarnych porzeczek. Dlatego tak ważne staje się w ostatnim czasie poszukiwanie alternatywnych metod zagospodarowania owoców i wdrażanie na rynek nowych produktów.
Jarosław Dybus z firmy Austria Juice przypomniał, że to poziom zbiorów czarnych porzeczek w Polsce, ma największy wpływ na sytuację rynkową w całej Europie. To właśnie z Polski pochodzi 70-75% czarnych porzeczek jakie trafiają na europejski rynek. Na globalnym rynku obserwowana jest spadkowa pozycja jeśli chodzi o spożycie soków i nektarów, w tym tych z czarnych porzeczek. To wszystko stawia przed całą branżą związaną z czarną porzeczką wiele wyzwań, zarówno związanych z produkcją i bezpieczeństwem produkcji, ale również w zakresie organizacji rynku, lepszej współpracy producentów z przetwórcami, poszukiwania nowych możliwości zagospodarowania produktów i dotarcia z nimi do klientów – mówił Jarosław Dybus.
Przedostatni dzień Konferencji Porzeczkowej (5.06) odbywał się plenerze i dzięki firmie Bayer CropScience mogli wziaść w nim udział wszyscy zainteresowani. Była to okazja do odwiedzenia gospodarstw Barbary i Wiesława Błockich w Wólce Pietkowskiej i Stanisława Trzonkowskiego w Ostrowie Północnym. Można było wówczas poznać oba gospodartwa, jak również zobaczyć jak pracuje wiele maszyn niezbędnych przy prowadzeniu porzeczkowych plantacji. Więcej informacji na ten temat w czasopiśmie „Jagodnik” oraz wkrótce na portalu jagodnik.pl
