Haskap wciąż wzbudza zainteresowanie plantatorów na całym świecie. W zeszłym roku, a częściowo i w tym sezonie w Polsce wystąpiły problemy ze sprzedażą owoców. Ich właściwości prozdrowotne oraz przydatność do przetwarzania sprawiają jednak, że ten kierunek produkcji wciąż potencjalnie ma przyszłość. Gdzie można uprawiać jagodę kamczacką? Jak daleko na południe może ona rosnąć i plonować? Przyjrzyjmy się klimatycznym i geograficznym ograniczeniom produkcji jagody kamczackiej.
Okresy ciepła i nawroty mrozu
Tradycyjnymi obszarami występowania i uprawy jagody kamczackiej na świecie była Kanada, Rosja oraz chłodniejsze rejony Japonii. Możliwość produkcji owoców haskapu obecnie rozważają jednak także plantatorzy w południowych częściach Kanady, w USA i wielu krajach europejskich. Dr Bob Bors z University of Saskatchewan, który odwiedził Polskę przy okazji Konferencji Kamczackiej, zwraca uwagę na kilka problemów. Po pierwsze chodzi o przejście zimy w wiosnę. W wielu nowych dla haskapu regionach w okresie zimy czy wczesnej wiosny występują przejściowe ocieplenia. To sprawia, że krzewy zakwitają zbyt wcześnie. Kwiaty takie nie są zapylane przez owady. To znacznie niweluje plonowanie plantacji. Jeszcze gorsza sytuacja jest wówczas, gdy krzewy wykształcą liście, a potem nastąpi powrót mrozu. O ile kwiatostany wykazują pewną odporność na mróz, o tyle krzew okryty liśćmi może ulec znacznym uszkodzeniom mrozowym.
Szybsze wchodzenie w okres spoczynku zimowego
Jagoda kamczacka wywodzi się z miejsc, gdzie sezon wegetacyjny trwa relatywnie krótko. Rozciągnięcie jej uprawy daleko na południe, gdzie wegetacja rozpoczyna się znacznie wcześniej a okres chłodu później sprawi, że krzewy haskapu mogą zrzucać liście już w sierpniu. W Saskatchewan, gdzie testuje się wiele odmian z całego świata niektóre rosyjskie odmiany właśnie w tym miesiącu wchodzą w okres spoczynku. Warto nadmienić, że w tej części Kanady jest średnio zaledwie 100 dni bez spadków temperatur poniżej 0°C w trakcie doby. Wydaje się więc, że próby uprawy haskapu w cieplejszych krajach można podejmować wyłącznie w oparciu o odmiany o najdłuższych okresach wegetacji.
Wyższa podatność na choroby grzybowe
Jagoda kamczacka uprawiana w znacznie cieplejszych warunkach klimatycznych niż te z których wywodzi się może wykazywać wyższą podatność na niektóre choroby grzybowe. Problemem może być zwłaszcza mączniak prawdziwy. Jak informuje dr Bob Bors, niektóre odmiany wykazują jednak tolerancję na tę chorobę. Trosk przysparzać może także szara pleśń. Atakuje ona liście i pędy. Nie stanowi zazwyczaj problemu dla owoców dopóki pozostają na krzewach. Atakuje je jednak już po zbiorze. Presja chorób grzybowych może być wysoka zwłaszcza w warunkach utrzymującej się wysokiej wilgotności powietrza.
Inne zagrożenia
Naukowiec z Kanady wymienia jeszcze kilka innych zagrożeń. Uprawa jagody kamczackiej w warunkach dużego nasłonecznienia jest ryzykowna ze względu na możliwość wystąpienia oparzeń na liściach. To może znacząco ograniczać produktywność plantacji. Odmiany o genetyce północnej mogą też odznaczać się powolnym wzrostem w ciepłym klimacie. To ogranicza ich zdolność do konkurowania z gatunkami lepiej przystosowanymi do lokalnych warunków.
Naturalne warunki klimatyczne dla haskapu
Dr Bob Bors spędził wiele czasu podróżując po Kanadzie w poszukiwaniu naturalnych siedlisk wiciokrzewu sinego. Z jego obserwacji wynika, że dość powszechnie gatunek ten występuje w 1 i 2 strefie klimatycznej. Krzewy rosły także w strefach 3 i 4, choć nie aż tak często, zaś w 5 i 6 były dość rzadkie. Na świecie jednym z najcieplejszych miejsc, gdzie wiciokrzew siny występuje naturalnie jest japońska wyspa Hokkaido. Leży ona w strefie klimatycznej 5b. Zdaniem dr B. Borsa być może właśnie odmiany o japońskiej genetyce są najbardziej przydatne do rozpowszechniania w cieplejszych miejscach globu.
Źródło: University of Saskatchewan
