Działania na rzecz wyższych cen owoców aronii

W dniu 17 listopada 2016 roku w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyła się  konferencja, której organizatorem było Krajowe Zrzeszenie Plantatorów Aronii Aronia Polska. W konferencji uczestniczyli producenci owoców jagodowych, naukowcy i dziennikarze. Obecni byli także członkowie zarządu Krajowego Stowarzyszenia Plantatorów Czarnych Porzeczek, a więc repetenci plantatorów gatunku, którego owoce już od wielu lat skupowane są po niskich cenach.

Konstruktywnie, choć chwilami nerwowo

Na spotkanie w siedzibie ministerstwa przybyło ok. 60 uczestników. Spotkał się z nimi Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztof Jurgiel, który zaoferował współpracę w celu poprawy trudnej sytuacji plantatorów aronii w Polsce. Na jego ręce złożono listę postulatów, których spełnienie zdaniem władz Aronii Polskiej pomoże uzdrowić sytuację. Jako przedstawiciele zrzeszenia branżowego na ręce ministra złożyliśmy listę postulatów, których wdrożenie w życie polepszyłoby naszą sytuację. Pragnę jednak podkreślić, że ta lista powstała oddolnie. Postulaty na niej zawarte zostały sformułowane przez plantatorów aronii, więc oddają one faktyczne pragnienia producentów owoców aronii – mówi prezes stowarzyszenia Aronia Polska Andrzej Karolak. Dodaje też, że jego zamiarem nie jest doprowadzenie do konfrontacji z zakładami przetwórczymi, ale współpraca z której obie strony będą zadowolone. Najłatwiej jest ogłosić, że będziemy blokowali zakłady przetwórcze, że nie dowieziemy owoców. To jednak nikomu nie przyniesie korzyści. Zależy mi raczej na wypracowaniu dobrych praktyk we wzajemnych kontaktach. Na przykład już na początku grudnia będziemy prowadzili szkolenia z zasad integrowanej produkcji aronii dla naszych członków. Na ich podstawie otrzymają oni certyfikaty jakości IP. Produkując wysokiej klasy surowiec chcielibyśmy jednak otrzymać za niego godziwe wynagrodzenie – dodaje Andrzej Karolak, który twierdzi, że ceny oferowane za owoce aronii w 2016 roku są nie do przyjęcia i jeśli się utrzymają w kolejnym roku, to doprowadzą do zaniedbania części plantacji i likwidacji kolejnych.

W trakcie konferencji głos zabierali też plantatorzy, szeregowi członkowie Aronii Polskiej. Ton tych wypowiedzi zdradzał żal i frustrację. Obecny w Warszawie Arkadiusz Niezgódka, prowadzący kilkudziesięcio hektarową plantację aronii zaprezentował jednak bardziej umiarkowaną ocenę obecnej sytuacji. Osobiście chciałbym redukcji regulacji i barier prawnych. Co roku produkuję kilkaset ton owoców. Jeśli zakłady przetwórcze nie są skłonne zaproponować mi zadowalających stawek, to chciałbym móc legalnie zagospodarować swój surowiec i następnie go sprzedać w formie soków, dżemów lub jeszcze innej. Ale bez drakońskich limitów, czy ponoszenia obciążeń takich jak składki ZUS czy inne jeszcze czyniące taką aktywność nieopłacalną. Po prostu jako rolnik, którym od wielu lat jestem – powiedział plantator z północy Wielkopolski. Postulaty złożone w ministerstwie uważa za dobre propozycje. Jeżeli plantator nie może przeżyć z pracy własnych rąk, to albo musi szukać innego zajęcia, albo wziąć kredyt. W każdym przypadku de facto finansuje działalność firm skupujących owoce. Należy koniecznie nie dopuszczać do takich sytuacji – mówi Andrzej Karolak.

O co postuluje Aronia Polska?

Lista postulatów, które zostały złożone na ręce Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wygląda następująco:

1. Opracowanie (przy współudziale przedstawicieli producentów owoców jagodowych) i wydanie przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozporządzenia w sprawie minimalnego okresu obowiązywania umowy, o której mowa w art. 38q ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2004 r. poz. 386 z późn. zm.), zgodnie z art. 38q ust. 4 ww. ustawy –brak przepisów wykonawczych jest niekorzystny dla właścicieli upraw wieloletnich.
2. Zmiana ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych w zakresie ustawowego umocowania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do określenia w drodze rozporządzenia, terminu zawierania umów, o których mowa w art. 38q ust. 1 przedmiotowej ustawy.
3. Opracowanie (przy współudziale przedstawicieli producentów owoców jagodowych) i wydanie przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozporządzenia w sprawie terminu zawierania umów, o których mowa w art. 38q ust. 1 przedmiotowej ustawy.
4. Wprowadzenie regulacji ustawowych o sposobie ustalania ceny w umowach kontraktacyjnych, z uwzględnieniem kosztów produkcji poszczególnych gatunków na podstawie opracowań Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
5. Stworzenie ogólnopolskiej bazy klauzul abuzywnych (niedozwolonych) stosowanych w umowach kontraktacyjnych.
6. Znaczące zwiększenie sankcji dla podmiotów nieprzestrzegających obowiązujących przepisów, w tym obowiązku zawierania umów kontraktacyjnych –procedowany obecnie projekt ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, przewiduje zbyt niską sankcję (10% wartości nabytych produktów) za nabycie produktów rolnych bez pisemnej umowy bądź na podstawie umowy niespełniającej określonych warunków, co powodować może świadome naruszanie tych przepisów z pobudek ekonomicznych.
7. Wprowadzenie do realizowanych transakcji zakupu produktów rolnych obowiązkowego dołączania/przedstawiania zaświadczenia o wywiązaniu się producenta rolnego z obowiązku rejestracji wynikającego z przepisów ustawy z dnia 25sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2015 r. poz.594 z późn. zm.) oraz usankcjonowanie pierwszeństwa zakupu od producentów posiadających materiał certyfikowany –regulacje te mają pierwszorzędne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia.
8. Publikowanie raportu wykorzystania przez zakłady przetwórcze owoców pochodzących z plantacji certyfikowanych, mające na celu wzmocnienie wagi wykorzystywania owoców najwyższej jakości.
9. Opracowanie i wdrożenie Narodowego Programu Budowy Przetwórstwa Owoców i Warzyw –bardzo ważną kwestią jest odbudowa polskiego przetwórstwa owoców i warzyw opartego na małych rodzinnych zakładach.
10. Opracowanie i wdrożenie Programu Skupu Interwencyjnego Owoców Jagodowych jako niezbędnego narzędzia w przypadku np. klęski urodzaju lub innych czynników mających wpływ na spadek cen skupu poniżej kosztów produkcji.
11. Opracowanie i wdrożenie systemu wycofywania owoców z rynku (na wzór rynku jabłek) i/lub zaniechania zbioru, gwarantującego producentom rekompensaty, a także uwzględniającego zwiększenie limitu pomocy de minimis, będącego uzupełnieniem Programu Skupu Interwencyjnego Owoców Jagodowych.
12. Podjęcie widocznych działań promujących spożycie owoców jagodowych i ich przetworów.

Czy realizacja tych postulatów jest możliwa? Przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi jak i Aronii Polskiej wykazują wolę współpracy. Być może już wkrótce wyda ona pierwsze owoce.