W położonym w Tęgoborzu gospodarstwie prowadzonym przez Stanisława Barana wspólnie z synem Michałem, od 18 lat uprawiana jest borówka wysoka. Specyficzne ukształtowanie terenu jak również panujący tam mikroklimat wymaga też nietypowego podejścia do prowadzenia borówkowych plantacji.
Obecna powierzchnia plantacji wynosi 6 ha, najstarsze nasadzenia mają 18 lat, najmłodsze plantacje posadzono 2 lata temu. Część plantacji położona na dość stromych skłonach, narażonych na erozję, dlatego w specyficzny sposób ściółkuje się tu krzewy. Przede wszystkim plantacje zakładane są na matach szkółkarskich, którymi ściółkuje się rzędy. Dzięki temu nie ma problemów z chwastami w pierwszych latach po posadzeniu. Pomimo tego rozkładana jest jeszcze ściółka organiczna. Początkowo próbowano ściółkować rzędy roślin samymi trocinami, ale okazało się to nieuzasadnione ponieważ większe ulewy powodowały wypłukiwanie trocin z plantacji. Obecnie najlepszym, rozwianiem okazuje się rozkładnie słomy i dopiero obsypywanie jej trocinami. W czasie opadów deszczu trociny wpłukiwane są w słomę, i nie są już wypłukiwane z plantacji.
Na najstarszej części plantacji pomimo znaczącego już wieku krzewów nie widać tego po ich wyglądzie. Jak podkreśla Michał Baran, jest to zasługa systematycznego cięcia krzewów. Co roku tniemy krzewy i co roku je odmładzamy. Wycinamy 2-3 najstarsze pędy, zastępując je młodymi, dzięki temu nie dopuszczamy do starzenia się krzewów – mówi plantator. Widać to dobrze wiosną na plantacji, gdzie pozostawiono praktycznie tylko młode pędy. Choć w 2014 roku plony były wysokie to na większości odmian widać wiosną liczne pąki kwiatowe. Wszystkie pędy po cieciu krzewów są wywożone z plantacji, później się je zrębkuje.
Wśród uprawianych odmian przeważa ‘Blueray’, ‘Patriot’ posadzono trochę odmian ‘Bluecrop’, ‘Darrow’, a najnowsze plantacje zdominował ‘Chandler’ i ‘Blueray’. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że najlepiej plonująca odmianą jest ‘Patriot’. Dość dobrze oceniany jest też ‘Blueray’, odmiana, która jak uważa S. Baran, posiada na owocach słabszy, niż u innych odmian, nalot woskowym. Mimo tego znajduje nabywców. ‘Blueray’ dobrze plonuje, a owoce jego nie przejrzewają i nie mają tendencji do osypywania się. Odmiana ta dobrze się adoptuje do trudnych warunków uprawy –dobrze radzi sobie na stanowiskach gdzie są zwięzłe, ciężkie gleby i zbyt wysoki jak dla borówki odczyn ziemi.
Od kilku już lat prowadzone są w tym gospodarstwie próby wdrożenia do uprawy jagody kamczackiej (suchodrzew siny). Obecnie plantacje tego gatunku zajmują już powierzchnię 1 ha. Na razie szukamy odmian, które najlepiej by się nadawały do uprawy w naszym klimacie. Pod tym względem trzeba dokonać selekcji i wyboru odmian, podobnie jak w przypadku borówki wysokiej – mówi M. Baran. Rośliny sadzi się w podobnej technologii jak borówkę wysoką, rzędy gdzie rosną rośliny wykładając matą szkółkarską. Wśród posadzonych odmian są ‘Wojtek’ i ‘Duet’. Z najstarszych krzewów odmiany Wojtek (4 lata) zbierano już w ubiegłym roku pierwsze owoce i kierowano je na rynek lokalny. Trzeba sporo pracy włożyć w przyzwyczajenie klientów do owoców jagodowy kamczackiej. Tak samo jak było w przypadku borówki wysokiej kilkanaście lat temu. Gdy jeździliśmy z tymi owocami na giełdy klienci myśleli, że to aronia, mało kto znał owoce borówki. Dziś są one rozpoznawalne i poszukiwane, czy tak samo będzie z jagodą kamczacką trudno jest dziś powiedzieć – uważa Pan Michał.
Więcej szczegółowych informacji o tym gospodarstwie będzie można przeczytać w czasopiśmie „Jagodnik” 3/2015
