Maliny i jeżyny mają silne działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwwirusowe. Największe właściwości antyoksydacyjne oraz przeciwwirusowe mają owoce maliny czarnej.
Owoce gatunków z rodzaju Rubus (malina, jeżyna) zawierają liczne substancje o właściwościach prozdrowotnych, z których większość stanowią związki fenolowe. Właściwości zdrowotne mają również liście, młode pędy wierzchołkowe oraz korzenie, które stosowane były w ziołolecznictwie już od starożytności. Spośród polifenoli na szczególną uwagę zasługują elagotaniny i galotaniny, które w przewodzie pokarmowym ulegają hydrolizie do kwasu elagowego. Wśród innych gatunków owoców jagodowych substancje te zawierają w jedynie truskawki.
Biologiczne właściwości kwasu elagowego są przedmiotem intensywnych badań ostatnich lat. Wykazano m.in. jego szerokie działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe.
Owoce maliny są ponadto bogatym źródłem rutyny, kwercetyny, kemferolu i kwasu salicylowego. Część związków fenolowych odznacza się silnym działaniem antybakteryjnym i antywirusowym.
Grypa jest poważnym problemem zdrowotnym na całym świecie ze względu na wysoką śmiertelność, zwłaszcza u osób starszych. W tym sezonie z powodu grypy i jej powikłań zmarły w Polsce 143 osoby – to najwięcej zgonów od 5 lat. Wyższa śmiertelność wynika przede wszystkim z faktu, że za większość przypadków zachorowań odpowiada wirus A/H1N1, który niesie za sobą ryzyko bardzo groźnych powikłań, szczególnie niebezpiecznych dla seniorów. Zdarza się, że w niektórych sezonach epidemicznych, aż 80% wszystkich zgonów stanowią osoby po 60 roku życia. Koronawirus to kolejny przykład wirusa, który stanowi ogromne zagrożenie ze względu na brak szczepionek oraz szybkie tempo infekcji.
Powstanie szczepów wirusowych opornych na leki wymaga nowych podejść do leczenia grypy oraz infekcji dróg oddechowych wywołanych przez koronawirusy. W badaniach prowadzonych przez koreańskich naukowców stwierdzono, że nasiona czarnej maliny (Rubus coreanus) pozostałe po produkcji wina lub soku wykazują działanie przeciwwirusowe przeciwko wirusom grypy typu A i B, w tym KR01, szczepowi pandemicznemu z 2009 roku. Działanie przeciwwirusowe wykazuje jeden z polifenoli, kwas galusowy. U mysz zakażanych wirusem grypy doustne podanie sproszkowanych nasion czarnej maliny znacznie poprawiło wskaźnik przeżycia i zmniejszyło miano wirusa w płucach. Co ważne, bardzo niska dawka (1 mg / kg masy ciała) nie tylko zmniejszyła obecność wirusa w płucach, ale także chroniła myszy przed prowokacją wirusem PR8. Polifenole zidentyfikowane w tym badaniu mogą nie obejmować wszystkich składników występujących w nasionach czarnej maliny, co sugeruje, że inne polifenole (jak na przykład kwas elagowy) mogą być głównym czynnikiem wpływającym na aktywność przeciwwirusową.
Odmiany czarnej maliny różnią się zawartością polifenoli. Program hodowli czarnej maliny w Polsce działa od 2012 r. w Spółce Niwa Hodowla Roślin Jagodowych w Brzeznej na południu Polski. Głównym celem jest uzyskanie odmiany pozbawionej kolców, owocującej na tegorocznych pędach, dedykowanej do przetwarzania i na rynek owoców świeżych. W 2017 r. program został rozszerzony i wspierany ze środków rządowych i unijnych. wprowadzenie do hodowli R. idaeus oraz R. neglectus, przyspieszyło postęp pod względem wielkości owoców w siewkach maliny czarnej (owoce klonu NR1613401 miały 5,5 g). Uzyskano również klony o wyższej zawartości ekstraktu (NR178601 osiągnął 12,1° Brix). Cztery purpurowe klony: NR120801, NR1418501, NR1418502, NR1418802 miały podwyższoną zawartość witaminy C (powyżej 2 mg / 100 g s.m.). Obserwowano również podwyższoną zawartość antocyjanów w przypadku dwóch ciemno purpurowych klonów maliny – NR1422505 i NR159102. Klon maliny purpurowej NR139501, który został zgłoszony do ochrony prawnej w 2019 roku pod nazwą ‘Heban’ charakteryzował się doskonałym smakiem i wysoką zawartością przeciwutleniaczy. Wskaźnik DPPH w przypadku omawianego klonu był wyższy niż w przypadku czarnej maliny ‘Jewel’. Oznacza to, że maliny purpurowe powinny również zostać zaliczone do grupy super owoców.
Dr Agnieszka Orzeł, Niwa Hodowla Roślin Jagodowych w Brzeznej
Nie upierałabym się przy bezkolcowych łodygach. To rozwiązanie dobre tylko do ogrodów działkowych, ogrodzonych. W uprawie polowej takie maliny, czy jeżyny bezkolcowe nie maja szans, bo je zeżrą dziki i jeleniowate. Właśnie zakładam amatorską plantację malin na moim polu. Z wielu roślin, jakie usiłowałam tam wyhodować, tylko maliny (oprócz chwastów) owocowały. Reszta nie miała szans.
Ciekawy komentarz:) Pozdrawiam Agnieszka Orzeł