Jest jednym z najzdrowszych i najwcześniejszych owoców uprawianych w polskich warunkach klimatycznych. Jagoda kamczacka należy do katgorii superfood – superowoców bogatych w składniki szczególnie korzystne dla naszego zdrowia i urody. Jest jeszcze mało znana wśród konsumentów, ale jej walory z roku na rok są coraz bardziej doceniane.
Sezon na jagodę kamczacką rozpoczyna się w czerwcu i trwa do lipca. Pełnia jej owocowania przypada na czerwiec. Z roku na rok popularność jagody kamczackiej rośnie, ale dopiero w grudniu 2018 roku została wpisana na listę tradycyjnej żywności. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283) zezwoliło na legalne wprowadzanie jagody kamczackiej do obrotu na terenie Unii. Przed nami zatem czas pierwszych degustacji.
Jagoda kamczacka jest owocem dobrze znanym w krajach wschodnich, szczególnie w Chinach i Rosji. Naturalnie występuje na Syberii i w północnej Azji. Od wieków używana jest w medycynie ludowej, ze względu na zauważalne efekty prozdrowotne. W Polsce znana może być też pod nazwą wiciokrzew siny, suchodrzew błękitny, suchodrzew jadalny, suchodrzew siny, borówka kamczacka, lonicera. Coraz częściej usłyszeć można sympatyczne określenie „Kamczatka”.
Polscy plantatorzy nadali w ostatnich latach kierunek uprawie towarowej jagody kamczackiej i jako kraj jesteśmy liderem jej produkcji w Unii Europejskiej. Mamy największe nasadzenia odmian, które zmieniły postrzeganie tego owocu nie tylko w Polsce. Jagoda kamczacka jest popularyzowana w ramach projektu „Czas na polskie superowoce!”.
Przed nami historyczny sezon – pierwszy, w którym owoce jagody kamczackiej będą sprzedawane w Unii Europejskiej. Wielu konsumentów po raz pierwszy spróbuje jagody kamczackiej. Podobnie jak w przypadku innych superowoców, często będą jedli owoce polskiej produkcji
– Andrzej Krupiński, Prezes at Stowarzyszenie Plantatorów Jagody Kamczackiej.
Dla zdrowia i dla urody!
Owoce jagody kamczackiej zawierają mnóstwo witamin, minerałów i substancji o działaniu antyutleniającym, takich jak polifenole, flawonoidy oraz witamina C, niezwykle korzystnych dla organizmu człowieka. Daje to wielkie możliwości wykorzystania Kamczatki jako rośliny dietetycznej, profilaktycznej, a nawet leczniczej. Eksperci nazwali jej owoce „jagodami wiecznej młodości”, gdyż odnaleźli w nich związki zapobiegające starzeniu się komórek.
Jagoda kamczacka wykazuje działanie przeciwzapalne na poziomie komórkowym, opóźnia starzenie siatkówki i pomaga leczyć jej choroby, może redukować wielkość tkanki nowotworowej w niektórych postaciach raka, pomaga obniżyć ciśnienie krwi, poprawia funkcjonowanie mózgu. Wykazuje działanie antydiabetyczne, antybakteryjne i antyadhezyjne (uniemożliwiające zakażenie) dziąseł i przewodu pokarmowego.
Regularne spożycie jagody kamczackiej wpływa pozytywnie na profilaktykę zdrowia oraz przeciwdziałanie chorobom cywilizacyjnym. Obecne w owocach liczne antyoksydanty redukują nadmierne powstawanie reaktywnych form tlenu, co jest powiązane z minimalizowaniem oznak starzenia.
Dotychczasowe badania naukowe potwierdziły szeroki zakres właściwości antyoksydacyjnych, ściśle związanych z aktywnością przeciwzapalną, antynowotworową, neuroprotekcyjną oraz kardioprotekcyjną. Ponadto udowodniono działanie antyseptyczne, antywirusowe, przeciwdrobnoustrojowe, a także przeciwcukrzycowe.
Polska szkoła „Kamczatki”
Jagoda kamczacka może być uprawiana komercyjnie (plenność nawet powyżej 5 kg z krzewu) i amatorsko. Cierpi na niewiele chorób i ma niewiele szkodników. Jest rośliną niewymagającą i łatwą w uprawie. Nowe odmiany łączą w sobie najbardziej pożądane cechy – duże, deserowe owoce o słodko-kwaskowym smaku pozbawionym goryczki, odporność na suszę, mróz, długowieczność. Niezwykła zdrowotność uprawianych odmian pozwala na stosowanie ekologicznych metod uprawy.
Polska stała się w ostatnich latach europejskim, a może nawet globalnym liderem w produkcji owoców jagody kamczackiej, znanej na świecie pod nazwą haskap. Wszystko za sprawą nowych odmian oraz dużej wiedzy polskich ogrodników
– Piotr Poseł, gospodarstwo Zdrowe Jagody.
Jagoda kamczacka to roślina długowieczna, na stanowiskach naturalnych żyje nawet 70 lat. Należy do rodziny Caprifoliaceae – Przewiertniowate. Rodzaj Lonicera obejmuje ponad 180 gatunków, wśród nich jest prawie 20 gatunków, podgatunków i odmian o jadalnych owocach. Odegrały one szczególną rolę w programach hodowlanych i selekcji. Odmiany o znaczeniu gospodarczym to efekt wielu krzyżowań.
Aktualnie jagoda kamczacka w Polsce uprawiana jest na kilku tysiącach hektarów. W uprawie mamy zarówno polskie odmiany (np. ‘Wojtek’, ‘Zojka’, ‘Klon 44’), odmiany pochodzące z Rosji (np. ‘Vostorg’, ‘Docz Velikana’, ‘Jugana’) oraz z Kanady (np. ‘Aurora’, ‘Boreal Beast’, ‘Boreal Beauty’, ‘Honeybee’) oraz wiele nowości, które aktualnie znajdują się w ocenie.
Owoce jagody kamczackiej
Owoce jagody kamczackiej są w kształcie okrągłe do owalnych, czasami bardzo wydłużone, mogą osiągnąć masę do 5 g i długość do 5 cm, skórka jest ciemnofioletowa do prawie czarnej, pokryta jasną warstwą wosku. Owoce mają przyjemną jędrność, która pozwala zachować im długo trwałość w obrocie towarowym. Aby w pełni rozkoszować się walorami smakowymi oraz zdrowotnymi owoców jagody kamczackiej należy je zbierać w pełni dojrzałe, wtedy mają smak właściwy dla odmiany. Najlepsze odmiany deserowe mają owoce twarde, duże i smaczne, nadają się do zbioru ręcznego. Owoce kierowane na rynek deserowy, muszą być zbierane ręcznie. Trzeba również widzieć, że zbiór owoców tego gatunku jest bardzo pracochłonny – jedna osoba na godzinę może zerwać od 2 do około 4 kg. Owoce tego gatunku można również zbierać mechaniczne, odpowiednio zebrane nadają się do produkcji soków, dżemów, lodów, win, nalewek. Są również doskonałym produktem wykorzystywany w cukiernictwie oraz do mrożenia.
Potencjał jagody kamczackiej
Jagoda kamczacka zasługuje na to by zostać kolejną sezonową jagodą naszej strefy klimatycznej. Świeże, smaczne owoce nowych odmian deserowych dostępne są w czerwcu. Owoce przetworzone – mrożonki, liofilizaty, soki, wina – można łatwo oferować przez cały rok. Jest szansą dla polskich plantatorów.
Jest całkowicie mrozoodporna. Idealnie nadaje się do naszego klimatu, w klimacie cieplejszym nie udaje się. Możemy zostać ważnymi dostawcami jej owoców na rynki światowe. Łatwo uprawiać ją ekologicznie – co znacząco podnosi wartość zdrowotną i rynkową owoców oraz doskonale wpisuje się w panujące trendy żywieniowe
– mówi Tadeusz Kusibab, firma Plantin.
Jagoda kamczacka ma duży potencjał przetwórczy, który zawdzięcza ciekawej goryczce. Smak owoców przypomina kombinację smaków maliny, jeżyny, porzeczki i borówki. Przetwory nie są za słodkie. Balans między kwasowością a słodyczą otwiera „Kamczatce” również duży potencjał kulinarny
– mówi Aneta Koter, Gospodarstwo Ogrodnicze Koter.
Przed nami ważny sezon. Długo czekaliśmy by konsumenci mieli okazję spróbować jagód w formie świeżej. Jeśli poznają nasz owoc delikatesowej jakości na pewno będą chcieli kupić jagodę w postaci dżemów, soków, lodów, jagodzianek, nalewek, win i innych wspaniałych produktów na bazie jagody kamczackiej
– mówi Anna Litwin, Blue Haskap.
Jagodowa sztafeta
Korzystajmy z pełni sezonu na truskawki i spróbujmy uprawianej w Polsce z wielkim powodzeniem jagody kamczackiej. Wyjątkowe właściwości prozdrowotne i smakowe znają od lat Japończycy, Rosjanie z Dalekiego Wschodu, Kanadyjczycy. Czas na nas!
Od majowych truskawek, po jesienne odmiany malin, codziennie możemy cieszyć się świeżymi owocami jagodowymi krajowej produkcji. Pół roku to jest czas, w którym każdy można skutecznie budować nawyk codziennej konsumpcji. Tych nawyków bardzo nam brakuje. Oferta jagody kamczackiej pomoże nam je kształtować
– mówi dr Witold Boguta, Prezes Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw.
Jagoda kamczacka, doskonale przygotowuje konsumentów na polskie borówki. Ich zbiory zaczynają się w momencie kiedy kończą się zbiory owoców jagody kamczackiej.
Źródło: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw
Opracowanie sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw w ramach realizacji przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw kampanii „Czas na polskie superowoce!”.
