Botrytis cinerea oraz Phytophtora spp. mogą być przyczyną chorób powodujących duże straty na plantacjach truskawki i maliny. Do niedawna podstawowymi środkami do zwalczania tych patogenów były tylko syntetyczne fungicydy. Jednostronne wykorzystywania tego typu preparatów doprowadziło do powstawania odpornych na form grzybów. Jednocześnie ze strony konsumentów występują coraz większe oczekiwania jak największego obniżenia pozostałość pestycydów w żywności. Czynniki te doprowadziły do opracowania biologicznych środków grzybobójczych.Możliwości ochrony biologicznej
Obecnie na rynku istnieje już kilka komercyjnych produktów do biologicznej ochrony, które są oparte na występujących naturalnie antagonistycznych mikroorganizmach. Przykładami takich produktów komercyjnych, są: Serenade oparte na bakterii Bacillus subtilis, Polyversum zawierający zarodniki grzyba Pythium oligandrum, Botector zawierający zarodniki grzyba drożdżoidalnego Aureobasidium pullulans i Prestop zawierający zarodniki grzyba Gliocladium catenulatum.
Skuteczność ochrony biologicznej w tych przypadkach opiera się na konkurencji organizmów antagonistycznych w stosunku do organizmów patogenicznych o składniki odżywcze, przestrzeń do życia oraz w wielu przypadkach o nadpasożytnictwo (rodzaj pasożytnictwa, w którym żywicielem pasożyta jest inny pasożyt). Zatem fungicydy biologiczne muszą być stosowane jako prewencyjne, a nie jako interwencyjne. Antagonistyczny mikroorganizm musi pojawić się na roślinie uprawnej przed patogenem mogącym zainfekować roślinę. W ten sposób antagonistyczne mikroorganizmy mogą zajmować fizycznie powierzchnię rośliny, nie pozostawiając miejsca lub składników odżywczych dla agrofagów.
W ten sposób działa preparat Prestop przeciwko szarej pleśni. Grzyb Botrytis cinerea infekuje truskawki i maliny poprzez części kwiatów. Tak więc, jeśli rośliny zostaną opryskane Prestopem, grzyb Gliocladium catenulatum kolonizuje kwiaty wcześniej niż patogen, co zapobiega rozwojowi szarej pleśni na rozwijających się owocach. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono, że G. catenulatum jest w stanie przeżyć na organach kwiatów od 3 do 4 tygodni, co jest wystarczające do zabezpieczenia okresu od początku kwitnienia do zbioru.
Gliocladium w zwalczaniu patogenów
Po raz pierwszy preparat Prestop w ochronie przed szarą pleśnią truskawki został przetestowany w Finlandii. Udane próby polowe z różnymi dawkami przeprowadzono również w Austrii, Polsce i Czechach. Skuteczność ochrony z wykorzystaniem Gliocladium była bardzo dobra w stosunku do niechronionej kontroli. Preparat ten doskonale się wpisuje w założenia integrowanej ochrony roślin.
Od ubiegłego roku preparat Prestop jest zarejestrowany w Polsce przeciwko szarej pleśni w truskawce. W Polsce, badano również skuteczność preparatu w doświadczeniach w uprawie maliny. Był stosowany jako uzupełnienie programu chemicznego na początku lub w czasie zbiorów. Zastosowanie preparatu w dawce 5 kg/ha podnosiło skuteczność programu chemicznego w warunkach silnych infekcji Botrutis cinerea o 33%, w stosunku do standardowego programu chemicznego. Ponadto zabieg ten zmniejszał liczbę pleśniejących owoców od 9,8% do 20,5% podczas 24 godzinnego przechowywania owoców w temperaturze pokojowej.
Prestop jest również skuteczny przeciwko kilku patogenom będącym przyczyną chorób odglebowych. W Kanadzie, gdzie Prestop był testowany na malinach przeciwko Phytophthora rubi, powodującego zgniliznę korzeni, okazał się najbardziej efektywny w porównaniu do kilku chemicznych środków grzybobójczych. Doskonałą skuteczność uzyskano stosując Gliocladium do zaprawiania systemu korzeniowego malin sadzonych w tunelu po zlikwidowanej wcześniej uprawie maliny mocno porażonej przez Phytophthorę. Podobne wyniki uzyskano w truskawce, w której dodatkowo obserwowano intensywniejszy wzrost roślin w porównaniu do kontroli.
Prestop jako biofungicyd jest dobrą alternatywą, w zapobieganiu chorobom grzybowym truskawki i maliny w sposób naturalny. Jest to metoda ochrony roślin, bezpieczna dla wykonującego zabieg, dla konsumentów oraz dla całego środowiska. Dodatkowymi jego zaletami jest brak pozostałości w owocach, brak karencji oraz brak ryzyka powstania odporności nawet przy częstym użyciu.
Marja-Leena Lahdenperä, Lallemand Plant Care, Finlandia
