Podczas Konferencji Borówkowej 2013, która odbyła się 15 marca w Michałowicach, dr Kazimierz Ścibisz z SGGW z Warszawy przedstawił koszty produkcji owoców borówki, na przykładzie dobrze zadbanej i prawidłowo prowadzonej 4-hektarowej plantacji w pełni owocowania.
Jak informował dr K. Ścibisz, koszty produkcji owoców borówki wysokiej uzależnione są od uzyskiwanego plonu owoców, co jest widoczne w okresie plonowania krzewów w
ostatnich 6 latach. Stosunkowo niewielki udział w bezpośrednich kosztach produkcji mają nakłady ponoszone na ochronę roślin, nawożenie i cięcie krzewów. Znaczny udział w kosztach ma dozór i monitorowanie plantacji (lustracje na obecność chorób i szkodników, dozór pracowników, ocena stanu odżywienia roślin, itp.). Im bliżej zbiorów, tym koszty produkcji rosną – duży udział ma nie tylko sam zbiór, ale również zakup opakowań, przygotowanie owoców do sprzedaży i ich sprzedaż (dostawa do klienta, transport). Po podliczeniu wszystkich kosztów bezpośrednich okazuje się, że wyprodukowanie 1 kg owoców borówki w przykładowym gospodarstwie kosztowało w ciągu ostatnich 6 lat od 5,88 zł do 6,76 zł. Gdy doliczy się do tej wartości jeszcze dodatkowe 20% kosztów pośrednich (prąd, woda, paliwo) – daje to sumaryczną wartość 7-8,1 zł/kg. Okazuje się, że w strukturze kosztów produkcji owoców borówki najwięcej środków pochłania przygotowanie owoców do sprzedaży i ich sprzedaż (46-50%), na kolejnej pozycji z prawie 30% udziałem znajduje się zbiór owoców (w ostatnich latach płacono pracownikom około 2-2,5 zł za zebranie 1 kg owoców).
W większych gospodarstwach koszty produkcji mogą być niższe, w związku chociażby z niższym w nich udziałem nakładów na pakowanie i sprzedaż (wówczas koszty z tym związane rozkładają się na większą masę owoców). Według jednak właścicieli dużych plantacji, sytuacja ta z uwagi na wyższe koszty ponoszone na zarządzanie plantacją i zatrudnienie wykwalifikowanych pracowników mogą być również wysokie jak na małej plantacji, a czasami nawet je przewyższać.
Powyższy przykład pokazuje, że warto analizę opłacalności produkcji prowadzić we własnym gospodarstwie. Znając realne koszty produkcji i udział w nich poszczególnych elementów, można z kolei zastanowić się, gdzie poszukać oszczędności i w jaki sposób najlepiej zorganizować plantację i produkcję. Pytanie na przyszłość, to jednak nie – ile będzie kosztował zbiór owoców, ale – czy w ogóle będą do tego chętni? W takiej sytuacji zakładając nowe plantacje warto już dziś przewidywać możliwość mechanicznego zbioru, co nie tylko pozwoli obniżyć koszty produkcji, lecz także zebrać i zagospodarować owoce.
Koszty zbiorów owoców borówki w ciągu 6 lat (wg K. Ścibisza)
Rok |
Plony t/ha |
Środki ochrony roślin |
Nawozy |
Pielęgnacja |
Cięcie |
Monitoring |
Amortyzacja maszyn |
Zbiór |
Opakowania |
Sprzedaż |
Razem – koszty bezpośrednie |
Koszty pośrednie |
Koszty ogółem |
2007 | 4,49 | 0,09 | 0,25 | 0,45 | 0,22 | 1,07 | 0,02 |
1,58 |
1,03 |
2,05 |
6,76 |
1,35 |
8,11 |
2008 | 8,98 | 0,15 | 0,04 | 0,10 | 0,11 | 0,44 | 0,02 |
2,18 |
1,01 |
1,96 |
6,01 |
1,20 |
7,21 |
2009 | 11,01 | 0,17 | 0,06 | 0,12 | 0,09 | 0,31 | 0,12 |
2,09 |
1,02 |
1,90 |
5,88 |
1,18 |
7,06 |
2010 | 7,00 | 0,24 | 0,08 | 0,17 | 0,14 | 0,49 | 0,19 |
1,93 |
0,99 |
1,94 |
6,17 |
1,23 |
7,40 |
2011 | 6,24 | 0,30 | 0,21 | 0,14 | 0,16 | 0,54 | 0,21 |
1,84 |
0,93 |
2,40 |
6,73 |
1,35 |
8,08 |
2012 | 8,64 | 0,19 | 0,17 | 0,11 | 0,12 | 0,40 | 0,16 |
2,24 |
1,35 |
2,02 |
6,76 |
1,35 |
8,11 |