Jak skutecznie chronić plantacje przed ptakami?

Kiedy ostatnio odwiedzałem niemieckie gospodarstwa zajmujące się produkcją warzyw w Nadrenii Północna-Westfalia, okazało się że poważnym problemem są tam ptaki, które niszczą młode rośliny. Konieczne są więc metody zabezpieczania upraw przed tymi latającymi szkodnikami.

Często praktykowanym sposobem zabezpieczania uprawy przed ptakami jest przykrywanie ich siatkami, które w niektórych przypadkach pozostawia się przez cały okres uprawy na roślinach. Wystarczy tylko rozłożyć siatki na danej uprawie i jej brzegi obsypać ziemią. Taki rozwiązanie często również praktykują producenci owoców borówki.

W przypadku tego typu upraw konieczne jest jednak przygotowanie rusztowania (metalowe lub drewniane), wzdłuż którego można będzie rozciągnąć druty i na nich dopiero rozłożyć siatkę. Wokół danej kwatery rozciągany się przy powierzchni gruntu drut, do którego przywiązuje się brzegi siatki. W ten sposób cała kwatera zostaje szczelnie przykryta siatką i ptaki nie mają możliwości przedostania się do owoców. Możliwe są tu różne rozwiązania jeśli chodzi o dobór i wysokość konstrukcji. Najtańszym rozwiązaniem jest wykorzystanie elementów metalowych, stabilniejsza ale za to droższa będzie konstrukcja oparta na palach drewnianych.

Innym rozwiązaniem jakie praktykują niemieccy farmerzy jest wykorzystanie lasera.

Pracujące w trybie automatycznym urządzenia zasilane są z własnego akumulatora. Laser obraca się wokół własnej osi i skanuje teren, gdy wykryje jakiś ruch włącza promień lasera, który wystrasza ptaki. Pojedyncze ptaki lub ich stada które pojawią się na danym obszarze, wystraszone światłem lasera odlatują z plantacji. Taki rozwiązanie jest szczególnie korzystne na dużych plantacjach, skutecznie odstrasza wróble, szpaki, gołębie i inne ptaki. Ptaki nie przyzwyczajają się do świtała laserowego, więc metoda pozostaje cały czas skuteczna, system jest cichy i wydajny i pozwala kontrolować duże obszary. Taki system pozostaje jednak dosyć drogi, a światło laserowe może być w niektórych przypadkach szkodliwe dla ludzkiego wzroku.

Kolejnym sposobem odstraszania ptaków może być użycie armatek gazowych takich jak Scatterbird Mark 3. Urządzanie zasilane są gazem propan-butan z butli gazowej. Posiadają trwało i solidną obudowę, która pozwala na długoletnie ich użytkowanie. Podczas emitowanych wystrzałów przy samym urządzeniu poziom hałasu sięga 160 dB, a jest słyszalny w promieniu 100 m (osiąga wtedy poziom 125 dB). W jednym z odwiedzanych gospodarstw takie urządzenie umieszczono w metalowej klatce, którą dodatkowo wyposażono w pompowanego „stracha”. Umieszczona dodatkowo bateria słoneczna służy do zasilania armatki gazowej (instalacja elektrycznej potrzebnej do zaprogramowania urządzenia). Tak przygotowany zestaw do odstraszania ptaków, można łatwo przewieźć na pole ciągnikiem, a znajdujące się w nim urządzenia są zabezpieczone przed dostępem niepowołanych osób czy kradzieżą. Jedne taki zestaw skutecznie chroni obszar około 5-7 ha.

Kolejnym sposobem odstraszania ptaków jest metoda biosoniczna, polegająca na wykorzystaniu urządzeń typu Bird Gard.

Emitują one dźwięki ptaków płoszonego gatunku w sytuacjach stresowych oraz dźwięków wydawanych przez ptaki drapieżne. Poszczególne dźwięki odtwarzane są z przypadkowo wybraną częstotliwością, co powoduje że ptaki nie przyzwyczają się do danego dźwięku. Urządzenie takie składa się z jednostki centralnej (generatora dźwięku) i zestawu głośników, które można rozmieścić w różnych częściach plantacji. Urządzenie może być zasilane z akumulatora, bezpośrednio z sieci (z użyciem zasilacza) lub z baterii słonecznej. Dostępne są zestawy pozwalające chronić obszar od 0,6 ha do nawet 16 ha.

Do odstraszania ptaków można też użyć różnego typu metod wizualnych. Dostępne są gotowe rozwiązania w postaci latawców w kształcie drapieżnych ptaków, czy nawet napędzanych makiet ptaków, które przemieszczają się nad danym obszarem symulując ruch ptaków drapieżnych. Na dużych plantacjach borówki często zatrudnia się też sokolników, którzy przez okres zbioru owoców monitorują plantację i tam gdzie pojawia się ptactwo, wypuszczają ptaki drapieżne.

By metody odstraszania ptaków były skuteczne, warto po nie sięgnąć zanim na krzewach pojawią się dojrzałe owoce. Odstraszone już wtedy ptaki, mogą opuścić dany teren, i wówczas gdy owoce będą nadawały się do zbioru nie będą stanowiły zagrożenia.