Antraknoza truskawki – choroba o wielu twarzach

Grzyby będące sprawcami antraknozy są powszechnie występującymi w przyrodzie polifagami (występują na wielu gatunkach uprawnych). Pojawiają się zarówno na roślinach uprawnych, jak i dzikich w tym powszechnie zasiedlają chwasty. W warunkach glebowo-klimatycznych Polski sprawcami antraknozy na truskawce mogą być dwa grzyby z rodzaju Colletotrichum: C. gleosporioides i C. acutatum.

 C. gleosporioides występuje w naszych warunkach powszechnie, jest sprawcom chorób wielu gatunków sadowniczych i występuje głównie jako patogen owoców. Z kolei C. acutatum, znacznie groźniejszy i ważniejszy gatunek przywędrował do nas kilkanaście lat temu. Jest dużo groźniejszy, w przypadku truskawki, gdyż może atakować wszystkie nadziemne organy tej rośliny. Dodatkowo patogen ten ma potężny potencjał infekcyjny i czeto występuje na sadzonkach w formie utajonej nie dając żadnych objawów chorobowych, co sprzyja rozprzestrzenianiu grzyba z sadzonkami właśnie.

Występowaniu chorób powodowanych przez opisane gatunki sprzyja ciepła pogoda, z temperaturami powyżej 20-25^oC, wysoka wilgotność powietrza i gleby oraz opady deszczu. Gatunki grzybów różnią się optimum termicznym, C. gleosporioides jest gatunkiem wymagającym do rozwoju wyższej temperatury.

Grzyby te, w środowisku, dzięki możliwości występowania na wielu gatunkach roślin, mogą przetrwać przez wiele lat. Sprawia to poważne problemy w planowaniu płodozmianu truskawki. Zimują one w resztkach roślin w postaci grzybni i zarodników przetrwalnikowych. Na plantacji grzyby rozprzestrzeniają się w postaci masowo wytwarzanych zarodników konidialnych. Zarodniki te mogą być przenoszone z deszczowaniem, podlewaniem, poprzez zabiegi pielęgnacyjne a nawet na koszyczkach, kołach ciągnika i obuwiu podczas spaceru przez plantację.

Objawy choroby mogą wystąpić, jak wspomniano na wszystkich organach roślin truskawki. Porażone kwiaty i młode zawiązki, ciemnieją i zasychają. Na owocach najczęściej dojrzałych lub dojrzewających pojawiają się suche, jędrne, zagłębione plamy, mogące się pokrywać łososiowym nalotem zarodników konidialnych. Na owocach niedojrzałych plamy są zapadnięte, suche, brunatne do brązowych. W sprzyjających warunkach straty owoców mogą sięgnąć 80%. Na ogonkach liściowych, szypułkach owoców, rozłogach, plamy są wydłużone, ciemne, zapadnięte, suche. Przy wilgotnej pogodzie w centrum nekrozy można zauważyć charakterystyczne skupienia zarodników grzybów. Nekrozy gdy obejmą całą średnice zaatakowanego organu powodują więdnięcie i zamieranie części położonej powyżej nekrozy. Skrócona łodyga truskawki na przekroju wykazuje brązowe smugi i nekrozy. Liście na porażonej koronie więdną i zamierają. Na liściach patogeny mogą powodować plamy nekrotyczne, których kolor jest zależny od gatunku sprawcy. Kolor plam może być czarny lub ciemnobrązowe. Porażone blaszki liściowe nie zamierają.

Poszczególne odmiany różnią się wrażliwością owoców na porażenie. Wrażliwe są np. 'Elsanta’, 'Florence’, 'Syriusz’, 'Pegasus’.

Zwalczanie polega głównie na profilaktyce, i w tym przypadku zasada, że łatwiej zapobiegać niż leczyć sprawdza się doskonale. Zakładając plantację warto wybrać odpowiednie stanowisko o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych gleby, wybierać odmiany odporne lub o mniejszej wrażliwości, dbać o wysoką zdrowotność sadzonek, stosować podwyższone zagony, ściółkować plantacje, dbać o prawidłowe nawożenie azotem, potasem i fosforem, unikać deszczowania plantacji, stosować daszki, niszczyć porażone rośliny i owoce. Część fungicydów wykazuje w miarę wysoką skuteczność wobec choroby (patrz zakładka e-programu ochrony roślin jagodowych). Dodatek nawozów fosforynowych np. Phos 60 EU do klasycznych fungicydów podnosi ich skuteczność wobec choroby na owocach. Bezwzględnego zwalczania choroba ta wymaga na plantacjach matecznych.